IBPBII/1/415-918/09/MK - Opodatkowanie odszkodowania z tytułu strat poniesionych przez właścicieli nieruchomości w związku z budową kanalizacji sanitarnej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 listopada 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 26 listopada 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z podatku dochodowego wypłaconych odszkodowań z tytułu strat poniesionych przez właścicieli nieruchomości w związku z budową kanalizacji sanitarnej - jest prawidłowe.

W dniu 26 listopada 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z podatku dochodowego wypłaconych odszkodowań z tytułu strat poniesionych przez właścicieli nieruchomości w związku z budową kanalizacji sanitarnej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą. W związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone na osobie lub mieniu.

W oparciu o decyzje:

Inwestor w drodze przetargu wybrał wykonawcę, który realizował roboty ziemne związane z ww. inwestycją. W trakcie robót usunięto znajdujące się na trasie kanalizacji drzewa, krzewy i inne przeszkody. Biegły rzeczoznawca majątkowy dokonał wyceny strat poniesionych przez właścicieli nieruchomości. Wyliczone odszkodowania zabezpieczyły przywrócenie nieruchomości do stanu pierwotnego, tj. przed rozpoczęciem realizacji inwestycji i zostały wypłacone przez inwestora.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy osoby fizyczne, które otrzymały odszkodowania z wyżej wymienionego tytułu są zobowiązane do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych oraz w związku z tym do złożenia deklaracji podatkowej, a inwestor do wystawienia im PIT-8C...

Zdaniem wnioskodawcy - inwestora - odszkodowania otrzymane przez właścicieli nieruchomości nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych a inwestor nie ma obowiązku wystawienia PIT-8C, bowiem odpowiedzialność inwestora jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka przewidzianą w art. 435 Kodeksu cywilnego.

Odszkodowania zostały wypłacone w oparciu o operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego na zasadach określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami i zabezpieczają przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Jak wynika z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym w dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Naprawienie szkody obejmuje, zarówno straty jakie poszkodowany poniósł, jak i korzyści, które mógł osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wysokość szkody wyznacza rozmiar obowiązku odszkodowawczego i jego górny pułap.

Powołane wyżej przepisy wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Z przedmiotowego zwolnienia korzystają tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Istotne dla rozpatrywanej sprawy jest zatem ustalenie czy do kategorii odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw można zaliczyć odszkodowanie wypłacane przez Spółkę za zniszczenia we wszelkiego rodzaju uprawach (rolnych, ogrodniczych, sadowniczych, leśnych, ozdobnej roślinności a także zniszczenia dróg i dojazdów do posesji) niewchodzących w skład gospodarstw rolnych.

Zgodnie art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Zgodnie z art. 124 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Natomiast z treści art. 124 ust. 4 tej ustawy wynika, iż na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis art. 128 ust. 4.

Przy czym przepis art. 128 ust. 4 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, iż odszkodowanie przysługuje również za szkody powstałe wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 120 i 124 - 126. Odszkodowanie powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód. Jeżeli wskutek tych zdarzeń zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o tę kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu.

Za szkody powstałe na wskutek zdarzeń o których mowa w art. 120 i 124 - 126 rozumie się: szkody powstałe w wyniku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości poprzez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzanie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż na nieruchomościach niewchodzących w skład gospodarstw rolnych i stanowiących własność osób fizycznych, wnioskodawca będący inwestorem prowadził inwestycję w zakresie budowy kanalizacji sanitarnej. Inwestor w drodze przetargu wybrał wykonawcę, który realizował roboty ziemne związane z ww. inwestycją. W trakcie robót usunięto znajdujące się na trasie kanalizacji drzewa, krzewy i inne przeszkody. Biegły rzeczoznawca majątkowy dokonał wyceny strat poniesionych przez właścicieli nieruchomości. Wyliczone odszkodowania zabezpieczyły przywrócenie nieruchomości do stanu pierwotnego, tj. przed rozpoczęciem realizacji inwestycji i zostały wypłacone przez inwestora.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż odszkodowanie za zniszczenia we wszelkiego rodzaju uprawach na gruntach niewchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułów określonych w przepisach wyżej cytowanej ustawy o gospodarce nieruchomościami jest objęte zwolnieniem z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem na wnioskodawcy nie ciąży obowiązek wystawienia informacji PIT-8C poszkodowanym osobom. Natomiast osoby, którym wypłacono odszkodowania nie mają obowiązku wykazywania kwot tych odszkodowań w zeznaniach podatkowych składanych za lata, w których odszkodowania te zostały wypłacone.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.