IBPBII/1/415-805/11/ASz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 5 września 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 14 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu - jest prawidłowe.

W dniu 14 września 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Gmina (...) zawarła w dniu 22 czerwca 2011 r. umowę ustanowienia służebności przesyłu w formie aktu notarialnego na rzecz zakładu budżetowego - Gminnego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji (Wnioskodawcy), na nieruchomościach stanowiących działki, których właścicielem jest pani X. Porozumieniem z dnia 31 maja 2011 r. strony ustaliły warunki zawartej notarialnie umowy.

Dla przedmiotowych działek oznaczonych nr (...) i (...) prowadzona jest księga wieczysta nr (...) przez Sąd Rejonowy w (...). Nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rolnego wykorzystywanego do produkcji rolnej, opodatkowanej podatkiem rolnym.

Ustanowienie przedmiotowej służebności przesyłu nastąpiło na czas nieoznaczony.

Na przedmiotowych działkach znajdują się urządzenia związane z odprowadzaniem ścieków, tj. podziemny kolektor ciśnieniowy, będący własnością Gminy - we władaniu Wnioskodawcy.

W zakresie przedmiotowej służebności przesyłu Wnioskodawca uprawniony będzie do wejścia, wjazdu na działki obciążone w celu posadowienia urządzeń, usuwania awarii, dokonywania napraw, przeglądów, kontroli, dokonywania pomiarów, konserwacji, remontów, wymiany, rozbudowy, modernizacji i wykonania nowych przyłączy.

Z tytułu ustanowienia służebności przesyłu Wnioskodawca wypłacił właścicielce działek jednorazowe wynagrodzenie w wysokości 2.000,00 zł.

Jako rekompensatę z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu zajętego pod budowę kolektora oraz z tytułu naprawy szkód poniesionych w trakcie umieszczania urządzenia (rekultywacja gruntów) właścicielka działek otrzymała odszkodowanie w kwocie 9.900,00 zł. Przelew na rachunek bankowy nastąpił w dniu 30 czerwca 2011 r.

Koszty związane z ustanowieniem służebności przesyłu pokryte zostały przezWnioskodawcę.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy otrzymane odszkodowanie z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymane przez właściciela działki odszkodowanie z tytułu ograniczonej możności korzystania z gruntu oraz z tytułu pokrycia poniesionych kosztów rekultywacji gruntu w kwocie 9.900,00 zł korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż spełnione są warunki o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca wskazał, iż na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, wolne od podatku są odszkodowania wypłacone na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tutułu:

Zgodnie z art. 143 ust. 2 powołanej wyżej ustawy o gospodarce nieruchomosciami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się urządzenie albo modernizację drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Służebnośc gruntowa, uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16. poz. 93 z późn. zm.). W myśl powołanego przepisu służebność jest prawem, którego treśc polega na tym, że:

* posiadacz służebności może korzystać w oznaczonym zakresie (określonym w umowie o ustanowienie służebności) z nieruchomości obciążonej,

* właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań,

* właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności.

Usytuowanie kolektora tłocznego ścieków komunalnych w granicach przedmiotowej nieruchomości ogranicza wykorzystanie części gruntu zgodnie z planem miejscowym. Zgodnie z uchwałą Rady Gminy nr (...) z dnia 24 czerwca 2005 r. oraz nr (...) z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części sołectwa (...) i (...) przedmiotowe działki znajdują się terenach upraw polowych. W momencie posadowienia kolektora nieruchomość użytkowana była jako teren upraw polowych.

Przy ustaleniu wysokości odszkodowania za szkody związane z budową kolektora tłocznego uwzględniono:

* ograniczenie lub brak możliwości korzystania z gruntu zajętego pod budowę kolektora tłocznego i urządzeń towarzyszących,

* zniszczenie zbiorów w czasie robót,

* konieczność wykonania przez właściciela gruntu tzw. rekultywacji biologicznej, tj. zabiegów uprawowych zmierzających do pobudzenia procesów chemiczno-biologicznych w glebie,

* obniżkę plonów w 4 kolejnych latach po zakończeniu inwestycji z tzw. "koszyka wiejskiego",

* wartość szkody trwałej z tytułu lokalizacji rurociągu na nieruchomościach.

Zdaniem Wnioskodawcy w powołanym przypadku możliwe jest zastosowanie zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż spełnione są łącznie przesłanki:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl zasady powszechnego opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że wskazane w nim odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

* otrzymuje je posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego,

* odszkodowanie zostaje wypłacone z tytułu wymienionego w przepisie,

* podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów prowadzi na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego inwestycję związaną z budową infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz inwestycję związaną z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

* źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami.

Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Należy podkreślić, iż wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym przypadku zastosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Tym samym, każdy wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Służebność gruntowa, uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stanowi on, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jako rekompensatę z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu zajętego pod budowę kolektora oraz z tytułu naprawy szkód poniesionych w trakcie umieszczania urządzenia (rekultywacja gruntów) wypłacił właścicielce działek odszkodowanie w kwocie 9.900,00 zł.

W związku z powyższym, stwierdza się, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zwolnienie z opodatkowania odszkodowań wypłaconych na podstawie zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu m.in. ustanowienia służebności gruntowej.

W związku z powyższym jeżeli istotnie - jak stwierdza Wnioskodawca - odszkodowanie stanowiące rekompensatę z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu zajętego pod budowę kolektora zostało wypłacone tytułem ustanowienia służebności gruntowej (tego rodzaju służebność oprócz służebności przesyłu została faktycznie ustanowiona), to - przy spełnieniu pozostałych warunków, określonych w art. 21 ust. 1 pkt 120 cyt. ustawy - odszkodowanie to korzysta ze zwolnienia.

Należy również wskazać, iż z art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. b) i c) wynika, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu rekultywacji gruntów oraz szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie.

Jeżeli zatem Wnioskodawca wypłacił odszkodowanie za szkody powstałe w trakcie umieszczania kolektora ciśnieniowego na przedmiotowych działkach, to wówczas będzie ono stanowiło przychód właścicielki działek, podlegający zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednak jedynie w sytuacji, gdy będzie ono wypłacone z tytułu szkód poniesionych w uprawach rolnych i drzewostanie. Odszkodowanie wypłacone tylko za tak określone szkody podlega bowiem zwolnieniu na podstawie wskazanego przepisu.

Dodatkowo wskazać należy, iż ustawodawca zwolnił również na podstawie omawianego przepisu odszkodowania wypłacone z tytułu rekultywacji gruntów (art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. b)), której definicję zawarto w art. 4 pkt 18 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.). Zgodnie z przywołanym przepisem przez rekultywację gruntów rozumie się nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.

Jeżeli zatem, odszkodowanie za wszelkie szkody powstałe w trakcie budowy urządzeń związanych z odprowadzaniem ścieków, zostało wypłacone istotnie z tytułu szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie, bądź z tytułu rekultywacji gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego lub też dotyczyło ustanowienia służebności gruntowej, to uzyskany w ten sposób przychód będzie korzystał ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do wystawienia na druku PIT-8C informacji o przychodach z innych źródeł.

W przeciwnym wypadku wypłacone przez Wnioskodawcę odszkodowanie stanowić będzie dla właścicielki nieruchomości podlegający opodatkowaniu przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na Wnioskodawcy będą ciążyły obowiązki podatkowe wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. w szczególności obowiązek wystawienia informacji według ustalonego wzoru na druku PIT-8C o przychodach z innych źródeł.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.