IBPBII/1/415-661/09/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 5 sierpnia 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 14 sierpnia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia dłużnika - użytkownika lokalu mieszkalnego z obowiązku zapłaty czynszu - jest prawidłowe.

W dniu 14 sierpnia 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia dłużnika - użytkownika lokalu mieszkalnego z obowiązku zapłaty czynszu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Dłużnik (osoba fizyczna) zalega z zapłatą opłat za użytkowanie lokalu mieszkalnego. Zaległości dłużnik chce dobrowolnie odpracować, wykonując prace na rzecz płatnika - Spółdzielni Mieszkaniowej, a wartość tych prac w całości zaliczyć na spłatę zadłużenia. Spółdzielnia Mieszkaniowa przewiduje zawarcie umowy o wykonanie świadczenia zamiennego w celu zwolnienia dłużnika z ww. zobowiązań, zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego.

Opisana powyżej sytuacja wprowadzona do regulaminu windykacji dotyczyć będzie nielicznej grupy użytkowników mieszkań wobec których nieskuteczne będzie postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienie się dłużnika z obowiązku zapłaty czynszu stanowi dla niego przychód oraz czy w związku z tym powstaje obowiązek pobrania przez płatnika zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodawcy, w myśl art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Oznacza to, że - jeżeli wartość świadczeń będzie ekwiwalentna, tzn. wartość wykonanych prac będzie adekwatna do sumy wygasłych zobowiązań - nie powstanie u dłużnika przychód w rozumieniu ww. ustawy.

Reasumując zdaniem wnioskodawcy, zobowiązanie z tytułu zaległego czynszu i innych opłat wygasa i jest to neutralne podatkowo dla dłużnika, a zatem Spółdzielnia jako płatnik nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) wynika, iż wymienione w ust. 1, ust. 1#61446;, ust. 2, ust. 3 i ust. 4 osoby są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

Z powołanego powyżej przepisu art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, iż powołane w nim osoby są obowiązane do uiszczania opłat (w tym czynszu) zgodnie z postanowieniami statutu.

Jeżeli natomiast osoby te nie uiszczają ww. opłat, stają się dłużnikami Spółdzielni Mieszkaniowej.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż dłużnicy wnioskodawcy, którzy zalegają z zapłatą opłat za użytkowanie lokalu mieszkalnego, chcą zaległości dobrowolnie odpracować wykonując prace na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej, a wartość tych prac w całości zaliczyć na spłatę zadłużenia. Wnioskodawca - Spółdzielnia Mieszkaniowa przewiduje zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego zawarcie umowy o wykonanie świadczenia zamiennego w celu zwolnienia dłużnika z ww. zobowiązań.

Zgodnie z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w przedmiotowej spawie opłat za użytkowanie lokalu mieszkalnego) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Stwierdzić należy, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, tj. odpracowaniu zaległych opłat za mieszkanie czyli świadczeniu w miejsce wykonania nie powstanie przychód dla dłużnika podlegający opodatkowaniu, a co za tym idzie płatnik - Spółdzielnia Mieszkaniowa nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.