IBPBII/1/415-642/14/JP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 5 sierpnia 2014 r. (data wpływu do Biura - 8 sierpnia 2014 r.), uzupełnionego 21 października 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania kwoty pieniężnej na podstawie zawartej ugody sądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 sierpnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania kwoty pieniężnej na podstawie zawartej ugody sądowej.

Z uwagi na braki formalne złożonego wniosku, wezwano Wnioskodawcę w piśmie z 10 października 2014 r., znak: IBPB II/1/415-642/14/JP do jego uzupełnienia. Wniosek został uzupełniony 21 października 2014 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wskazał, że na podstawie protokołu z dnia 16 października 2013 r. nastąpiło zniesienie służebności przejazdu bez wynagrodzenia. Zgodnie z treścią zawartą w punkcie 5 ugody sądowej Wnioskodawca wraz z żoną otrzymał kwotę 12.000 zł (w ratach po 6.000 zł), która zawiera zwrot kwoty 9.000 zł jako opłaty za drogę dojazdową. Wpłata tej kwoty nastąpiła 31 sierpnia 2013 r.

W uzupełnieniu Wnioskodawca wyjaśnił, że w formie aktu notarialnego z 19 lipca 1996 r. ustanowiona była służebność przejazdu i przechodu pasem 3,5 m - przez działki 81/5 i 81/9 będące własnością Pana W. - do działki 81/8, której właścicielem był Wnioskodawca.

Po wybudowaniu drogi przez Pana W. w roku 2012 Wnioskodawca uiścił opłatę w wysokości 9.000 zł, która częściowo pokrywała koszty budowy. Następnie w lipcu 2012 r. Pan W. wniósł pozew do Sadu Rejonowego o zniesienie służebności przejazdu i przechodu przez działki: 81/5 i 81/9.

Na rozprawie sądowej w dniu 16 października 2013 r., której przedmiotem sporu było zniesienie bez wynagrodzenia służebności przejazdu i przechodu przez ww. działki - nastąpiła ugoda sądowa.

Powodowie oświadczyli, że tytułem wynagrodzenia za zniesienie służebności dla pozwanych, tj. Wnioskodawcy i jego żony zostanie wypłacona kwota 12.000 zł. Powyższą kwotę Wnioskodawca otrzymał. Wnioskodawca uważa, że z otrzymanej kwoty 12.000 zł - kwota 9.000 zł stanowi zwrot zaliczki na poczet budowy drogi, zgodnie z treścią przelewu z 31 sierpnia 2012 r. Natomiast kwotę 3.000 zł. Wnioskodawca uważa za wynagrodzenie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota, którą Wnioskodawca otrzymał jest objęta opodatkowaniem.

W uzupełnieniu pytanie zostało sprecyzowane:

Czy otrzymana kwota 12.000 zł zawarta w ugodzie sądowej podlega opodatkowaniu.

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b lub 3g ww. kwota nie podlega opodatkowaniu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z przepisami art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei, zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści wniosku wynika, że 19 lipca 1996 r. w formie aktu notarialnego ustanowiona była służebność przejazdu i przechodu pasem 3,5 m - przez działki 81/5 i 81/9 będące własnością Pana W. - do działki 81/8, której właścicielem był Wnioskodawca.

Po wybudowaniu drogi przez Pana W. w roku 2012 Wnioskodawca uiścił opłatę w wysokości 9.000 zł, która częściowo pokrywała koszty budowy.

Następnie w lipcu 2012 r. Pan W. wniósł pozew do Sadu Rejonowego o zniesienie służebności przejazdu i przechodu przez działki: 81/5 i 81/9.

Na rozprawie sądowej 16 października 2013 r., której przedmiotem sporu było zniesienie bez wynagrodzenia służebności przejazdu i przechodu przez ww. działki - nastąpiła ugoda sądowa.

Powodowie oświadczyli, że tytułem wynagrodzenia za zniesienie służebności dla pozwanych, tj. Wnioskodawcy i jego żony zostanie wypłacona kwota 12.000 zł. Wnioskodawca wraz z żoną otrzymał kwotę 12.000 zł (w ratach po 6.000 zł), która - w opinii Wnioskodawcy - zawiera zwrot kwoty 9.000 zł jako opłaty za drogę dojazdową zapłaconej 31 sierpnia 2013 r. Wnioskodawca uważa, że z otrzymanej kwoty 12.000 zł - kwota 9.000 zł stanowi zwrot zaliczki na poczet budowy drogi, zgodnie z treścią przelewu z 31 sierpnia 2012 r. Natomiast kwotę 3.000 zł. Wnioskodawca uważa za wynagrodzenie.

W świetle okoliczności faktycznych sprawy przedstawionych przez Wnioskodawcę oraz mając na uwadze obowiązujące przepisy ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zauważyć, że zastosowanie zwolnienia podatkowego może nastąpić tylko przez ścisłe wypełnienie przesłanek i dyspozycji tego zwolnienia.

Należy też zaakcentować, że co do zasady odszkodowanie lub zadośćuczynienie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), chyba że korzysta ze zwolnienia podatkowego.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sadowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Wobec tego, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 21 ust. 1 nie ma punktu 3g, Organ uznaje, że chodzi o art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g.

Wobec treści zacytowanych powyżej przepisów, należy stwierdzić, że zapisy art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ww. ustawy nie pozwalają na zastosowanie tego artykułu do omawianego przypadku. W dyspozycji ostatnio wymienionego przepisu znajduje się sformułowanie, że zwolnione z opodatkowania są (na podstawie ugody sądowej) odszkodowania lub zadośćuczynienia, których podstawową cechą jest to, że ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że kwalifikacja tej cechy powinna nastąpić przez przysłówek "wprost", który definiuje, że wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą mieć charakter samoistny i muszą być określone w ustawie bezpośrednio. W analizowanym przypadku tak nie jest, ponieważ przyznane świadczenie nie wynika wprost z obowiązujących przepisów ustawowych lub przepisów wydanych na podstawie tych ustaw. Ponadto brak jest podstaw, by uznać, że świadczenie to jest odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem. W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że w ugodzie powodowie oświadczyli, że tytułem wynagrodzenia za zniesienie służebności dla Wnioskodawcy i jego żony zostanie wypłacona kwota 12.000 zł.

Odnosząc się natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy w świetle przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy należy zauważyć, że powołany przepis zwalnia od podatku inne odszkodowania lub inne zadośćuczynienia (niż wymienione w poprzednio cytowanym przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy) oraz wskazuje, że chodzi o należności powstałe na podstawie wyroku sądowego lub ugody sądowej oraz w wysokości określonej w tym wyroku lub w tej ugodzie sądowej.

Jednak i w tym przepisie zawarte są wyłączenia, które powodują, że kwoty otrzymane po spełnieniu wstępnych warunków nie będą podlegać zwolnieniu z uwagi na: związek z prowadzoną działalnością lub gdy chodzi o korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, jeśliby mu szkody nie wyrządzono.

W kontekście zacytowanych powyżej przepisów i konkluzji z nich wynikających należy wyjaśnić, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy.

W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na konkretnym ubytku w majątku i wówczas wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas.

Strata może też dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać gdyby mu szkody nie wyrządzono i wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Odnośnie służebności przejazdu i przechodu należy wskazać, że zgodnie z art. 285 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Stosownie do art. 145 § 1 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej. (art. 145 § 2 k.c.).

W świetle powyżej przytoczonych przepisów prawa cywilnego należy zauważyć, że służebność gruntowa jest prawem ustanawianym na nieruchomości tzw. służebnej lub obciążonej, na rzecz każdoczesnego właściciela innej nieruchomości, tj. nieruchomości władnącej. Istotą służebności gruntowej jest zapewnienie trwałego korzystania przez każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej - w określonym zakresie - z nieruchomości obciążonej.

Stosownie do art. 294 k.c. właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.

W myśl art. 295 k.c. jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia.

Z treści wniosku wynika, że na rozprawie sądowej, której przedmiotem sporu było zniesienie bez wynagrodzenia służebności przejazdu i przechodu, nastąpiła ugoda sądowa. W ugodzie powodowie oświadczyli, że tytułem wynagrodzenia za zniesienie służebności dla pozwanych czyli Wnioskodawcy i jego żony zostanie wypłacona kwota 12.000 zł. Oznacza to, że w zawartej ugodzie powodowie zobowiązali się wypłacić m.in. Wnioskodawcy wynagrodzenie za zniesienie służebności. Ugoda nie stanowiła więc o wypłacie odszkodowania czy zadośćuczynienia, ale o wypłacie wynagrodzenia.

Zatem wynagrodzenie to nie korzysta ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani też nie korzysta ze zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy, ponieważ w tych przepisach jednoznacznie określono - że wraz z innymi elementami tych zwolnień - świadczenie otrzymane winno być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem.

W kwestii natomiast opłaty uiszczonej przez Wnioskodawcę 31 sierpnia 2012 r. w wysokości 9.000 zł po wybudowaniu drogi przez właściciela nieruchomości obciążonej, która - jak wskazał Wnioskodawca - była przeznaczona na częściowe pokrycie kosztów budowy tej drogi, należy zauważyć, że w uzupełnieniu wniosku nie zostało przez Wnioskodawcę potwierdzone, że w ugodzie sądowej ujęte jest ustalenie, że kwota otrzymanego wynagrodzenia przez Wnioskodawcę zawiera zwrot wcześniej uiszczonej opłaty za drogę dojazdową. Uzupełniony opis stanu faktycznego sprawy dokonany przez Wnioskodawcę nie zawiera jednoznacznego sformułowania, że taki jest zapis w ugodzie sądowej. Wnioskodawca stwierdza, że on uważa, że otrzymana kwota 12.000 zł zawiera kwotę 9.000 zł, którą Wnioskodawca uznaje za zwrot opłaty na poczet budowy. Wnioskodawca wyjaśnił, że w ugodzie powodowie zobowiązali się wypłacić wynagrodzenie za zniesienie służebności.

W konsekwencji brak jest podstaw, by przyjąć, że otrzymane świadczenie zawiera inne kwoty, które nie są wynagrodzeniem za zniesienie służebności przejazdu i przechodu, skoro nie wynika to z zawartej ugody.

Wobec tego otrzymane wynagrodzenie za zniesienie służebności nie korzysta ze zwolnień podatkowych i podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dołączone zostały przez Wnioskodawcę dokumenty. Należy zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.