IBPBII/1/436-104/09/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 6 kwietnia 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 9 kwietnia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku zapłaty podatku od transakcji nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji sądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 kwietnia 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku zapłaty podatku od transakcji nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji sądowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Postanowieniem sądowym z dnia 5 listopada 2008 r. została przysądzona wnioskodawcy własność lokalu mieszkalnego, jako efekt licytacji w postępowaniu egzekucyjnym. Na przedmiotowym lokalu jest ustanowione spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Z tytułu ww. nabycia organ podatkowy zażądał zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabycie przez wnioskodawcę spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, nabycie w drodze licytacji spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego jest czynnością zwolnioną z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przyjmując literalne brzmienie przywołanego przepisu nie zastosowano wobec wnioskodawcy wykładni rozszerzającej, w której za równe wobec obowiązku podatkowego należałoby przyjąć zwolnienie od daniny nabycia w drodze licytacji zarówno własności lokalu, jak i spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Doniosłość w obrocie prawnym, a więc zarówno używanie, użytkowanie, obrót i obciążanie takich nieruchomości jest zdaniem wnioskodawcy identyczne. Z podobnym stanowiskiem można się spotkać również w doktrynie przyjmującej pominięcie zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych, jako przeoczenie ustawodawcy. W opinii wnioskodawcy, różnicowanie statusu właściciela prawa majątkowego, jakim jest on w tym momencie, od statusu właściciela rzeczy stawia go w trudnej do zaakceptowania sytuacji podmiotu traktowanego nierówno wobec prawa.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Wynikająca z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) zasada stanowi,że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w tym katalogu. W art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy wymienione zostały umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy zakresowi przedmiotowemu ustawy podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak czynności cywilnoprawne wymienione w punktach 1 i 2. Dyspozycja zawarta w art. 1 ust. 2 przedmiotowej ustawy stanowi, że ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o czynnościach cywilnoprawnych, przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.

Zgodnie z brzmieniem art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Użyte w przepisach ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych pojęcie rzeczy należy interpretować zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który w art. 45 stanowi, iż rzeczami są tylko przedmioty materialne. Dzielą się one na nieruchomości (gruntowe, budynkowe, lokalowe) i ruchomości.

Kodeks cywilny w art. 46 precyzuje również, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. W związku z tym, że Kodeks cywilny nie zawiera definicji rzeczy ruchomych, przyjmuje się, że rzeczami ruchomymi są przedmioty materialne nie będące nieruchomościami.

Natomiast spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego należy do ograniczonych praw rzeczowych, o których mowa w art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego. Cechą charakterystyczną ograniczonych praw rzeczowych jest to, że są to prawa związane z rzeczą - w przypadku przedmiotowego prawa - z nieruchomością.

Szczegółowe unormowania dotyczące spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zawarte są w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.). Zgodnie z art. 172 ust. 1 tej ustawy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawca nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji sądowej w postępowaniu egzekucyjnym.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w postępowaniu egzekucyjnym, na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych kwalifikowane jest jako sprzedaż prawa majątkowego, a nie jako sprzedaż rzeczy i z tej przyczyny podlega temu podatkowi na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem z tytułu ww. czynności stosownie do regulacji art. 3 ust. 1 pkt 3 i art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu i ciąży na kupującym. W konsekwencji podstawą opodatkowania zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest wartość rynkowa przedmiotowego prawa majątkowego. Natomiast stawka podatku stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy wynosi 2%.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że tylko licytacyjna sprzedaż lokalu mieszkalnego, co do którego spółdzielnia mieszkaniowa ustanowiła odrębną własność, jako sprzedaż rzeczy (nieruchomości), jest z mocy art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. Ze zwolnienia tego nie korzysta natomiast licytacyjna sprzedaż spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, gdyż przedmiotem zbycia jest tu prawo, a nie rzecz. Tym samym wnioskodawca na mocy art. 10 ust. 1 ww. ustawy był obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (p.c.c.-3) oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Odnosząc się do stanowiska wnioskodawcy, iż różnicowanie statusu właściciela prawa majątkowego od statusu właściciela rzeczy stawia go w sytuacji podmiotu traktowanego nierówno wobec prawa, wyjaśnia się, że zgodnie z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Ustawodawca nie przewidział zwolnienia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych żadnych praw nabytych w postępowaniu egzekucyjnym w tym również spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Niedopuszczalnym byłoby więc uznanie, że wbrew przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych takie zwolnienie przysługuje.

Podobnie niedopuszczalnym jest sugerowanie, iż organy podatkowe winny stosować wykładnię rozszerzającą zwolnień, pomimo iż zwolnień w sposób jednoznaczny nie przewidują ustawy. Nie można również twierdzić, że brak zwolnienia jest przeoczeniem ustawodawcy. Pamiętać bowiem należy o fakcie, iż ustawodawca jest zawsze ustawodawcą racjonalnym. Oznacza to, że jeżeli nie uznał z jakichkolwiek przyczyn konieczności zwolnienia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych praw nabywanych w postępowaniu egzekucyjnym, to było to działanie zamierzone a nie przeoczenie.

Wobec powyższego, organy podatkowe nie mogą rozszerzać zwolnień na prawa, które nie są nimi objęte. Zwolnienia mogą być zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzane wyłącznie w formie ustawy.

Wobec tego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.