IBPBII/1/415-965/14/DP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 4 listopada 2014 r. (wpływ do Biura - 19 listopada 2014 r.), uzupełnionym 22 stycznia 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej - jest prawidłowe.

W dniu 19 listopada 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie zwolnienia z opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych w piśmie z 16 stycznia 2015 r. znak: IBPB II/1/415-964/14/DP, IBPB II/1/415-965/14/DP wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 22 stycznia 2015 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest rolnikiem posiadającym prawo własności nieruchomości położonych w miejscowościach: K. w gminie Ł. oraz G. w gminie G. oznaczonych numerami geodezyjnymi: 3274/1, 3274/2, 4229/2, 728, 727, 780, 782, 305, 321, 3266.

Zgodnie z treścią umów notarialnych zawartych pomiędzy Wnioskodawcą oraz Urszulą W. działającą jako pełnomocnik spółek: Farma Wiatrowa - Ł. Sp. z o.o., Farma Wiatrowa - M. Sp. z o.o., Farma Wiatrowa G. Sp. z o.o., Farma Wiatrowa - S. Sp. z o.o., Farma Wiatrowa - X Sp. z o.o., Energetyka Wiatrowa G. Sp. z o.o. (akty notarialne z 2 kwietnia 2014 r. nr rep..../2014 i nr rep..../2014) oraz z treścią umów notarialnych zawartych pomiędzy Wnioskodawcą oraz Magdaleną P. działającą w imieniu spółek: L. Sp. z o.o. oraz Energetyka Wiatrowa G. Sp. z o.o. (akt notarialny z 15 października 2014 r. nr.../2014 - Rep. A nr.../2014, akt notarialny z 31 października 2014 r. nr.../2014 - Rep. A nr.../2014):

1. Wnioskodawca zawiera z Magdaleną P. działającą w imieniu i na rzecz spółek L. Sp. z o.o. oraz Energetyka Wiatrowa G. Sp. z o.o. umowę sprzedaży nieruchomości gruntowej przeznaczonej pod inwestycję drogową, umożliwiającą dojazd do powstającej farmy wiatrowej (działka ewidencyjna nr 321/1 o powierzchni 151 m² położonej w G., gmina G.). Umowa powyższa opiewa na kwotę 1.500,00 zł - ww. nieruchomość stanowi własność Wnioskodawcy od 2006 r.

2. Wnioskodawca ustanawia na rzecz spółek: Farma Wiatrowa - Ł. Sp. z o.o., Farma Wiatrowa - M. Sp. z o.o., Farma Wiatrowa - G. Sp. z o.o., Farma Wiatrowa - S. Sp. z o.o., Farma Wiatrowa X Sp. z o.o., Energetyka Wiatrowa G. Sp. z o.o. oraz przedsiębiorcy tj. spółki L. Sp. z o.o. z siedzibą w W., za jednokrotnym wynagrodzeniem, na okres 30 lat służebność przesyłu (art. 305¹ i następne Kodeksu cywilnego) dotyczącą działek nr ewid. 3266, 305, 321, 3274/1, 3274/2 - nieruchomości te położone są w K., gmina Ł.).

Służebność przesyłu polega na prawie budowy na nieruchomości obciążonej podziemnej linii kablowej, służącej podłączeniu siłowni wiatrowych z siecią elektroenergetyczną oraz zapewnieniu kontroli i sterowania pracą tych siłowni. Linia składać się może z kabli elektroenergetycznych, przewodów uziemiających oraz kabli teletechnicznych (światłowód, kabel telefoniczny, studzienki do kontroli umieszczonych na działce kabli, itd.).

Tytułem wynagrodzenia za ustanowione służebności przesyłu Wnioskodawca otrzymał jednokrotne wynagrodzenie łącznie w wysokości 200.290,00 zł za okres 30 lat służebności przesyłu.

3. Wnioskodawca ustanawia na okres 30 lat, za jednokrotnym wynagrodzeniem służebności gruntowe (art. 305¹ i następne Kodeksu cywilnego - prawidłowo winno być art. 285 i następne Kodeksu cywilnego) na nieruchomościach położonych w K., gmina Ł.: nieruchomość nr ewid. 4229/2, oraz w G., gmina G.: nieruchomości o numerach ewid. 728, 727, 780, 782 na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w G. obejmującej działkę nr ewid. 784 tj. nieruchomości władnącej, której obecnie jest właścicielem Energetyka Wiatrowa G. Sp. z o.o.

Służebność gruntowa zgodnie z treścią wyżej wymienionych aktów notarialnych polega na uprawnieniu każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej do:

* korzystania z nieruchomości obciążonej poprzez umieszczenie i utrzymywanie w przestrzeni nad powierzchnią gruntu łopat wirnika siłowni wiatrowej, która będzie posadowiona na nieruchomości władnącej,

* upoważnienia dzierżawcy nieruchomości władnącej do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie służebności.

Każdoczesny właściciel nieruchomości obciążonej nie ma prawa:

* korzystać z nieruchomości obciążonej w sposób, który mógłby zakłócić pracę siłowni wiatrowej,

* udzielania zezwolenia na korzystanie z nieruchomości obciążonej w sposób określony powyżej przez jakiekolwiek osoby trzecie inne niż właściciel nieruchomości władnącej i jej dzierżawca.

Tytułem wynagrodzenia za ustanowione służebności gruntowe Wnioskodawca otrzymał jednokrotne wynagrodzenie w wysokości 76.000,00 zł.

Opisane powyżej służebności, tj. gruntowa i przesyłu, a także umowa sprzedaży nieruchomości z przeznaczeniem na inwestycję drogową zostały wpisane w księgi wieczyste.

W uzupełnieniu wniosku z 22 stycznia 2015 r. wskazano m.in., że:

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie (odszkodowanie) uzyskane przez właściciela działki (gruntu) wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego z tytułu ustanowienia na niej służebności gruntowej podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że zasadnym jest zastosowanie zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych wynagrodzenia (odszkodowania) za służebności gruntowe i przesyłu.

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie (wynagrodzenie) za ustanowienie służebności przesyłu na działce (gruncie) wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego jest wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca wskazał również art. 305² Kodeksu cywilnego oraz interpretację ogólną Ministra Finansów z 21 maja 2014 r. zmieniającą interpretację ogólną z 10 lipca 2013 r. w zakresie możliwości zastosowania do wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (znak: DD3/033/126/CRS/14/RD-46264/14).

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej (tekst jedn.: budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemia przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych) o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm).

Wnioskodawca podkreślił, że źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami.

Na potwierdzenie powyższego stanowiska Wnioskodawca zaznaczył, że wskazane w Kodeksie cywilnym wynagrodzenie za ustanowicie służebności przesyłu ma charakter odszkodowawczy. Zgodnie z art. 305¹ i 305² § 2 Kodeksu cywilnego, służebność przesyłu polega na obciążeniu nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń, a jeżeli odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, która jest konieczna do korzystania z nich, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za jej ustanowienie.

Wnioskodawca stwierdził, że nieruchomość obciążona służebnością przesyłu traci na stałe wartość rynkową. Wartość zasądzonego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu ustala się na podstawie różnicy wartości nieruchomości nieobciążonej i wartości obciążonej służebnością. Wobec powyższego Wnioskodawca stwierdza, że przedmiotowe wynagrodzenie służy naprawieniu szkody, wobec tego ma charakter odszkodowawczy.

Wnioskodawca wskazał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych służebność przesyłu jest tożsama ze służebnością gruntową, pomimo uregulowania ich w odrębnych przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych po 2 sierpnia 2008 r. zwolnienie, dotyczące odszkodowania za ustanowienie służebności gruntowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odnosi się także do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Wnioskodawca stwierdził, że w przedmiotowej kwestii z uwagi na ukształtowane orzecznictwo jak i wykładnię historyczną, celowościową oraz systemową zewnętrzną przy interpretacji art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy należy zastosować zwolnienie z podatku dochodowego zarówno od służebności gruntowej, jak i służebności przesyłu.

Na zakończenie Wnioskodawca wskazał, że powyższe stanowisko podziela również Ministerstwo Finansów. W interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 21 maja 2014 r. zmieniającą interpretację ogólna z 10 lipca 2013 r. w zakresie możliwości zastosowania do wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Minister Finansów zwraca uwagę na wyrok NSA z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 3050/11, w którym NSA stwierdził, że ustanowienie nowego rodzaju służebności odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej wychodziło naprzeciw potrzebom gospodarczym i w sposób ustawowy regulowało istniejącą już, zapoczątkowaną uchwalą Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r. sygn. akt III CZP 79/02, praktykę ustanawiania służebności gruntowej dla realizacji tych inwestycji. Wobec tego zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci) nie zmieniło ani celu, ani treści tych służebności. Wnioskodawca podkreśla, że według NSA zmiany w prawie cywilnym nie miały na celu dokonania modyfikacji w systemie zwolnień podatkowych dotyczących służebności gruntowej.

Reasumując Wnioskodawca jest zdania, że w świetle przedstawionego powyżej stanu prawnego jego stanowisko stwierdzające zasadność zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych wynagrodzenia (odszkodowania) za służebności gruntowe i przesyłu jest poprawne.

Na potwierdzenie swego stanowiska Wnioskodawca przytoczył fragmenty kilku wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego jak również Sądu Najwyższego oraz powołał szereg wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczących poruszonego we wniosku zagadnienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

W zakresie zwolnienia z opodatkowania wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy wolne od podatku są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Powołany wyżej przepis art. 143 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 518, z późn. zm.) o gospodarce nieruchomościami stanowi, że przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Wskazać przy tym należy, że ww. zwolnienie przysługuje tylko i wyłącznie posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, którego to pojęcia ustawa o podatku dochodowym nie definiuje. W celu wyjaśnienia tej kwestii odsyła jednak, zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1381, z późn. zm.).

Stosownie do art. 1 ustawy o podatku rolnym, opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Natomiast art. 2 ust. 1 tej ustawy stanowi, iż za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

W myśl art. 285 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Z wniosku oraz jego uzupełnienia wynika, że Wnioskodawca jest rolnikiem posiadającym prawo własności nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego zdefiniowanego w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym. Wnioskodawca w 2014 r. zawarł umowę ustanowienia służebności gruntowej na okres 30 lat, za jednokrotnym wynagrodzeniem.

Służebność gruntowa zgodnie z treścią aktów notarialnych polega na uprawnieniu każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej do:

* korzystania z nieruchomości obciążonej poprzez umieszczenie i utrzymywanie w przestrzeni nad powierzchnią gruntu łopat wirnika siłowni wiatrowej, która będzie posadowiona na nieruchomości władnącej,

* upoważnienia dzierżawcy nieruchomości władnącej do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie służebności.

Każdoczesny właściciel nieruchomości obciążonej nie ma prawa:

* korzystać z nieruchomości obciążonej w sposób, który mógłby zakłócić pracę siłowni wiatrowej,

* udzielania zezwolenia na korzystanie z nieruchomości obciążonej w sposób określony powyżej przez jakiekolwiek osoby trzecie inne niż właściciel nieruchomości władnącej i jej dzierżawca.

Służebność gruntowa została ustanowiona w związku z prowadzeniem przez wskazany podmiot budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o której mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, tj. budowy nad ziemią elementów urządzeń elektrycznych - łopaty wirnika siłowni wiatrowej.

Z przywołanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że zwolnieniu określonemu w tym przepisie podlegają tylko odszkodowania wypłacone na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód) posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym z tytułu m.in. ustanowienia służebności gruntowej, w wyniku prowadzonych na tych gruntach określonych inwestycji.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny uznać należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności gruntowej spełnia przesłanki wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym korzysta ze zwolnienia przedmiotowego.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Sądu Najwyższego należy wskazać, że źródłem prawa są przepisy a nie orzecznictwo. Podkreślić należy, że wyroki stanowią cenny dorobek w wykładni prawa ale jako takie nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w zakresie analizowanego przepisu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.