IBPBII/1/415-834/10/BJ - Skutki podatkowe umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych oraz umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobom uprawnionym wraz z należnymi odsetkami.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 27 września 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 7 października 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych oraz umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobom uprawnionym wraz z należnymi odsetkami - jest prawidłowe.

W dniu 7 października 2010 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych oraz umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobom uprawnionym wraz z należnymi odsetkami.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Gmina) realizuje zadania z zakresu świadczeń rodzinnych (na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. - Dz. U. z 2003 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego (na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów - Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). Świadczeniobiorcy, którzy pobrali nienależnie świadczenia rodzinne lub świadczenia z funduszu alimentacyjnego są zobowiązani do ich zwrotu, łącznie z ustawowymi odsetkami, na podstawie odpowiednich przepisów. Sytuacja dotyczy również dłużników alimentacyjnych, którzy zgodnie z ustawą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów zobowiązani są do zwrotu, organowi właściwemu wierzyciela, należności w wysokości wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami. Gmina prowadzi również egzekucję należności z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych osobie uprawnionej, powiększonej o 5%, na podstawie art. 42 ust. 1 ustawy. Zgodnie z art. 30 ust. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz art. 23 ust. 8 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, gmina może umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w całości lub w części, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny. Po rozpatrzeniu wniosku dłużnika alimentacyjnego gmina może również wydać decyzję administracyjną w sprawie umorzenia należności dłużnikowi alimentacyjnemu z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych i/lub wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl art. 11 ustawy, przychodami (...), są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Na podstawie art. 20 ust. 1 ww. ustawy - za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Stosownie do postanowień art. 21 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów. Wnioskodawca zauważa, że zgodnie z art. 30 ust. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz art. 23 ust. 8 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, gmina jako organ właściwy, może umorzyć kwoty nienależnie pobranych świadczeń przyznanych na podstawie ww. ustaw. Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów organ właściwy wierzyciela może na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną. Egzekucja należności z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych prowadzona jest na podst. art. 43 ust. 1 ustawy.

Zdaniem wnioskodawcy, fakt uregulowania w przepisach o świadczeniach rodzinnych oraz w przepisach o pomocy osobom uprawnionym do alimentów kwestii dotyczących umorzenia kwot nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w całości lub w części oraz umorzenia kwot z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych (powiększonych o 5%) i/lub świadczeń z funduszu alimentacyjnego (w tym odsetki) świadczy o tym, że umorzenie takie jest rodzajem otrzymywanego świadczenia rodzinnego i jako takie korzysta ze zwolnienia od podatku, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym, osoby którym umorzono przedmiotowe świadczenia wraz z odsetkami, uzyskują przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy, jednak zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W świetle powyższego, Gmina nie jest zobligowana do sporządzania informacji PIT-8C dla osób, wobec których zastosowano umorzenie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie pierwsze, dotyczące skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych oraz umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobom uprawnionym wraz z należnymi odsetkami. W zakresie pytania drugiego, dotyczącego skutków podatkowych umorzenia dłużnikowi alimentacyjnemu należności z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych (powiększonych o 5%) i/lub świadczeń z funduszu alimentacyjnego wraz z odsetkami została wydana odrębna interpretacja Znak: IBPB II/1/415-835/10/BJ.

Zgodnie z generalną zasadą opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w ww. przepisie sformułowanie "w szczególności", świadczy o tym, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

W świetle powyższego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Z wniosku wynika, iż wnioskodawca (Gmina) realizuje zadania z zakresu świadczeń rodzinnych na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. - Dz. U. z 2003 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów - Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). Świadczeniobiorcy, którzy pobrali nienależnie świadczenia rodzinne lub świadczenia z funduszu alimentacyjnego są zobowiązani do ich zwrotu, łącznie z ustawowymi odsetkami, na podstawie odpowiednich przepisów. Gmina może umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w całości lub w części, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów.

W myśl art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) osoba, która pobrała nienależnie świadczenia rodzinne, jest obowiązana do ich zwrotu.

Stosownie do art. 30 ust. 2 ww. ustawy za nienależnie pobrane świadczenia rodzinne uważa się:

Na podstawie art. 30 ust. 9 powołanej ustawy organ właściwy, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, może umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, łącznie z odsetkami w całości lub części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.) ustawa określa zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, w przypadku bezskuteczności egzekucji.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ww. ustawy osoba, która pobrała nienależnie świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu wraz z ustawowymi odsetkami.

W myśl art. 23 ust. 8 tej ustawy organ właściwy wierzyciela oraz marszałek województwa mogą umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Uregulowanie w przepisach o świadczeniach rodzinnych, a także o pomocy osobom uprawnionym do alimentów kwestii dotyczących umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych oraz umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego świadczy o tym, iż umorzenie takie jest również rodzajem świadczenia rodzinnego i alimentacyjnego i jako takie korzysta ze zwolnienia od podatku w myśl cytowanego art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy zauważyć, iż z dniem 1 stycznia 2009 r. weszła w życie zmiana brzmienia pkt 8 art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; zmiana ma zastosowanie do uzyskanych dochodów od dnia 1 stycznia 2009 r. Zmiana polega na zastąpieniu zwrotu "...wypłacone na podstawie odrębnych przepisów" zwrotem: "...otrzymane na podstawie odrębnych przepisów". W uzasadnieniu projektu ustawy, przygotowanym przez Departament Podatków Dochodowych, wskazano, iż: "zmiana brzmienia pkt 8 art. 21 ust. 1 ma służyć temu, aby w przypadku nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, po stronie podatnika nie występował przychód podlegający opodatkowaniu." Powyższa zmiana została wprowadzona na mocy art. 1 pkt 11 lit. a) tiret szóste ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316).

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, że udzielone na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, a także o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, świadczenia, choć umorzone podlegają zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z umorzeniami przedmiotowych świadczeń (wraz z odsetkami), osoby te uzyskują przychód, w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy, jednakże zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy. Tym samym, na wnioskodawcy nie ciąży obowiązek sporządzenia z tego tytułu informacji PIT-8C.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.