IBPBII/1/415-688/13/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 7 maja 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 5 lipca 2013 r.), uzupełnionym w dniu 25 września 2013 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania od inwestora odszkodowania z tytułu szkód spowodowanych budową rurociągu - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 lipca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania od inwestora odszkodowania z tytułu szkód spowodowanych budową rurociągu.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z dnia 13 września 2013 r. znak: IBPB II/1/415-688/13/BD wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 25 września 2013 r.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest współwłaścicielem nieruchomości, w skład której wchodzą grunty rolne, grunty leśne oraz budynki: mieszkalny, gospodarcze i stodoły. W 2009 r. Wnioskodawczyni podpisała porozumienie z inwestorem, w którym wyraziła zgodę na czasowe zajęcie gruntu na okres budowy rurociągu w pasie o szerokości 20 m na terenie działki. W zamian za to inwestor zobowiązał się do wypłaty odszkodowania, które obejmuje rekompensatę za wszelkie straty w zasiewach, uprawach i zbiorach oraz zmianę w strukturze ziemi, a także za ewentualne straty w mieniu ruchomym i nieruchomym lub za uniemożliwienie korzystania z części nieruchomości spowodowane brakiem dostępu do działki. Z zawartego porozumienia wynika również, że zgoda Wnioskodawczyni dotyczy całości procesu inwestycyjnego, tzn. zmiany studium oraz planu zagospodarowania przestrzennego gminy (w pasie 50 m), decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zgody na realizację inwestycji, decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o czasowym zajęciu gruntów oraz decyzji o pozwoleniu na użytkowanie zrealizowanej inwestycji. W 2012 r. inwestor (stosownie do zawartego porozumienia) wypłacił Wnioskodawczyni odszkodowanie w wysokości 20.000 zł, co było warunkiem wyrażenia przez nią zgody na realizację ww. inwestycji. Na potwierdzenie otrzymanego odszkodowania Wnioskodawczyni otrzymała PIT-8C z informacją o wysokości przychodów z tytułu odszkodowania za zajęcie działki.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni - w odpowiedzi m.in. na pytanie "czy nieruchomość gruntowa, przez którą przebiega budowa rurociągu, wchodzi w skład gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy o podatku rolnym" - doprecyzowała stan faktyczny wskazując, że część nieruchomości, przez którą przebiega budowa rurociągu jest sklasyfikowana jako grunty leśne, od których Wnioskodawczyni opłaca podatek leśny. Ponadto Wnioskodawczyni zacytowała fragment zawartego porozumienia, zgodnie z którym wyraziła zgodę na czasowe zajęcie gruntu na okres budowy rurociągu w pasie o szerokości 20 m na terenie jej działki pod następującymi warunkami: wypłacenia przez inwestora rurociągu odszkodowania, które obejmuje rekompensatę za wszelkie straty w zasiewach, uprawach i zbiorach oraz za zmianę w strukturze ziemi, jak również za ewentualne straty w mieniu ruchomym i nieruchomym lub za uniemożliwienie korzystania z części nieruchomości spowodowane brakiem dostępu. Odszkodowanie zostanie wypłacone na podstawie wyceny biegłego rzeczoznawcy. W dalszej części porozumienia Wnioskodawczyni wyraziła zgodę na realizację inwestycji pod warunkiem wypłaty jednorazowego odszkodowania w wysokości 20.000 zł.

Według posiadanych przez Wnioskodawczynię informacji, inwestor A. Sp. z o.o. jest podmiotem uprawnionym w rozumieniu art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, do budowy urządzeń infrastruktury technicznej i prowadzi podobne inwestycje na terenie kraju.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i należy je doliczyć do zeznania rocznego za 2012 r.

W ocenie Wnioskodawczyni, analizując art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się urządzenie albo modernizację drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi, albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych. Zgodnie z przepisem art. 128 ww. ustawy za szkody powstałe na nieruchomości w wyniku zajęcia (a także za samo zajęcie nieruchomości) właścicielowi przysługuje odszkodowanie. Wysokość tego odszkodowania powinna zostać ustalona przez samych zainteresowanych czyli podmiot zobowiązany do udostępnienia nieruchomości i ten, komu nieruchomość udostępniono, co też miało miejsce w przypadku Wnioskodawczyni. Wypłacane odszkodowanie stanowi rekompensatę za straty i zniszczenia w zasiewach, uprawach i zbiorach rolnych, ogrodniczych, sadowniczych, leśnych oraz za zmianę w strukturze ziemi, a także za ewentualne straty w mieniu ruchomym i nieruchomym. Zdaniem Wnioskodawczyni, biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż odszkodowanie za zniszczenia m.in. we wszelkiego rodzaju uprawach na gruntach, z tytułów określonych w przepisach wyżej cytowanej ustawy o gospodarce nieruchomościami jest objęte zwolnieniem z podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłaconego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami (...). Ponadto grunty, na terenie których prowadzone były prace, to użytki rolne (orne, sady, łąki) oraz grunty leśne. Z tytułu ich posiadania Wnioskodawczyni opłacała podatek rolny z gospodarstwa rolnego i leśny oraz od nieruchomości, zgodnie z nakazem płatniczym w sprawie wymiaru ww. podatków lokalnych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacane na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego z tytułu: (...) szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie w wyniku prowadzenia na tych gruntach inwestycji dotyczących budowy urządzeń infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o której mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego i nie należy uwzględniać go w zeznaniu rocznym.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W przedmiotowej sprawie, aby ocenić stanowisko Wnioskodawcy koniecznym jest dokonanie analizy art. 21 ust. 1 pkt 29 i 120 ww. ustawy.

Wskazany przez Wnioskodawczynię - w uzasadnieniu własnego stanowiska - przepis art. 21 ust. 1 pkt 29 cytowanej ustawy w ogóle nie znajdzie zastosowania w przedmiotowej sprawie, gdyż dotyczy on odszkodowań wypłacanych w związku z wywłaszczeniem. Zgodnie z jego treścią wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Treść zacytowanego przepisu odwołuje się wprawdzie do ustawy o gospodarce nieruchomościami jednakże dotyczy to uregulowań tej ustawy związanych z procesem wywłaszczenia - co w przedmiotowej sprawie nie ma miejsca.

Z kolei przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Z treści powołanego przepisu wynika, że odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

Ustawa o podatku dochodowym nie definiuje pojęcia "gospodarstwo rolne". W celu wyjaśnienia tej kwestii odsyła, zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 4 ww. ustawy, do przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 powołanej ustawy za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Szczegółowe określenie, jakie rodzaje gruntów wchodzą w skład gospodarstwa rolnego, co warunkuje zwolnienie przewidziane powołanym wyżej art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymaga odniesienia się do klasyfikacji zawartej w rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).

Zgodnie z § 68 ust. 1 ww. rozporządzenia użytki rolne dzielą się na:

Z kolei w myśl § 68 ust. 2 ww. rozporządzenia grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione dzielą się na:

Jak wynika z wniosku, Wnioskodawczyni jest współwłaścicielem nieruchomości, w skład której wchodzą grunty rolne, grunty leśne oraz budynki mieszkalne, gospodarcze i stodoły. W 2009 r. Wnioskodawczyni podpisała porozumienie z inwestorem, w którym wyraziła zgodę na czasowe zajęcie gruntu na okres budowy rurociągu w pasie o szerokości 20 m. W zamian za to inwestor zobowiązał się do wypłaty odszkodowania, które obejmuje rekompensatę za wszelkie straty w zasiewach, uprawach i zbiorach oraz zmianę w strukturze ziemi, a także za ewentualne straty w mieniu ruchomym i nieruchomym lub za uniemożliwienie korzystania z części nieruchomości spowodowane brakiem dostępu do działki. Grunty, na terenie których prowadzone były prace, to użytki rolne (orne, sady, łąki) oraz grunty leśne (jak zaznaczyła Wnioskodawczyni część nieruchomości, przez którą przebiegała budowa rurociągu jest sklasyfikowana jako grunty leśne). Według posiadanych przez Wnioskodawczynię informacji, inwestor A. Sp. z o.o. jest podmiotem uprawnionym w rozumieniu art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, do budowy urządzeń infrastruktury technicznej i prowadzi podobne inwestycje na terenie kraju.

Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Zatem odszkodowanie, które Wnioskodawczyni otrzymała m.in. za straty w zasiewach, uprawach i zbiorach zostało jej wypłacone na podstawie zawartego porozumienia (umowy) pomiędzy stronami, tj. Wnioskodawczynią i A. Sp. z o.o. będącą inwestorem budowy rurociągu czyli podmiotem uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia inwestycji związanych z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Z powyższego wynika, że warunki określone w wymienionych powyżej pkt b)-d) są spełnione. Jednakże do zastosowania przedmiotowego zwolnienia wymagane jest również spełnienie warunku określonego w pkt a) gdyż dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia istotnym jest aby odszkodowanie to otrzymał posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Mając na uwadze, iż w treści wniosku z dnia 7 maja 2013 r. Wnioskodawczyni wskazała, że grunty, na terenie których prowadzone były prace, to użytki rolne (orne, sady, łąki) oraz grunty leśne, pismem z dnia 13 września 2013 r. Organ wezwał Wnioskodawczynię o doprecyzowanie stanu faktycznego poprzez wskazanie czy nieruchomość gruntowa, przez którą przebiega budowa rurociągu, wchodzi w skład gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy o podatku rolnym. W odpowiedzi Wnioskodawczyni wskazała, że część nieruchomości, przez którą przebiega budowa rurociągu - jest sklasyfikowana jako grunty leśne i lasy, od których opłacany jest podatek leśny. Zatem grunty te nie wchodzą w skład gospodarstwa rolnego co wynika jednoznacznie z analizowanych powyżej przepisów rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa oraz ustawy o podatku rolnym. Zatem przedmiotowe odszkodowanie wypłacone Wnioskodawczyni za wszelkie straty w zasiewach, uprawach i zbiorach oraz zmianę w strukturze ziemi, a także za ewentualne straty w mieniu ruchomym i nieruchomym lub za uniemożliwienie korzystania z części nieruchomości spowodowane brakiem dostępu do działki nie będzie korzystało ze zwolnienia na podatnie art. 21 ust. pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, przedmiotowe odszkodowanie stanowi przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tzw. przychód z innych źródeł), podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania "w szczególności". Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Tym samym zakres art. 20 ust. 1 ww. ustawy obejmuje także kwoty wypłaconego odszkodowania za szkody spowodowane budową rurociągu.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż uzyskany przez Wnioskodawczynię przychód z tytułu odszkodowania za szkody spowodowane budową rurociągu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł. Zatem Wnioskodawczyni winna wykazać przedmiotowe odszkodowanie w zeznaniu podatkowym PIT-36 za 2012 r., tj. za rok w którym zostało ono wypłacone.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.