IBPBII/1/415-633/14/JP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 23 lipca 2014 r. (data wpływu do Biura - 5 sierpnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zaliczenia do przychodu pracownika wartości świadczenia w postaci uczestnictwa w pikniku sportowo-rekreacyjnym - jest prawidłowe.

W dniu 5 sierpnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zaliczenia do przychodu pracownika wartości świadczenia w postaci uczestnictwa w pikniku sportowo-rekreacyjnym.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi zakład pracy i organizuje dla swoich pracowników oraz członków ich najbliższych rodzin pikniki sportowo-rekreacyjne. Najbliższy planuje zorganizować w sierpniu 2014 r. Piknik będzie połączony z międzynarodowymi rozgrywkami w piłce nożnej, w których uczestniczą drużyny z zagranicy. Pikniki organizowane przez Wnioskodawcę mają charakter masowy. Nie są skierowane imiennie do konkretnego pracownika. Uczestnictwo w imprezie ma charakter dobrowolny. Wnioskodawca nie prowadzi zapisów ani listy obecności. Z uwagi na masowy charakter imprezy, ustalenie dokładnej liczby uczestników, kto i w jakim zakresie korzystał z proponowanych atrakcji, a tym samym sporządzenie imiennej listy jest niemożliwe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane przez pracowników nieodpłatne świadczenie z tytułu uczestnictwa w pikniku sportowo-rekreacyjnym zorganizowanym przez pracodawcę będzie stanowiło przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku uczestnictwo pracownika w imprezie nie powoduje powstania u niego przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, którego wartość winna być opodatkowana jako przychód ze stosunku pracy.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem ze stosunku pracy jest m.in. wartość pieniężna świadczeń w naturze. Na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niniejszą wartość innych nieodpłatnych świadczeń ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto zaznaczył, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13) odnośnie zgodności z Konstytucją RP art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w związku z art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawiera wykładnię niniejszych przepisów, która zapewnia ich stosowanie zgodnie Konstytucją RP.

Wnioskodawca stwierdził, że zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie każde świadczenie od pracodawcy, bez ustalonej zapłaty, jest świadczeniem podlegającym podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

Według Trybunału Konstytucyjnego za przychód może zostać uznane tylko takie świadczenia, które spełniają łącznie następujące przesłanki:

Z przesłanką dobrowolności świadczenia łączy się przekonanie pracownika, że świadczenie - z punktu widzenia jego sytuacji zawodowej, życiowej, rodzinnej - jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że w przypadku braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że u pracownika dobrowolnie uczestniczącego w imprezie integracyjnej nie pojawia się korzyść "w postaci zaoszczędzenia wydatku". Organ podatkowy nie może bowiem zakładać, że gdyby nie pracodawca, to pracownik sam poniósłby wydatek na uczestnictwo w imprezie integracyjnej.

Wnioskodawca wskazał, że piknik sportowo-rekreacyjny na rzecz jego pracowników i ich najbliższych rodzin nie jest niczym innym niż imprezą integracyjną.

Wedle powyżej przytoczonej wykładni przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niniejsze świadczenie nie stanowi przychodu pracowników, gdyż nie pojawia się po ich stronie korzyść "w postaci zaoszczędzenia wydatku", bowiem organ nie może zakładać, że gdyby nie pracodawca, to pracownik sam poniósłby wydatek na uczestnictwo w pikniku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei, zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast, stosownie do postanowień art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W związku z powyższym, przychodami ze stosunku pracy lub stosunków pokrewnych, są wszystkie świadczenia, które konkretny pracownik otrzymuje ze środków pracodawcy z tytułu pozostawania w stosunku pracy lub pokrewnym. Oznacza to, że do przychodów pracownika ustawodawca zaliczył nie tylko pieniądze, ale także wartość otrzymanych świadczeń w naturze, czy świadczeń nieodpłatnych poniesionych za pracownika.

Wobec niezdefiniowania w ustawie podatkowej pojęcia "nieodpłatnego świadczenia" zasadne jest odwołanie się do znaczenia tego pojęcia ukształtowanego w orzecznictwie sądowym, zgodnie z którym, nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym - generalnie - jest każde zdarzenie prawne i zjawisko gospodarcze, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku danej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Przysporzenie to może polegać na zwiększeniu majątku (aktywów) bądź uniknięciu jego pomniejszenia (zaoszczędzenie wydatków).

W myśl przepisów art. 12 ust. 3 cyt. ustawy, wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b.

Na podstawie art. 11 ust. 2a ww. ustawy, wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

W świetle powyższego przychód ze stosunku pracy powstaje zatem w każdym przypadku, w którym pracownik uzyskuje realną korzyść.

Wyjątek stanowią jedynie rodzaje świadczeń wymienionych w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy zaznaczyć, że przepis ten nie zwalnia od podatku świadczenia otrzymywanego przez pracownika w związku z jego uczestnictwem w imprezie integracyjnej (pikniku sportowo-rekreacyjnym).

Należy też pokreślić, że ustawowe pojęcie nieodpłatnych świadczeń musi być zawsze interpretowane w konkretnym kontekście, a nie w oderwaniu od niego z pominięciem okoliczności realizacji pewnych uprawnień, zjawisk gospodarczych i zdarzeń prawnych.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi zakład pracy i organizuje dla swoich pracowników oraz członków ich najbliższych rodzin pikniki sportowo-rekreacyjne. Najbliższy planuje zorganizować w sierpniu 2014 r. Piknik będzie połączony z międzynarodowymi rozgrywkami w piłce nożnej, w których uczestniczą drużyny z zagranicy. Pikniki organizowane przez Wnioskodawcę mają charakter masowy. Nie są skierowane imiennie do konkretnego pracownika. Uczestnictwo w imprezie ma charakter dobrowolny. Wnioskodawca nie prowadzi zapisów ani listy obecności. Z uwagi na masowy charakter imprezy, ustalenie dokładnej liczby uczestników, kto i w jakim zakresie korzystał z proponowanych atrakcji, a tym samym sporządzenie imiennej listy jest niemożliwe.

W ocenie Wnioskodawcy, świadczenie to nie stanowi przychodu pracowników, gdyż nie pojawia się po ich stronie korzyść "w postaci zaoszczędzenia wydatku", bowiem organ nie może zakładać, że gdyby nie pracodawca, to pracownik sam poniósłby wydatek na uczestnictwo w pikniku.

Mając na uwadze treść wniosku oraz wskazane powyżej rozumienie dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych pojęcia "nieodpłatnego świadczenia" w kontekście obowiązujących przepisów prawa oraz ich wykładni zaprezentowanej w orzecznictwie sądowym należy wskazać, że z powodu niejednolitości stanowisk sądowych w stosunku do tej kwestii zasadniczego znaczenia nabrał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13 (Dz. U. z 2014 r. poz. 947). W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny uznając konstytucyjność ww. przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dokonał ustalenia, jakie kryteria statuują nieodpłatne świadczenie do zakwalifikowania go jako przychodu pracownika z tytułu stosunku pracy.

Oceniając stanowisko Wnioskodawcy w pierwszej kolejności należy wskazać, że organizowanie imprezy integracyjnej dla pracowników nie jest koniecznością wynikającą z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Aczkolwiek prawdą jest, iż imprezy takie sprzyjają polepszeniu atmosfery w pracy, co niewątpliwie jest korzystne nie tylko dla pracowników lecz także dla pracodawcy. Jednakże cel takiej imprezy jest inny niż służbowy. Oczywistym bowiem jest, że uczestnictwo w służących wspólnej rozrywce imprezach jest zupełnie czym innym niż wykonywanie zadań służbowych na polecenie pracodawcy. Impreza integracyjna jest spotkaniem, w którym uczestnictwo nie jest obowiązkowe, w przeciwieństwie do obowiązku świadczenia pracy, która jest ukierunkowana, co do zasady, na zwiększenie przychodów pracodawcy.

Należy zatem zaznaczyć, że są świadczenia, które gwarantują higieniczne i bezpieczne warunki pracy i służą jej organizacji (umożliwiają prawidłowe wykonywanie pracy), których spełnienie leży przede wszystkim w interesie pracodawcy w celu odpowiedniego zorganizowania własnej działalności gospodarczej, która musi być nastawiona ze swej istoty na osiągnięcie przychodów. W takim przypadku pracownik korzysta z tych świadczeń (w ramach wykonywania przypisanej pracy), jednak dla niego jest to korzyść niewychodząca na zewnątrz stosunku pracy i nie stanowi dochodu, będącego przedmiotem opodatkowania.

Natomiast w odniesieniu do nieprzewidzianych w umowie o pracę świadczeń, jak w szczególności: organizowanie spotkań i wyjazdów integracyjnych, należy zauważyć, że w takich przypadkach również są podejmowane przedsięwzięcia w interesie pracodawcy, ale nie wynikają one z istoty stosunku pracy i nie stanowią o organizacji wymaganych warunków pracy, chociaż bezspornie służą podniesieniu jakości pracy i jej wydajności, a w ostatecznym rachunku - tworzeniu zysku pracodawcy. Te świadczenia mogą mieć dla pracowników inne znaczenie w postrzeganiu przez nich wartości tych świadczeń z punktu widzenia konkretnego dla nich przysporzenia majątkowego z tego powodu, że nie są wpisane w treść obowiązków pracowniczych.

W związku z powyższymi stwierdzeniami należy wskazać, że konieczne jest wyodrębnienie odpowiednio obiektywnych kryteriów, które opiszą nieodpłatne świadczenie w sposób obejmujący zaprezentowaną na wstępie definicję nieodpłatnego świadczenia w kontekście rozumienia pojęcia dochodu i jego opodatkowania zawartego w przepisach ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednocześnie mając na względzie konstrukcję tej ustawy w postaci tzw. powszechności opodatkowania wszelkich dochodów za wyjątkiem kazuistycznie wymienionych dochodów zwolnionych lub wyłączonych.

Wobec tego należy zauważyć, że przyjęcie oceny uznającej konkretne świadczenie ze strony pracodawcy za przychód pracownika ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, winno opierać się na przesłankach wynikających z ww. przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które Trybunał Konstytucyjny w powołanym powyżej wyroku uznał za zgodne z konstytucją i przedstawił ich interpretację.

Na tym tle należy wskazać, że nieodpłatne świadczenie jest przychodem pracownika ze stosunku pracy - gdy świadczenie to powoduje wystąpienie po stronie pracownika przysporzenia: w postaci nabycia wymiernej korzyści majątkowej lub w postaci również wymiernego zaoszczędzenia wydatku.

Nieodpłatne świadczenie jest przychodem pracownika gdy zostało spełnione za zgodą pracownika, tj. gdy pracownik skorzystał z niego w pełni dobrowolnie. Zatem pracodawca spełnił określone świadczenie na rzecz pracownika, gdy dysponował uprzednią zgodą pracownika na jego przyjęcie.

Przychód pracownika będzie obejmował nieodpłatne świadczenie, gdy świadczenie to zostanie spełnione w interesie pracownika (a nie w interesie pracodawcy) i przynosi pracownikowi korzyść w postaci powiększenia jego aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść. W zakresie tego kryterium należy wskazać, że chodzi o realny charakter przysporzenia jako warunku objęcia nieodpłatnego świadczenia podatkiem dochodowym. Oznacza to, że wartości świadczeń w naturze są przychodem tylko wtedy, gdy są otrzymane - w rozumieniu ich skonkretyzowania i przypisania do przychodu wpływającego na określenie podstawy opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych. Bez elementu realnego w postaci otrzymania korzyści przez pracownika nie uzyskuje on przychodu, ponieważ nie występuje wówczas zdarzenie, z którym ustawa wiąże powstanie obowiązku podatkowego.

Nieodpłatne świadczenie jest przychodem pracownika, gdy korzyść jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi, tj. nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów. Wartość takiego świadczenia ustala się według cen zakupu. Cena zakupu stanowi w regulacji art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych punkt odniesienia do ustalenia wartości nieodpłatnego świadczenia, w związku z tym, może nią być wartość ustalona jako przyjęcie danej ceny zakupu, jak również inne wartości ustalane w pozytywnym odniesieniu do cen zakupu.

Mając na uwadze powyżej wymienione cechy nieodpłatnego świadczenia jako elementu przychodu pracowniczego podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych należy wskazać, że piknik sportowo-rekreacyjny organizowany przez pracodawcę nie spełnia kryterium wystąpienia po stronie pracownika przysporzenia majątkowego (korzyści). Nawet gdy przyjmuje się, że pracownik dobrowolnie uczestniczy w takiej imprezie nie pojawia się u niego korzyść nawet w postaci zaoszczędzenia wydatku. Nie sposób bowiem zakładać, że gdyby nie piknik organizowany przez pracodawcę, pracownik wydałby pieniądze na uczestnictwo w takim przedsięwzięciu. Udział w pikniku zaoferowanym przez pracodawcę nie oznacza uzyskania przychodu przez pracownika także z tego powodu, że brak jest podstaw, by świadczenie adresowane do wszystkich pracowników i ich rodzin - przypisać indywidualnym uczestnikom, jako ich wymierną korzyść.

Zatem Wnioskodawca, który organizuje piknik sportowo-rekreacyjny (szeroko rozumiana impreza integracyjna) wraz z zaproszeniem na tę imprezę także drużyn piłkarskich z zagranicy - organizuje go faktycznie dla nieoznaczonej liczby osób, tj. pracowników i ich rodzin oraz zaproszonych innych gości (piknik ma charakter masowy) - nie spełnia przesłanek wymaganych do uznania, że pracownik z tytułu uczestnictwa w tym pikniku uzyskuje przychód w postaci nieopłatnego świadczenia ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się natomiast do wskazanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyroku Trybunału Konstytucyjnego, należy stwierdzić, że orzeczenia sądów nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Niemniej jednak Organ pomocniczo korzysta ze wskazówek interpretacyjnych zawartych w wyrokach sądowych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.