IBPBII/1/415-892/09/MZ - Możliwość zwolnienia z opodatkowania zwrotu kosztów podróży służbowej radnym pełniącym funkcje obywatelskie.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 9 listopada 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 18 listopada 2009 r.), uzupełnionym w dniu 19 lutego 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie m.in. możliwości zwolnienia z opodatkowania zwrotu kosztów podróży służbowej radnym pełniącym funkcje obywatelskie - jest prawidłowe.

W dniu 18 listopada 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie m.in. możliwości zwolnienia z opodatkowania zwrotu kosztów podróży służbowej radnym pełniącym funkcje obywatelskie.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 8 lutego 2010 r., znak: IBPB II/1/415-890/09/MZ, IBPB II/1/415-891/09/MZ, IBPB II/1/415-892/09/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 19 lutego 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Radni Miasta pełniąc swoje funkcje na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz na podstawie Statutu Gminy wyjeżdżają w podróże służbowe krajowe i zagraniczne oraz uczestniczą w szkoleniach tematycznych, które finansowane są ze środków własnych Gminy oraz w seminariach, konferencjach i różnych imprezach kulturalnych, sportowych itp. niejednokrotnie jako zaproszeni goście jak również w seminariach, konferencjach i imprezach kulturalnych, sportowych itp. organizowanych i opłacanych przez Miasto.

Ponadto radni w celu sprawowania swojej funkcji korzystają z artykułów biurowych oraz przeprowadzają rozmowy telefoniczne związane z zagadnieniami sprawowanej przez siebie funkcji radnego na koszt Gminy.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy do zwrotu kosztów podróży służbowej radnego - zarówno krajowej jak i zagranicznej ma zastosowanie zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych określone w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) w związku z art. 21 ust. 13 pkt 4.

Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym gmina posiada osobowość prawną. W art. 15 ust. 1 tej ustawy organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada gminy.

Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy.

Szeroki zakres uprawnień rady gminy w skład której wchodzą wszyscy radni określony został w art. 18 ww. ustawy o samorządzie gminnym.

Do zadań rady gminy należy między innymi: uchwalanie statutu gminy, uchwalanie programów gospodarczych, podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, itp. Radni zobowiązani są brać udział w pracach rady i komisji oraz innych instytucji samorządowych do których zostali wybrani lub desygnowani. Powyższe działania bardzo często wykraczają poza instytucję urzędu - odbywając się w różnych organizacjach zewnętrznych (konferencje, seminaria).

Następnie wnioskodawca powołał się na art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), wskazując, że źródłami przychodów jest działalność wykonywana osobiście przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich bez względu na sposób ich powoływania.

W opinii wnioskodawcy, biorąc pod uwagę powyższy przepis i zakres statutowych obowiązków wykonywanych przez radnych - kluczowym zagadnieniem jest zdefiniowanie przychodu stanowiącego podstawę opodatkowania w trybie przywołanych przepisów.

Według wnioskodawcy, przychody, stanowiące podstawę opodatkowania - traktując je jako swoistą wartość dodaną prowadzonej działalności dorozumianej jako formę wynagrodzenia należy utożsamiać z formą korzyści, która uzyskuje się z tytułu pełnionej funkcji.

Biorąc powyższe pod uwagę wnioskodawca wskazał, iż w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określono, że zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych są diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. W ust. 13 pkt 4 określono, że przepis ust. 1 pkt 16 lit. b) stosuje się jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczane do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5 ustawy, w związku z wykonywaniem tych funkcji.

Wnioskodawca podkreślił, że na podstawie art. 25 ust. 10 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) radni otrzymują zwrot kosztów podróży zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2000 r. (Dz. U. Nr 66, poz. 800) oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikom zatrudnionym w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991 z późn. zm.).

Zdaniem wnioskodawcy, jeżeli zgodnie z art. 13 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych radny wykonuje swoje funkcje społeczne i traktowany jest jako osoba niebędąca pracownikiem, co wynika z art. 21 ust. 13 pkt 4 ustawy, to zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) przychody z tytułu podroży służbowej odbytej przez radnego ustalone zgodnie z powołanymi powyżej przepisami są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przepisu art. 13 pkt 5 ww. ustawy wynika, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Z obowiązkami społecznymi i obywatelskimi mamy do czynienia w przypadku czynności i zadań związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych jakimi są obowiązki wynikające z funkcji np. radnego, posła czy senatora. Będą to przede wszystkim obowiązki związane z uczestniczeniem obywateli w sprawowaniu władzy publicznej (zarówno wykonawczej, sądowniczej, jak i ustawodawczej). Dotyczy to również określonych funkcji w ramach organizacji o charakterze społecznym (organizacje pozarządowe), w tym również w ramach wolontariatu. O pełnieniu obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwa jako obywatel zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych. Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy zaś do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności instytucji samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie. Powyższe oznacza, że pojęcie obowiązków społecznych i obywatelskich jest spełnione w przypadku czynności i zadań, związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych, a takimi niewątpliwie są obowiązki radnego.

Zgodnie z art. 25 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 oraz ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa zakres zwolnienia od podatku dochodowego wypłaconych osobom fizycznych diet i innych należności za czas podróży.

Zgodnie z tymi przepisami, wolne od podatku są diety i inne należności za czas:

- do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13.

Należy zauważyć, iż w powołanym art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ww. ustawy ustawodawca posłużył się terminem "podróż" bez określenia "służbowa", dlatego też zakres tego zwolnienia jest szerszy, ponieważ nie ogranicza się ono jedynie do podróży służbowych, ale do wszelkich podróży osób niebędących pracownikami, pod warunkiem, że zostały spełnione przesłanki określone w art. 21 ust. 13 ww. ustawy.

Stosownie do postanowień art. 21 ust. 13 ustawy, przepis ust. 1 pkt 16 lit. b) stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:

Oznacza to, że aby świadczenia otrzymywane w związku z odbywaną podróżą mogły skorzystać ze zwolnienia, kwoty te nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów jak również winny być poniesione przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji.

W przypadku potraktowania ich jako kosztów uzyskania przychodów będą stanowiły przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Omawiane zwolnienie jest limitowane do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub - w zależności od zasięgu terytorialnego podróży - w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 z późn. zm.) oraz rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikom zatrudnionym w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991 z późn. zm.). Zwolnienie odnosi się także do osób niebędących pracownikami, zatem może mieć zastosowanie również do kosztów zwracanych podatnikowi (radnemu) w związku z przychodami uzyskiwanymi z działalności wykonywanej osobiście, tj. z przychodów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, o ile wydatki z tego tytułu nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów powodując zmniejszenie podstawy opodatkowania o ich wartość.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że radni pełniąc swoje funkcje na podstawie ustawy o samorządzie gminnym oraz na podstawie Statutu Gminy wyjeżdżają w podróże służbowe krajowe i zagraniczne.

W świetle powyższego, jeżeli wnioskodawca zwraca radnym koszty za czas podróży radnego - na podstawie stawek określonych w przepisach wydanych przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, to zwracane koszty stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich. Jednak przychody te są zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ww. ustawy, przy spełnieniu warunków określonych w art. 21 ust. 13 cytowanej ustawy.

Przy czym zwolnienie to przysługuje do wysokości określonych w ww. rozporządzeniach Ministra Pracy i Polityki Społecznej, natomiast ewentualna nadwyżka zwracanych przez wnioskodawcę świadczeń (ponad określone limity) stanowić będzie dla radnego przychód z działalności wykonywanej osobiście, tj. przychód otrzymywany przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich.

W świetle powyższego, stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.