IBPBII/1/415-67/14/JP

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 17 kwietnia 2014 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBII/1/415-67/14/JP

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 stycznia 2014 r. (data wpływu do Biura - 27 stycznia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu wywłaszczenia i przejęcia przez Skarb Państwa nieruchomości - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu wywłaszczenia i przejęcia przez Skarb Państwa nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca wskazał, że na mocy aktu notarialnego z 15 kwietnia 1936 r. nieruchomość A została darowana Pani X przez jej ojca. Przedmiotowa nieruchomość była położona w granicach administracyjnych.... Na mocy art. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze... (Dz. U. z dnia 21 listopada 1945 r.) wszystkie grunty położone w granicach administracyjnych... w chwili wejścia w życie tego dekretu (a więc również grunty objęte powyższą księgą wieczystą) przeszły z dniem 21 listopada 1945 r. na własność Skarbu Państwa.

Pani X była właścicielką i posiadała przedmiotową nieruchomość. Zarazem była właścicielka została pozbawiona władania przedmiotowym gruntem po dniu 5 kwietnia 1958 r.

W 1962 r. X złożyła do Dyrekcji Rozbudowy Miasta Budownictwa Obiektów Przemysłowych wniosek (wraz z niezbędnymi dokumentami) o ustalenie i wypłatę odszkodowania za grunt rolny, na którym było prowadzone gospodarstwo rolne. Pismem Prezydium Rady Narodowej. Wydział Gospodarski Terenami poinformowało Dyrekcję Rozbudowy Miasta m.in., iż nieruchomość objęta niniejszym wnioskiem kwalifikuje się do odszkodowania w trybie art. 53 znowelizowanej ustawy wywłaszczeniowej - "jeżeli ich poprzedni właściciele lub następcy prawni tych osób, prowadzący wymienione gospodarstwo, pozbawieni zostali wspomnianych gruntów po wejściu w życie niniejszej ustawy - tj. po dniu 5 kwietnia 1958 r."

Wnioskiem z 27 marca 2012 r. wniesiono o podjęcie postępowania i wypłatę odszkodowania. W uzasadnieniu wniosku stwierdzono, że roszczenie odszkodowawcze oparte jest na art. 215 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, który przesłanki wypłaty odszkodowania opisuje w sposób tożsamy z art. 53 ww. ustawy wywłaszczeniowej z 1958 r. Wydanie decyzji ustalającej odszkodowanie, zgodnie z powyżej powołaną podstawą prawną (art. 215), warunkuje wykazanie przez stronę następujących przesłanek:

* gospodarstwo rolne położone było na gruncie, który z mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu wieczystym gruntów położonych na obszarze... ("dekret...") przeszedł na własność gminy..., a następnie Państwa,

* poprzedni właściciele lub ich następcy prawni zostali pozbawieni faktycznego władania gospodarstwem po dniu 5 kwietnia 1958 r.,

* poprzedni właściciele lub ich następcy prawni prowadzili to gospodarstwo.

Dalej wskazano, iż jak zostało wskazane w piśmie Prezydium Rady Narodowej. Wydział Gospodarski Terenami z 1962 r. przesłanki te przez Panią X zostały spełnione, co więcej zlecono już nawet sporządzenie operatu szacunkowego, który nie został jednak wykorzystany gdyż nie wydano decyzji odszkodowawczej.

W trakcie postępowania przed urzędem. Biuro Gospodarki Nieruchomościami Wydział Spraw Dekretowych i Związków Wyznaniowych prowadzonego w przedmiocie powyższego wniosku doszło do zbycia w drodze cesji przez Panią X ogółu praw i roszczeń związanych z utratą prawa własności ww. nieruchomości.

Obecnie Wnioskodawca w trakcie postępowania administracyjnego zamierza nabyć w formie odpłatnej cesji część ww. roszczeń od następcy prawnego pierwotnej ich właścicielki (Pani X).Wnioskodawca ma zamiar nabyć 10% tych roszczeń.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie uzyskane przez Wnioskodawcę (stanowiące równowartość nabytych 10% roszczeń) w przypadku wydania przez właściwy organ decyzji pozytywnej w przedmiocie wysokości i terminu wypłaty odszkodowania za gospodarstwo rolne położone na tzw. gruntach... w oparciu o art. 215 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianemu w art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca wskazał, że ze względu na szczególny charakter odszkodowań, szczególnie tych wypłacanych w wyniku działań władzy zmuszających podatnika do określonych zachowań, ustawodawca przewidział szereg zwolnień podatkowych dotyczących takich przychodów. W przypadku Wnioskodawcy może być mowa o zwolnieniu przewidzianym w art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Rozpatrując zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3 należy sięgnąć do ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zasady ustalania odszkodowań z tytułu wywłaszczenia nieruchomości, zostały szczegółowo określone w rozdziale 5 tejże ustawy. Tego typu odszkodowania nie zostało także wymienione w katalogu negatywnym art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca uznaje więc, że odszkodowanie, które może zostać mu przyznane w oparciu o art. 215 ustawy o gospodarce nieruchomościami, spełnia przesłanki do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Analizując możliwość skorzystania z ulgi w opodatkowaniu wynikającej z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy, przede wszystkim, ustalić czy podstawę prawną przyznania i ustalania odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości w ewentualnie mogącej zostać wydanej decyzji administracyjnej stanowi ustawa o gospodarce nieruchomościami. W podstawie prawnej wydanej decyzji (w przypadku pozytywnego zakończenia sprawy) będzie wskazany art. 215 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Z brzmienia art. 215 ust. 2 ww. ustawy wynika, że przepisy ustawy dotyczące odszkodowań za wywłaszczone nieruchomości stosuje się odpowiednio do odszkodowania za gospodarstwo rolne na gruntach, które na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze... przeszły na własność państwa, jeżeli ich poprzedni właściciele lub następcy prawni tych właścicieli, prowadzący gospodarstwo, zostali pozbawieni faktycznego władania wspomnianym gospodarstwem po dniu 5 kwietnia 1958 r. Ponieważ ustawodawca postanowił w sposób specjalny potraktować w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości przyznawane na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami zwalniając je od opodatkowania, co stanowi lex specialis w stosunku do powszechności opodatkowania, skorzystanie z ulgi wymaga spełnienia warunków przewidzianych w ustawie.

Aby dochód uzyskany w związku z wywłaszczoną nieruchomością korzystał ze zwolnienia od podatku, nabycie wywłaszczonej nieruchomości nie mogło nastąpić w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego. Z dokumentów dotyczących nieruchomości wynika, że przedmiotowa nieruchomość przed wywłaszczeniem mocą dekretu z dniem 21 listopada 1945 r., była własnością Pani X od 1936 r. W związku z tym, że nie jest spełniony jeden z warunków wyłączających możliwość skorzystania z omawianej ulgi, odszkodowanie wypłacone Wnioskodawcy na podstawie ewentualnie wydanej decyzji będzie korzystało także ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

a.

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b.

odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c.

odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d.

odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g.

odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych pod lit. a-g) tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Zgodnie natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest uzyskanie przychodu między innymi z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Należy mieć również na względzie okoliczność, że zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostają następujące warunki:

* nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,

* cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Zatem w przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków albo żaden z nich, wówczas uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

Podstawę prawną przyznawania i ustalania odszkodowań za wywłaszczone nieruchomości stanowi ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 2102, poz. 651 z późn. zm.).

Z brzmienia art. 215 ust. 1 ww. ustawy wynika, że przepisy ustawy dotyczące odszkodowań za wywłaszczone nieruchomości stosuje się odpowiednio do odszkodowania za gospodarstwo rolne na gruntach, które na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze... przeszły na własność państwa, jeżeli ich poprzedni właściciele lub następcy prawni tych właścicieli, prowadzący gospodarstwo, zostali pozbawieni faktycznego władania wspomnianym gospodarstwem po dniu 5 kwietnia 1958 r.

Natomiast ust. 2 powołanego artykułu stanowi, że przepisy ustawy dotyczące odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości stosuje się odpowiednio do domu jednorodzinnego, jeżeli przeszedł on na własność państwa po dniu 5 kwietnia 1958 r., oraz do działki, która przed dniem wejścia w życie dekretu wymienionego w ust. 1 mogła być przeznaczona pod budownictwo jednorodzinne, jeżeli poprzedni właściciel bądź jego następcy prawni zostali pozbawieni faktycznej możliwości władania nią po dniu 5 kwietnia 1958 r. W ramach przyznanego odszkodowania poprzedni właściciel bądź jego następcy prawni mogą otrzymać w użytkowanie wieczyste działkę pod budowę domu jednorodzinnego.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że na mocy aktu notarialnego z 15 kwietnia 1936 r. nieruchomość A została darowana Pani X przez jej ojca. Przedmiotowa nieruchomość była położona w granicach administracyjnych.... Na mocy art. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze... (Dz. U. z dnia 21 listopada 1945 r.) wszystkie grunty położone w granicach administracyjnych... w chwili wejścia w życie tego dekretu (a więc również ww. nieruchomość) przeszły z dniem 21 listopada 1945 r. na własność Skarbu Państwa. Zarazem była właścicielka została pozbawiona władania przedmiotowym gruntem po dniu 5 kwietnia 1958 r.

W 1962 r. Pani X złożyła do Dyrekcji Rozbudowy Miasta Budownictwa Obiektów Przemysłowych wniosek (wraz z niezbędnymi dokumentami) o ustalenie i wypłatę odszkodowania za grunt rolny, na którym było prowadzone gospodarstwo rolne. Pismem Prezydium Rady Narodowej. Wydział Gospodarski Terenami poinformowało Dyrekcję Rozbudowy Miasta m.in., że nieruchomość objęta niniejszym wnioskiem kwalifikuje się do odszkodowania w trybie art. 53 znowelizowanej ustawy wywłaszczeniowej - "jeżeli ich poprzedni właściciele lub następcy prawni tych osób, prowadzący wymienione gospodarstwo, pozbawieni zostali wspomnianych gruntów po wejściu w życie niniejszej ustawy - tj. po dniu 5 kwietnia 1958 r."

Wnioskiem z 27 marca 2012 r. wniesiono o podjęcie postępowania i wypłatę odszkodowania. W uzasadnieniu wniosku stwierdzono, że roszczenie odszkodowawcze oparte jest na art. 215 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, który przesłanki wypłaty odszkodowania opisuje w sposób tożsamy z art. 53 ww. ustawy wywłaszczeniowej z 1958 r. Dalej wskazano, że jak zostało wskazane w piśmie Prezydium Rady Narodowej. Wydział Gospodarski Terenami z 1962 r. przesłanki te przez Panią X zostały spełnione, co więcej zlecono już nawet sporządzenie operatu szacunkowego, który nie został jednak wykorzystany, gdyż nie wydano decyzji odszkodowawczej. W trakcie postępowania przed urzędem. Biuro Gospodarki Nieruchomościami Wydział Spraw Dekretowych i Związków Wyznaniowych prowadzonego w przedmiocie powyższego wniosku doszło do zbycia w drodze cesji przez Panią X ogółu praw i roszczeń związanych z utratą prawa własności ww. nieruchomości.

Obecnie Wnioskodawca w trakcie postępowania administracyjnego zamierza nabyć część ww. roszczeń od następcy prawnego pierwotnej ich właścicielki.

Z przedstawionego powyżej stanu prawnego wynika, że przedmiotowe odszkodowania przyznawane są na podstawie art. 215 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, która odwołuje się w cytowanym wyżej ust. 1 art. 215 ustawy do dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze....

W związku z tak szczegółowo określonymi w ustawie o gospodarce nieruchomościami zasadami ustalania odszkodowań z tytułu wywłaszczenia nieruchomości, należy uznać, iż wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie, w oparciu o przepisy tej ustawy, spełnia przesłanki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy powołanego powyżej art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie będzie podlegało zwolnieniu przewidzianemu w art. 21 ust. 1 pkt 3.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl