IBPBII/1/415-705/14/AŻ - PIT w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy ubezpieczenia

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 28 sierpnia 2014 r. (data wpływu do Biura - 2 września 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy ubezpieczenia-jest prawidłowe.

W dniu 2 września 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy ubezpieczenia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujący zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką kapitałową prowadzącą działalność gospodarczą na terytorium kraju.

Spółka A jest spółką akcyjną prowadzącą działalność gospodarczą na terytorium kraju. Wnioskodawca jest spółką zależną spółki A.

Spółka A zawarła z towarzystwem ubezpieczeniowym umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej władz spółek (dalej jako "umowa ubezpieczenia OC"). Ochrona ubezpieczeniowa wynikająca z umowy ubezpieczenia OC obejmuje również spółki zależne spółki A, tj.m.in. Wnioskodawcę, oraz władze tych spółek.

Na podstawie umowy ubezpieczenia OC ubezpieczyciel w ramach wskazanego w tej umowie zakresu ubezpieczenia ponosi odpowiedzialność za roszczenia poniesione przeciwko "osobom ubezpieczonym" we wskazanym w tej umowie okresie.

Określając krąg "osób ubezpieczonych" umowa ubezpieczenia OC odnosi się jedynie do pozycji (stanowiska) zajmowanej w strukturze spółek zależnych tj. między innymi Wnioskodawcy. Umowa ubezpieczenia wskazuje, że osobami ubezpieczonymi są osoby fizyczne, które zajmują określone stanowiska, pełnią określone funkcje (np. członkowie zarządu, członkowie rady nadzorczej, pracownicy pełniący funkcje zarządcze lub nadzorcze, itp.) w spółkach zależnych. Dodatkowo ochroną ubezpieczeniową objęte są także osoby, które nie zajmują żadnej pozycji (stanowiska) w strukturze spółek zależnych, a są związane z "osobami ubezpieczonymi" więzami rodzinnymi, partnerskimi i podobnymi, tj. przykładowo małżonkowie, konkubenci lub partnerzy życiowi, spadkobiercy.

Na mocy umowy ubezpieczenia OC ochroną ubezpieczeniową objęte są więc osoby fizyczne pełniące w strukturze Wnioskodawcy określone stanowiska, pełniące określone funkcje (członkowie zarządu, członkowie rady nadzorczej, pracownicy pełniący funkcje zarządcze lub nadzorcze, itp.) oraz osoby fizyczne związane z tymi osobami więzami rodzinnymi, partnerskimi i podobnymi (małżonkowie, konkubenci lub partnerzy życiowi, spadkobiercy, itp.). W żadnej części umowy ubezpieczenia OC krąg "osób ubezpieczonych" nie został wskazany imiennie. Tożsamość oraz liczba "osób ubezpieczonych" może podlegać zatem zmianom w okresie trwania umowy. Analogicznie w umowie ubezpieczenia OC nie wskazano imiennie osób związanych z "osobami ubezpieczonymi", które także objęto ochroną ubezpieczeniową w związku z zaistnieniem określonych zdarzeń.

Zbiór beneficjentów usługi ubezpieczenia jest zbiorem otwartym, tj. może podlegać zmianom zarówno ilościowym, jak i osobowym w trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej. Na moment zawarcia przez spółkę A umowy ubezpieczenia OC Wnioskodawcy nie była znana liczba osób objętych ochroną ubezpieczeniową.

Zgodnie z postanowieniami umowy ubezpieczenia OC, należna od spółki A na rzecz towarzystwa ubezpieczeniowego składka z tytułu świadczenia ochrony ubezpieczeniowej ustalona została dla całego okresu ubezpieczenia. Składka jest opłacana za cały okres ubezpieczenia przez spółkę A i nie podlega zmianie w trakcie tego okresu. Składka ma charakter zryczałtowany, tj. została ustalona w jednej kwocie bez względu na ilość osób objętych ubezpieczeniem. W umowie ubezpieczenia OC nie przewidziano konieczności korekty kwoty składki w zależności od zwiększenia bądź zmniejszenia ilości osób objętych ochroną ubezpieczeniową w okresie ubezpieczenia.

Z tytułu objęcia Wnioskodawcy oraz "osób ubezpieczonych" ochroną ubezpieczeniową, spółka A obciąża Wnioskodawcę częścią składki ubezpieczeniowej (na podstawie wystawionej przez spółkę A faktury). Wysokość kwoty, do której uiszczenia jest obowiązany Wnioskodawca na rzecz spółki A ustalana jest ryczałtowo - kwota ta została ustalona w jednej wysokości bez względu na ilość osób objętych ubezpieczeniem.

W przyszłości Wnioskodawca planuje zawieranie podobnych umów ubezpieczenia OC z towarzystwem ubezpieczeniowym (lub też objęcie go zakresem ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym zawartej przez inny podmiot, tj. ubezpieczającego), w których:

* zbiór osób podlegających ubezpieczeniu będzie zbiorem otwartym, tj. może podlegać zmianom zarówno ilościowym, jak i osobowym w trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej,

* na moment zawarcia umowy ubezpieczenia OC nie będzie Wnioskodawcy znana liczba osób objętych ochroną ubezpieczeniową,

* należna z tytułu świadczenia ochrony ubezpieczeniowej składka będzie miała charakter zryczałtowany, tj. zostanie ustalona w jednej kwocie bez względu na ilość osób objętych ubezpieczeniem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku umów ubezpieczenia OC zawieranych w przyszłości (lub też objęcia Wnioskodawcy zakresem ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy zawartej przez inny podmiot), mających cechy przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego, wartość zapłaconej w przyszłości przez Wnioskodawcę składki ubezpieczeniowej będzie stanowiła dla osób fizycznych objętych zakresem ubezpieczenia przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji czy na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek pobrania i wpłacenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W ocenie Wnioskodawcy, objęcie osób fizycznych ubezpieczeniem OC w sytuacji, gdy umowa ubezpieczenia OC ma cechy wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, nie będzie prowadziło do powstania u tych osób przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek pobrania i wpłacenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Biorąc pod uwagę fakt, że w przyszłości Wnioskodawca planuje zawieranie umów ubezpieczenia OC (lub też objęcie Wnioskodawcy zakresem ochrony ubezpieczeniowej na podstawie zawartej przez inny podmiot umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym), w których:

* zbiór osób podlegających ubezpieczeniu będzie zbiorem otwartym, tj. może podlegać zmianom zarówno ilościowym, jak i osobowym w trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej,

* na moment zawarcia Umowy ubezpieczenia OC nie będzie Wnioskodawcy znana liczba osób objętych ochroną ubezpieczeniową,

* zależna z tytułu świadczenia ochrony ubezpieczeniowej składka będzie miała charakter zryczałtowany, tj. zostanie ustalona w jednej kwocie bez względu na ilość osób objętych ubezpieczeniem,

w ocenie Wnioskodawcy nie będzie możliwe przypisanie konkretnej wartości przychodu do konkretnych beneficjentów objętych ochroną ubezpieczeniową.

W konsekwencji uznać należy, że objęcie "osób ubezpieczonych" zakresem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na mocy umowy zawartej przez Wnioskodawcę z towarzystwem ubezpieczeniowym (lub też objęcie Wnioskodawcy zakresem ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym zawartej przez inny podmiot) nie będzie prowadziło do powstania u tych osób przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy ubezpieczenia w związku z przedstawionym zdarzeniem przyszłym. W zakresie stanu faktycznego wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie z art. 13 ww. ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się w pkt 7 - przychody otrzymane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca planuje zawieranie podobnych umów ubezpieczenia OC z towarzystwem ubezpieczeniowym (lub też objęcie go zakresem ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym zawartej przez inny podmiot, tj. ubezpieczającego), w których:

* zbiór osób podlegających ubezpieczeniu będzie zbiorem otwartym, tj. może podlegać zmianom zarówno ilościowym, jak i osobowym w trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej,

* na moment zawarcia umowy ubezpieczenia OC nie będzie Wnioskodawcy znana liczba osób objętych ochroną ubezpieczeniową,

* należna z tytułu świadczenia ochrony ubezpieczeniowej składka będzie miała charakter zryczałtowany, tj. zostanie ustalona w jednej kwocie bez względu na ilość osób objętych ubezpieczeniem.

W świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego, należy stwierdzić, że świadczenia pieniężne ponoszone za inną osobę należą do nieodpłatnych świadczeń. Ich pojęcia nie definiuje jednak ustawa o podatku dochodowym. Termin "świadczenie" pojawia się na gruncie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) i zgodnie z art. 353 Kodeksu oznacza przedmiot stosunku zobowiązaniowego, który wyraża się obowiązkiem określonego zachowania się przez podmiot zobowiązany.

Dla celów podatkowych pojęcie "nieodpłatnego świadczenia" ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony, ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie kosztem majątku innego podmiotu, mające konkretny wymiar finansowy.

Przy tym, zgodnie z art. 11 ust. 2a ww. ustawy wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

* jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,

* jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,

* jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy tego lokalu lub budynku,

* w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

W praktyce, w pojęciu przychodu mieści się każda realna korzyść, jaką uzyskał podatnik. Do tych korzyści zaliczyć należy również - co do zasady - kwoty składek na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej pokrywane przez Wnioskodawcę za inne osoby (osoby trzecie).

Zgodnie z art. 805 § 1 ww. Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Natomiast stosownie do zapisu art. 822 tejże ustawy przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz zostaje zawarta umowa ubezpieczenia.

Z treści tego przepisu wynika, że umowa ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej nie musi koniecznie dotyczyć osoby ubezpieczającej. Osoba ta może zawrzeć umowę, której przedmiotem ubezpieczenia będzie odpowiedzialność za szkody spowodowane przez inną osobę (czyli tak jak w opisanej sprawie). Sytuacja, w której składka opłacana jest przez inną osobę niż ta, w której interesie majątkowym zawierana jest umowa powoduje jednak powstanie przychodu u osoby, na rzecz której zawierana jest umowa. Jest to bowiem odstępstwo od ogólnej zasady pokrywania kosztów ubezpieczenia przez podmiot, którego interesów umowa dotyczy.

W takiej sytuacji niewątpliwie korzyścią majątkową dla osób ubezpieczonych jest zyskanie ochrony płynącej z umowy ubezpieczeniowej przy jednoczesnym nie ponoszeniu wydatków na uzyskanie tej ochrony. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym to Wnioskodawca ponosiłby koszty składki na to ubezpieczenie. Dzięki takiemu działaniu u osób ubezpieczonych doszłoby do przysporzenia w majątku, gdyż inny podmiot poniósłby za nich koszt finansowy ubezpieczenia, a tym samym nie musieliby oni uszczuplać swojego majątku, mimo, iż otrzymają stosowne zabezpieczenie finansowe, bo przecież umowa ubezpieczenia, zapewniać będzie tym osobom ochronę.

Jeżeli zatem Wnioskodawca zawrze w przyszłości umowy ubezpieczenia OC z towarzystwem ubezpieczeniowym (lub też zostanie objęty zakresem ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy zawartej przez inny podmiot z towarzystwem ubezpieczeniowym), w których zbiór osób podlegających ubezpieczeniu będzie zbiorem otwartym, tj. będzie podlegać zmianom zarówno ilościowym, jak i osobowym w trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej a uiszczana z tego tytułu składka będzie miała charakter ryczałtowy (będzie ustalona w jednej kwocie bez względu na ilość osób objętych ubezpieczeniem) to brak będzie możliwości przypisania przychodu z tego tytułu konkretnej osobie. Na dzień zapłaty składki nie będzie można bowiem jednoznacznie ustalić grona osób objętych ubezpieczeniem, a tym samym w sposób skonkretyzowany wskazać wysokości przychodu przypadającego na jedną osobę, z wszelkimi dalszymi konsekwencjami tych okoliczności. Na Wnioskodawcy z tego tytułu nie będą zatem ciążyły obowiązki płatnika.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie zaznaczyć należy, że mimo iż zajmując stanowisko Wnioskodawca w sposób ogólny wskazał, iż objęcie "osób ubezpieczonych" zakresem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na mocy umowy zawartej przez Wnioskodawcę z towarzystwem ubezpieczeniowym (lub też objęcie Wnioskodawcy zakresem ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym zawartej przez inny podmiot) nie będzie prowadziło do powstania u tych osób przychodu, to z uwagi na treść sformułowanego pytania Organ uznał, iż przedstawione przez Wnioskodawcę stanowisko w sytuacji, gdy to inny podmiot zawierać będzie umowę ubezpieczenia, odnosi się wyłącznie do wartości zapłaconej w przyszłości przez Wnioskodawcę składki.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice; po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.