IBPBII/1/415-868/13/AA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 6 września 2013 r. (data wpływu do Organu - 13 września 2013 r.), uzupełnionym 3 grudnia 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zasad opodatkowania otrzymanego z Republiki Czeskiej odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy - jest prawidłowe.

W dniu 13 września 2013 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zasad opodatkowania otrzymanego z Republiki Czeskiej odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z 26 listopada 2013 r. znak: IBPB II/1/415-868/ 13/AA wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 3 grudnia 2013 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy o pracę, zawartą 1 października 1996 r. Wnioskodawca, wykonywał pracę na rzecz firmy X. w Czechach. Praca była wykonywana od lipca 1996 r. do 26 października 1999 r. Dnia 26 października 1999 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi w pracy i od dnia wypadku do 20 października 2000 r. pozostawał na rencie inwalidzkiej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta była pobierana przez Wnioskodawcę częściowo z ZUS oraz z czeskiego odpowiednika. Od renty pobierana jest zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wnioskodawca otrzymuje również odszkodowanie na podstawie § 371 czeskiego kodeksu pracy z tytułu wypadku przy pracy.

W uzupełnieniu wniosku, Wnioskodawca wyjaśnił, że otrzymywane świadczenie z tytułu wypadku przy pracy jest odszkodowaniem za utratę wynagrodzenia przyznane na podstawie § 195 czeskiego kodeksu pracy, a zasady ustalania wysokości odszkodowania wynikają wprost z przepisów rangi ustawowej, tj. czeskiego kodeksu pracy. Świadczenie to wypłacane jest na podstawie zawiadomienia ("zaświadczenia" - tłumaczenie z języka czeskiego) otrzymanego od pracodawcy, informującego o realizacji ustawowego obowiązku i nie jest świadczeniem wypłacanym w postaci renty, a odszkodowaniem wypłacanym za utratę wynagrodzenia. Jednocześnie Wnioskodawca podkreślił, że w "potvrzeni", tj. w zaświadczeniu wydanym przez byłego pracodawcę wprost zawarto stwierdzenie "chodzi o prawo do odszkodowania za wypadek w pracy zgodnie z przepisami prawa pracy" (tłumaczenie na język polski z języka czeskiego przez tłumacza przysięgłego). Tak więc, nie jest to odszkodowanie, które posiada charakter renty i nie jest wypłacane na podstawie przepisów czeskiego prawa cywilnego, będącego odpowiednikiem ustawy - Kodeks cywilny. Jest wypłacane na podstawie ustawy będącej odpowiednikiem polskiej ustawy - Kodeks pracy.

Ponadto, Wnioskodawca poinformował, że wysokość odszkodowania za utracony zarobek stanowi różnicę pomiędzy otrzymywanym średnim zarobkiem brutto przed powstaniem szkody, a osiągniętym po jej powstaniu. Odszkodowanie za utracony zarobek przyznawane jest miesięcznie, według faktycznie osiągniętego zarobku. Obowiązkiem Wnioskodawcy względem byłego pracodawcy jest informowanie o zaistnieniu wszelkich okoliczności, które mogą mieć wpływ na wysokość prawa wypłacanego świadczenia. Wnioskodawca nadmienił, że odszkodowanie za utratę wynagrodzenia wypłacane jest na podstawie § 195 czeskiego kodeksu pracy w brzmieniu do 31 grudnia 2006 r., a od 1 marca 2007 r. według § 371 czeskiego kodeksu pracy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymywane przez Wnioskodawcę świadczenie ze źródeł położonych w Czechach (mające charakter odszkodowawczy) jest zwolnione z podatku dochodowego na gruncie prawa polskiego i tym samym nie wykazuje się go w zeznaniu podatkowym PIT-36.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie wypłacane w Republice Czeskiej, które ma charakter odszkodowawczy, jest zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym nie wykazuje się go w zeznaniu podatkowym PIT-36.

W ocenie Wnioskodawcy treść ww. artykułu, odwołując się do przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, nie ogranicza się jedynie do polskiego systemu prawnego, a więc w kontekście tej regulacji mogą być brane pod uwagę również przepisy prawa wewnętrznego innych państw. Postanowienia zawarte w treści art. 10, 12, 18 i 39 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską statuują konieczność przeprowadzenia interpretacji w taki sposób, aby w jakikolwiek sposób nie dyskryminować osób, które uzyskały świadczenia z zagranicy.

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymywane świadczenie jest odszkodowaniem wypłacanym na podstawie czeskiego kodeksu pracy i zasady wypłaty tego odszkodowania wynikają z przepisów rangi ustawowej. Świadczenie to ma charakter odszkodowawczy za utratę zarobku, które przybrało formę "oznajmienia". Świadczenie to nie jest więc wypłacane na podstawie ugody czy też umowy.

Na gruncie polskiego prawa pracy próżno szukać analogicznego rozwiązania. Jednakże na gruncie prawa polskiego, świadczeniem najbardziej zbliżonym, gdyż spełniającym tę samą funkcję rekompensaty za utracony zarobek na skutek spowodowania niezdolności do pracy, jest renta wypłacana na podstawie przepisów prawa cywilnego (art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego). Otrzymywane świadczenie nie wypełnia jednak normy art. 21 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie jest otrzymywane na podstawie przepisów prawa cywilnego. W opinii Wnioskodawcy, świadczenie to w istocie swojej odpowiada świadczeniu rentowemu opisanemu w art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego. Wnioskodawca uważa, że gdyby wypadek przy pracy powstał w Polsce, wówczas art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego stanowiłby podstawę do wypłaty odszkodowania.

Reasumując, Wnioskodawca stwierdził, że wypłacane świadczenie, pochodzące ze źródeł położonych w Republice Czeskiej, jest zwolnione z podatku dochodowego na gruncie prawa polskiego i tym samym podatnik nie ma obowiązku wykazywania go w zeznaniu podatkowym PIT-36.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał interpretacje indywidualne oraz wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie, należy zauważyć, iż począwszy od 1 maja 2004 r., czyli od dnia akcesji Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, z uwagi na zasadę interpretacji prawa wewnętrznego w sposób umożliwiający sprawne funkcjonowanie gospodarki w ramach integracji europejskiej, interpretacja prawa wewnętrznego powinna być dokonywana w zgodności z prawem europejskim (por. ETS Marleasing, C-106/89, 13 listopada 1991 r., Zb. Orz. s. 1-4135). Za źródło istnienia obowiązku dokonywania wykładni prawa krajowego w świetle celu i brzmienia norm wspólnotowych należy uznać art. 10 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE). Przepis ten stanowi, że państwa członkowskie podejmują wszelkie właściwe środki w celu realizacji zobowiązań wynikających z prawa wspólnotowego. Zgodnie z art. 18 tego Traktatu, każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w samym Traktacie i środkach przyjętych w celu jego wykonania. Z kolei art. 39 TWE ustanawia zasadę swobody przepływu osób wewnątrz Wspólnoty.

Żaden przepis prawa krajowego nie może naruszać tych fundamentalnych zasad wspólnotowego prawa pierwotnego, przy czym takie naruszenie istnieje zarówno wtedy, gdy prawo krajowe wprost ogranicza te zasady ustanawiając, np. zakaz przemieszczania się, jak też wtedy, gdy prawo krajowe w sposób pośredni, faktyczny prowadzi do skutku ograniczającego te zasady, gdyż niekorzystnie różnicuje sytuację prawną obywatela w zależności od pewnych kryteriów niedopuszczalnych z punktu widzenia wymogów prawa wspólnotowego. Takim kryterium jest m.in. kryterium podejmowania pracy zarobkowej, jeśli ma ono znaczenie dla sytuacji prawnopodatkowej obywatela.

Przechodząc do omawiania przepisów prawa podatkowego na początku zaznaczyć należy, iż przywołane poniżej przepisy były zmieniane na przestrzeni lat, w których Wnioskodawca otrzymywał omawiane świadczenie. Jednakże z uwagi na to, że zmiany te nie mają wpływu na rozstrzygnięcie w sprawie - przywołano przepisy z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 2012 r.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 3 ust. 1a ww. ustawy za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

W myśl art. 4a ww. ustawy przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Ustawodawca przesądził zatem, że zgodnie z zasadą nieograniczonego obowiązku podatkowego (art. 3 ust. 1 cyt. ustawy) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Stąd też do tej kategorii osób mają zastosowanie ogólne reguły podatkowe korygowane wyłącznie treścią umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu (art. 4a ww. ustawy). Co do zasady więc osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osiągające dochody za jej granicą charakteryzują się taką samą cechą istotną jak osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie osiągające dochodów pochodzących z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Z uwagi na to, że Wnioskodawca jest rezydentem polskim (ma miejsce zamieszkania w Polsce), a otrzymywane odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy jest wypłacane z Czech, zastosowanie w niniejszej sprawie ma umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Warszawie dnia 24 czerwca 1993 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 47, poz. 189) w wersji obowiązującej od 20 grudnia 1993 r. do 12 czerwca 2012 r. oraz umowa z dnia 13 września 2011 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu mająca zastosowanie do dochodów osiąganych od 1 stycznia 2013 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 991).

Ww. umowa nie zawiera przepisu odnoszącego się wprost do odszkodowań, zatem w myśl tej umowy odszkodowanie należy zakwalifikować jako tzw. "inny dochód", którego zasady opodatkowania reguluje art. 22 ust. 1 w przypadku umowy z dnia 24 czerwca 1993 r. i art. 20 - w przypadku umowy z dnia 13 września 2011 r.

Co do zasady, zgodnie z tym przepisem części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie (tekst jedn.: w Polsce), bez względu na to, skąd one pochodzą, które nie zostały wymienione w poprzednich artykułach niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie (tylko w Polsce).

Zatem otrzymane świadczenie w postaci odszkodowania za utracony zarobek, pochodzące z Czech a wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce, podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.

Do opodatkowania ww. świadczenia w Polsce zastosowanie mają przepisy polskiego prawa podatkowego - ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Zauważyć należy, iż treść przywołanej regulacji nie odwołuje się do przepisów konkretnych ustaw czy wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych. To oznacza, iż stosowania przywołanego zwolnienia od podatku nie można ograniczać do odszkodowań wydanych na podstawie przepisów ustaw i wydanych na ich podstawie rozporządzeń wchodzących w skład polskiego prawodawstwa.

Stosownie do treści art. 1 Konwencji w sprawie odszkodowania za wypadki przy pracy, przyjętej w Genewie w dniu 10 czerwca 1925 r. (Dz. U. z 1937 r. Nr 86, poz. 617) każdy Członek Międzynarodowej Organizacji Pracy, ratyfikujący niniejszą konwencję, zobowiązuje się do zapewnienia stosownego odszkodowania ofiarom wypadków przy pracy lub członkom ich rodziny.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca otrzymuje z Republiki Czeskiej odszkodowanie za utratę wynagrodzenia w związku z wypadkiem przy pracy. Zasady ustalania wysokości odszkodowania wynikają wprost z przepisów czeskiego kodeksu pracy, tj. § 195 czeskiego kodeksu pracy - w brzmieniu od 31 grudnia 2006 r., a od 1 marca 2007 r. według § 371 czeskiego kodeksu pracy. Odszkodowanie wypłacane jest na podstawie zawiadomienia ("zaświadczenia" - tłumaczenie z języka czeskiego) otrzymanego od pracodawcy, informującego o realizacji ustawowego obowiązku i nie jest świadczeniem wypłacanym w postaci renty, a odszkodowaniem wypłacanym za utratę wynagrodzenia. Wnioskodawca podkreślił, że w "potvrzeni", tj. w zaświadczeniu wydanym przez byłego pracodawcę wprost zawarto stwierdzenie "chodzi o prawo do odszkodowania za wypadek w pracy zgodnie z przepisami prawa pracy" (tłumaczenie na język polski z języka czeskiego przez tłumacza przysięgłego). Ww. odszkodowanie, nie posiada więc charakteru renty i nie jest wypłacane na podstawie przepisów czeskiego prawa cywilnego, będącego odpowiednikiem ustawy - Kodeks cywilny, gdyż jest wypłacane na podstawie ustawy będącej odpowiednikiem polskiej ustawy - Kodeks pracy. Wysokość odszkodowania za utracony zarobek stanowi różnicę pomiędzy otrzymywanym przez Wnioskodawcę średnim zarobkiem brutto przed powstaniem szkody, a osiągniętym po jej powstaniu. Odszkodowanie za utracony zarobek przyznawane jest miesięcznie, według faktycznie osiągniętego zarobku.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i powołane wyżej przepisy prawa należy zauważyć, iż zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Przepis art. 3 pkt 2 ww. Ordynacji podatkowej stanowi, iż ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Przepisy wewnętrzne prawa czeskiego nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej, zatem działający w imieniu Ministra Finansów Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach nie jest upoważniony do interpretowania tychże przepisów, a tym samym do rozstrzygnięcia, czy wysokość lub zasady ustalania ww. odszkodowania faktycznie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, obowiązujących w wewnętrznym ustawodawstwie czeskim. W tej kwestii jest związany opisem stanu faktycznego, zawartym we wniosku.

Należy więc zauważyć, że treść cyt. art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odwołując się do treści przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, nie wyklucza przepisów prawa wewnętrznego innych państwach (w tym przypadku Czech). Co więcej, biorąc pod uwagę postanowienia zawarte w treści Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską - należy stwierdzić, iż koniecznym jest aby, przy interpretowaniu przepisów prawa krajowego nie dyskryminować osób, które świadczenia uzyskują z zagranicy.

Mając zatem na uwadze postanowienia art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazanie opisu stanu faktycznego, że przedmiotowe świadczenie stanowi odszkodowanie w świetle prawa czeskiego i zasady jego wypłaty wynikają z przepisów rangi ustawowej (§ 195 czeskiego Kodeksu pracy - w brzmieniu do 31 grudnia 2006 r., a od 1 marca 2007 r. według § 371 czeskiego Kodeksu pracy) oraz zapisów wykonawczych do ustawy i że nie jest wypłacane na podstawie ugody czy też umowy należy stwierdzić, iż odszkodowanie to korzysta ze zwolnienia na podstawie uregulowań polskiego prawa podatkowego.

Reasumując, wypłacane Wnioskodawcy odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych i nie należy go wykazywać w rocznym zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Końcowo należy nadmienić, że prawo do ewentualnego złożenia korekty zeznania podatkowego za rok 2007 mija wraz terminem przedawnienia zobowiązania podatkowego za rok 2007, tj. z dniem 31 grudnia 2013 r.

Wobec powyższego - co do zasady - stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.