IBPBII/1/415-92/08/MK - Zwolnienie z podatku dochodowego zwracanych biegłemu przez sąd kosztów przejazdu w celu wydania opinii sądowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Sądu Okręgowego przedstawione we wniosku z dnia 13 listopada 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 26 listopada 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z podatku dochodowego zwracanych biegłemu przez Sąd kosztów przejazdu w celu wydania opinii sądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 26 listopada 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z podatku dochodowego zwracanych biegłemu przez Sąd kosztów przejazdu w celu wydania opinii sądowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Biegłemu powołanemu przez Sąd do wydania opinii w sprawie zgodnie z dekretem z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 49, poz. 445 z późn. zm.) i wydanym na jego podstawie rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46, poz. 254 z późn. zm.) przysługują oprócz wynagrodzenia również koszty zużycia materiałów, koszty dojazdu oraz inne wydatki niezbędne do wydania opinii.

Artykuł 12 ww. dekretu mówi, iż diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów przyznaje się biegłemu w wysokości i na zasadach obowiązujących dla sędziów w razie pełnienia czynności służbowych poza zwykłym miejscem służbowym.

Zgodnie z art. 21 pkt 112 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) zwolnione od podatku dochodowego są: zwrot kosztów dojazdu pracownika do zakładu pracy, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy wynika wprost z przepisów innych ustaw. W przypadku sędziów - wprost z przepisów art. 95 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z dnia 12 września 2001 r.) - analogicznie stosuje się dla biegłych.

Wynagrodzenie biegłych jest przychodem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzania dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46, poz. 254 z późn. zm.) biegły składa rachunek (fakturę), na podstawie której Sąd przyznaje mu wynagrodzenie.

Rachunek (faktura) biegłego zawiera kilka składowych elementów:

W chwili obecnej biegły, powołany przez Sąd do wydania opinii w sprawie przedkłada rachunek (fakturę), w którym ujmuje oprócz należności za udział w czynności sądowej i sporządzenie opinii, także koszty związane z wysyłką opinii oraz koszty przejazdu prywatnym samochodem, jeżeli zaistniała taka okoliczność.

Koszty dojazdu zostają biegłemu zwrócone po uprzednim zwróceniu się do Sądu z wnioskiem o pozwolenie na korzystanie z prywatnego samochodu.

Wyliczając kwotę do wypłaty biegłemu, kwotę łączną (obejmującą wszystkie elementy składowe rachunku, oprócz kosztów przejazdu prywatnym samochodem) wykazaną w rachunku pomniejsza się o 20 % kosztów uzyskania przychodu (zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), a następnie potrącany jest podatek w wysokości 19 % i odprowadzany do Urzędu Skarbowego. Natomiast koszty dojazdu wypłacane są w 100 % bez potrącanie podatku.

Analogicznie postępuje się w przypadku faktury, jednak czynności te są naliczane od kwoty netto faktury.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy koszty przejazdu biegłego ponoszone przy wydaniu opinii sądowej mają być opodatkowane podatkiem dochodowym zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Zdaniem wnioskodawcy, w chwili obecnej biegli nie składają oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej, gdyż są traktowani tak jak sędziowie i nie jest odprowadzany podatek dochodowy od kosztów dojazdu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy wynika, iż źródłami przychodów jest m.in. działalność wykonywana osobiście.

W myśl art. 13 pkt 6 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 2 powołanej powyżej ustawy źródłami przychodów są przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 112 ww. ustawy stanowi, iż wolny od podatku dochodowego jest zwrot kosztów dojazdu pracownika do zakładu pracy, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy wynika wprost z przepisów innych ustaw.

Zgodnie z art. 9 ust. 3 dekretu z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz. U. z 1950 r. Nr 49, poz. 445 z późn. zm.) biegłemu powołanemu poza miejscowość jego zamieszkania służy prawo do diet oraz do zwrotu kosztów przejazdów i noclegów.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. dekretu stanowi, iż wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę określa sąd, uwzględniając wymagane od biegłego kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii nakład pracy i poświęcony czas, a także w miarę potrzeby pokrycie wydatków niezbędnych do wykonania zleconej pracy. Natomiast z ust. 3 tego artykułu wynika, iż Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Finansów i innymi właściwymi ministrami w razie braku norm przewidzianych w ust. 2 może ustalać taryfy wynagrodzenia biegłych dla poszczególnych ich kategorii, bądź dla poszczególnych rodzajów postępowania sądowego.

Z treści art. 12 ww. dekretu wynika, iż diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów przyznaje się biegłemu w wysokości i na zasadach obowiązujących dla sędziów w razie pełnienia czynności służbowych poza zwykłym miejscem służbowym.

Przy czym na podstawie art. 10 ust. 3 i art. 16 ww. dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym Minister Sprawiedliwości wydał rozporządzenie z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. z 1975 r. Nr 46, poz. 254 z późn. zm.).

Z treści § 1 ww. rozporządzenia wynika, iż koszty przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym obejmują:

Zgodnie z art. 95 § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz. 107 z późn. zm.) w razie uzyskania zgody, o której mowa w § 2, sędziemu przysługuje zwrot kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do siedziby sądu, ustalonych na zasadach obowiązujących przy ustalaniu wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Zwrot kosztów jednak nie przysługuje, jeżeli zmiana miejsca służbowego nastąpiła w wyniku orzeczenia kary dyscyplinarnej wymienionej w art. 109 § 1 pkt 4 oraz orzeczenia sądu dyscyplinarnego o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe ze względu na powagę stanowiska.

Z treści wniosku wynika, iż wnioskodawca zwraca biegłemu powołanemu do wydania opinii w sprawie koszty dojazdu prywatnym samochodem, przy czym zwrot dokonywany jest po uprzednim zwróceniu się biegłego do Sądu z wnioskiem o pozwolenie na korzystanie z prywatnego samochodu. Z wniosku wynika również, że zwrot dokonywany jest w pełnej wysokości, tj. bez potrącenia podatku.

Biorąc pod uwagę treść art. 21 ust. 1 pkt 112 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stwierdzić, iż zwolnienie to dotyczy wyłącznie dojazdów pracownika do zakładu pracy, a więc m.in. na podstawie art. 95 § 3 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych - dojazdu sędziego do sądu. Przy czym pojęcie "pracownika" zdefiniowane zostało w art. 12 ust. 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, iż za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Biegły w myśl ww. art. 12 ust. 4 ustawy nie jest pracownikiem sądu, jest jedynie osobą powołaną do wydania opinii w sprawie, której sąd zwraca koszty dojazdu prywatnym samochodem.

Podkreślić należy, iż z przepisu art. 12 ww. dekretu wynika tylko i wyłącznie to, że zwrot kosztów podróży i noclegów sąd przyznaje biegłemu w wysokościach i na zasadach obowiązujących dla sędziów.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż zwrócone biegłemu przez Sąd (wnioskodawcę) koszty przejazdu ponoszone przy wydaniu opinii sądowej nie są zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 112 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niemniej, w niniejszym przypadku może mieć zastosowanie zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 oraz ust. 13 powyżej powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa zakres zwolnienia od podatku dochodowego wypłaconych osobom fizycznych diet i innych należności za czas podróży. Zgodnie z tymi przepisami, wolne od podatku są diety i inne należności za czas:

Należy zauważyć, iż w powołanym art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy normodawca posłużył się terminem "podróż" bez określenia "służbowa", dlatego też zakres tego zwolnienia jest szerszy, ponieważ nie ogranicza się ono jedynie do podróży służbowych, ale do wszelkich podróży osób niebędących pracownikami, pod warunkiem, że zostały spełnione przesłanki w art. 21 ust. 13 ww. ustawy, tj. wypłacone diety i inne należności nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów np. biegłego, oraz zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów.

Stosownie do postanowień art. 21 ust. 13 ustawy, przepis ust. 1 pkt 16 lit. b) stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:

Oznacza to, że aby świadczenia otrzymywane w związku z odbywaną podróżą mogły skorzystać ze zwolnienia, kwoty te nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W przypadku potraktowania ich jako kosztów uzyskania przychodów będą stanowiły przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Omawiane zwolnienie jest limitowane do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 z późn. zm.). Zwolnienie odnosi się także do osób niebędących pracownikami, zatem może mieć zastosowanie również do kosztów noclegów, wyżywienia i przejazdów zwracanych podatnikowi (biegłemu) w związku z przychodami uzyskiwanymi z osobiście wykonywanej działalności, tj. z przychodów biegłych w postępowaniu sądowym, o ile wydatki z tego tytułu nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów powodując zmniejszenie podstawy opodatkowania o ich wartość.

W odniesieniu do przejazdów rozliczanych według stawki kilometrowej, należy zauważyć, że z § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju wynika, iż środek transportu właściwy do odbycia podróży określa pracodawca. Na wniosek pracownika pracodawca może wyrazić zgodę na przejazd w podróży samochodem osobowym, motocyklem lub motorowerem niebędącym własnością pracodawcy. W takim przypadku pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, ustaloną przez pracodawcę, która nie może być wyższa niż określona w przepisach wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 z późn. zm.) (§ 5 ust. 3 ww. rozporządzenia).

W świetle powyższego, jeżeli Sąd (wnioskodawca) zwraca biegłemu koszty przejazdów samochodem, przy założeniu, że Sąd wyrazi zgodę na odbycie podróży samochodem biegłego, to zwracane koszty stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. z przychodów biegłych w postępowaniu sądowym. Jednak przychody te są zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ww. ustawy, przy spełnieniu warunków określonych w art. 21 ust. 13 cytowanej ustawy.

Przy czym zwolnienie to przysługuje do wysokości (a nie do pełnej wysokości poniesionych wydatków) określonych w ww. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej, tj. określonych w § 5 ust. 3 rozporządzenia, natomiast ewentualna nadwyżka zwracanych przez Sąd świadczeń (ponad określone limity) stanowić będą dla biegłego przychód z działalności wykonywanej osobiście, tj. z przychodów biegłych w postępowaniu sądowym.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.