IBPBII/1/415-855/09/BJ - Możliwość zaliczenia do przychodu umorzonej byłemu najemcy należności z tytułu bezumownego korzystania z lokalu, w sytuacji gdy prowadzona przeciwko niemu egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26 października 2009 r. (data wpływu do tut. Organu - 2 listopada 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie opodatkowania umorzonych należności z tytułu bezumownego korzystania z lokalu - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 listopada 2009 r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie opodatkowania umorzonych należności z tytułu bezumownego korzystania z lokalu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (płatnik) jest właścicielem nieruchomości położonych w G. Na podstawie umowy najmu wnioskodawca wynajmuje lokale mieszkalne osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Najemcy niektórych lokali nie płacą czynszu. To doprowadza do wypowiedzenia umowy najmu, a następnie do wytoczenia powództwa o eksmisję jak również powództwa o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu. Mimo, iż wyrok zapadły w niniejszej sprawie jest wyrokiem uwzględniającym powództwo, prowadzona egzekucja okazuje się być bezskuteczna. W pewnych sytuacjach wnioskodawca postanowił nie dochodzić należności posiadając wiedzę o złej kondycji finansowej dłużnika, a co za tym idzie o braku szans na skuteczną windykację. Lokale, o których mowa nie posiadają obecnie statusu mieszkań zakładowych, tj. nie są wynajmowane w związku ze stosunkiem pracy. W związku z powyższym wnioskodawca podjął decyzję aby w przyszłości nie dochodzić niniejszych roszczeń i umorzyć zaległość względem najemcy.

Wnioskodawca wskazał, iż wniosek dotyczy następujących stanów faktycznych:

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy po umorzeniu tych zaległości względem byłego najemcy powstaje obowiązek podatkowy, czyli czy mamy do czynienia z dochodem, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem wnioskodawcy, opisane zdarzenie nie rodzi obowiązku podatkowego po stronie byłego najemcy i nie występuje przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wniosek taki wypływa z analizy przepisów art. 12 ust. 1 i art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy bowiem zauważyć, że ustawa precyzuje w tych przepisach jakie nieodpłatne (umorzone) świadczenia stanowią przychód i w treści art. 12 ust. 1 odnosi to do przychodów ze stosunku służbowego, a w treści art. 14 ust. 2 pkt 6 do działalności gospodarczej.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż niniejsza interpretacja indywidualna stanowi pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych należności z tytułu bezumownego korzystania z lokalu (pkt 2 opisu zdarzenia przyszłego). W zakresie pkt 1 wydano interpretację Znak: IBPB II/1/415-854/09/BJ, w zakresie pkt 3 - interpretację Znak: IBPB II/1/415-856/09/BJ, a w zakresie pkt 4 - interpretację Znak: IBPB II/1/415-857/09/BJ.

Zgodnie z generalną zasadą opodatkowania wyrażoną art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 powołanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Natomiast jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Z treści powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Jak wynika z wniosku, wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości i na podstawie umowy najmu wynajmuje lokale mieszkalne osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Najemcy niektórych lokali nie płacą czynszu. To doprowadza do wypowiedzenia umowy najmu, a następnie do wytoczenia powództwa o eksmisję jak również powództwa o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu. Mając wiedzę o złej sytuacji majątkowej dłużnika wnioskodawca zdecydował się odstąpić od dochodzenia należności z tytułu bezumownego korzystania z lokalu i zamierza umorzyć należności z tego tytułu.

Zgodnie z treścią art. 224 § 2 w związku z art. 225 i 230 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy (w tym wypadku nieruchomości stanowiącej własność wnioskodawcy).

Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nieuzyskaniu pożytków cywilnych (czynsz z najmu), które rzecz przynosi.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie oraz powołane wyżej przepisy prawa należy uznać, że korzyści jakie będzie osiągać były najemca z tytułu umorzenia należności za bezumowne korzystanie z lokalu (po wypowiedzeniu umowy najmu) będą stanowić dla niego realne przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić bowiem należy, że w efekcie zwolnienia dłużnika z długu następuje u niego trwały przyrost majątku. Umorzenie ww. należności oznacza zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika (osoby korzystającej bezumownie z lokalu) określonej korzyści finansowej.

Umorzenie przez wierzyciela (wnioskodawcę) zobowiązania osobie fizycznej z tytułu należności za bezumowne korzystanie z lokalu jest co do zasady tożsame ze spełnieniem na jej rzecz nieodpłatnego świadczenia. Prowadzi ono bowiem do przysporzenia w majątku dłużnika, który zostaje w ten sposób zwolniony z długu. Należy bowiem zauważyć, iż w wyniku umorzenia kwoty ww. należności były najemca lokalu odnosi rzeczywistą korzyść, nie wydatkując środków, które byłby zobowiązany wydatkować płacąc należność za bezumowne korzystanie z lokalu.

Wobec powyższego, umorzone należności z tego tytułu będą stanowić dla byłego najemcy przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Bezzasadne jest powołanie się wnioskodawcy na treść art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który dotyczy przychodów ze stosunku pracy. Również fakt wskazania w art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, że "przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy", nie świadczy o tym, że umorzenie kwot w innych przypadkach nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jak wskazano powyżej, w przedmiotowym przypadku będzie to przychód z innych źródeł. To oznacza, że na wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C, zgodnie z uregulowaniami art. 42a powołanej wyżej ustawy.

Wobec powyższego, stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.