IBPBII/1/415-781/09/MK - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwot wypłaconych na podstawie wyroku sądowego tytułem zadośćuczynienia oraz renty, a także odsetek od powyższych należności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 6 października 2009 r. (data wpływu do Organu - 8 października 2009 r.), uzupełnionym w dniu 19 listopada 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłacenia na podstawie wyroku sądowego kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, renty w wysokości 650 zł miesięcznie oraz ustawowych odsetek od wymienionych należności w części dotyczącej:

W dniu 8 października 2009 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłacenia na podstawie wyroku sądowego kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, renty w wysokości 650 zł miesięcznie oraz ustawowych odsetek od wymienionych należności.

Z uwagi na braki formalne wniosku pismem z dnia 6 listopada 2009 r. Znak: IBPB II/1/415-781/09/MK wezwano wnioskodawczynię do jego uzupełnienia.

Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 19 listopada 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Okręgowego została na rzecz wnioskodawczyni zasądzona, od Specjalistycznego Centrum Rehabilitacji i Leczenia Schorzeń Narządu Ruchu kwota:

Wyrok ten następnie został zmieniony przez Sąd Apelacyjny wyrokiem z lutego 2009 r. w ten sposób, że zasądzona na rzecz wnioskodawczyni renta została podwyższona do kwoty po 650 zł miesięcznie. Należności te zostały zasądzone na rzecz wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną jej leczeniem - nieuzgodnionym wcześniej z rodzicami ani z nią - w sposób, który doprowadził do trwałego ciężkiego inwalidztwa I grupy. Wnioskodawczyni jest osobą w znacznym stopniu sparaliżowaną, poruszającą się jedynie na wózku inwalidzkim, wymaga stałej, codziennej i całodobowej opieki osoby drugiej. Wnioskodawczyni ma zaniki pamięci, stale nawracające bóle głowy, trudności z koncentracją i także wiele innych codziennie towarzyszących jej bardzo uciążliwych dolegliwości. Zasądzona na rzecz wnioskodawczyni renta nie pokrywa nawet w połowie miesięcznych wydatków. Wnioskodawczyni korzysta z pomocy i mieszkania rodziców.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy z tytułu zasądzonych należności, tj. kwoty zadośćuczynienia, renty, odsetek od zasądzonych należności, wnioskodawczyni jest zobowiązana płacić podatek.

Zdaniem wnioskodawczyni, nie powinna płacić od ww. dochodów żadnych opłat ani podatków. Stanowisko to uzasadnia tym, że skoro zasądzono na jej rzecz odszkodowanie i zadośćuczynienie w kwotach minimalnych, to są to należności wolne od świadczeń publiczno-prawnych. Są to kwoty zasądzone na jej rzecz, tytułem dokonanego na jej osobie czynu niedozwolonego.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wynika, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody. Zadośćuczynienie i odszkodowanie ma służyć naprawieniu uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).

Stosownie natomiast do treści art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

W myśl z art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (art. 444 § 2 ww. Kodeksu).

Przepis art. 445 § 1 ww. Kodeksu cywilnego stanowi, iż w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Sąd Okręgowy zasądził na rzecz wnioskodawczyni kwotę zadośćuczynienia, rentę oraz odsetki od zasądzonych należności. Sąd Apelacyjny ww. wyrok zmienił poprzez podwyższenie kwoty miesięcznej renty.

W związku z powyższym kwoty wypłacone wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia i renty, stanowią przychód podlegający zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b i 3c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do kwestii odsetek za zwłokę stwierdzić należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty zadośćuczynienia i renty nie są wliczane do wartości zadośćuczynienia i wartości renty.

Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z zadośćuczynieniem i rentą. Zadośćuczynienie i renta stanowią instytucje odrębne od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania (zwolnienie) należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, t. j. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Ponieważ w przedmiotowej sprawie źródłem zadośćuczynienia i renty przyznanej na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego nie jest żaden z wymienionych w tym przepisie stosunków prawnych, wypłacone odsetki stanowić będą przychód z innych źródeł o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 11 ust. 1. ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i tym samym do tej kategorii zaliczyć należy przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Mając na uwadze powyższe, wypłacone odsetki zgodnie z dyspozycją art. 9 ust. 1 w związku z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowią przychód podlegający opodatkowaniu, bowiem nie zostały wymienione w katalogu zwolnień określonych w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy jako przychód zwolniony z opodatkowania.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że stanowisko wnioskodawczyni dotyczące możliwości zwolnienia z opodatkowania wypłaconych kwot na podstawie wyroku sądowego na jej rzecz w części dotyczącej:

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.