IBPBII/1/415-597/13/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 maja 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 3 czerwca 2013 r.), uzupełnionym w dniu 2 sierpnia 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu - jest prawidłowe.

W dniu 3 czerwca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z dnia 23 lipca 2013 r. znak: IBPB II/1/415-597/13/BJ wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 2 sierpnia 2013 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Gmina) wynajmuje lokale mieszkalne wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu gminy. Wielu najemców (dłużników) nie uiszcza na bieżąco należnego czynszu za zajmowane lokale mieszkalne w związku z czym powstają zaległości czynszowe. Stan zadłużenia najemców z tytułu opłat czynszowych prowadzi do stosowania upomnień oraz bardzo często do wypowiadania umów najmu (w takim wypadkach często były najemca zajmuje lokal gminy bez tytułu prawnego - nie wydając w stanie wolnym od osób i rzeczy). Przedmiotem działania Gminy jest m.in. windykacja należności związanych z użytkowaniem lokali mieszkalnych.

W celu osiągnięcia lepszych rezultatów windykacyjnych Gmina zamierza wprowadzić procedury umożliwiające odpracowanie zaległości czynszowych. Z dłużnikami (dotyczy to zarówno najemców jak i osób, które nie posiadają tytułu prawnego do lokalu a zajmują lokale komunalne bez umów najmu), których zaległości powstały w wyniku niepłacenia czynszu i innych opłat z tytułu najmu lokalu, zawierane będą w pierwszej kolejności aneksy do umów (z osobami bez tytułu prawnego-umowy/porozumienia), wprowadzające zapisy o możliwości uiszczenia zaległego czynszu i innych opłat w formie rzeczowej poprzez odpracowanie. Następnie, na wniosek dłużnika, zawierane będą porozumienia, które określą jakie czynności ma wykonać dłużnik i ich wartość, która będzie stanowić kwotę w jakiej nastąpi wygaśnięcie zaległego czynszu (całości lub części). Wartość wykonanych czynności nie powinna być wyższa niż porównywalna wartość wynagrodzenia za takie prace, gdyby zostały zlecone innym osobom na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło.

W związku z powyższym powstaje pytanie, czy świadczenie rzeczowe w postaci odpracowania przez najemcę i/lub osobę zajmującą lokal bez tytułu prawnego, zastępujące płatność pieniężną (czynsz i inne opłaty z tytułu najmu lub korzystania z lokalu bez tytułu prawnego) w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego w związku z art. 659 Kodeksu cywilnego, stanowi źródło przychodów podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i czy Gmina jako płatnik ma obowiązek poboru z tego tytułu zaliczki na ten podatek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Gmina będzie postępować prawidłowo nie dokonując poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zajmując stanowisko, Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody za wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Natomiast zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymywane lub pozostawione do dyspozycji płatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Planowane przez Gminę działania polegające na możliwości odpracowania zaległości czynszowych (czynszu i opłat za zajmowanie lokali komunalnych) znajdują oparcie w art. 453 Kodeksu cywilnego w związku z art. 659 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 659 Kodeksu cywilnego przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić czynsz, przy czym czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Natomiast przepis art. 453 Kodeksu cywilnego stanowi, iż gdy dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązań spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że umowy/porozumienia zawierane z dłużnikami (najemcami i/lub osobami nieposiadającymi tytułu prawnego do lokalu a zajmującymi lokale komunalne) w sprawie odpracowania zaległego czynszu oznaczają, iż dłużnik ma na celu wyłącznie wywiązanie się z obowiązku świadczenia i zmierza do wygaśnięcia zobowiązania, a nie do uzyskania przychodu. Gmina uważa, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Gminy, świadczenie rzeczowe w postaci odpracowania zastępuje płatność pieniężną (czynsz i inne opłaty z tytułu najmu, czy zajmowania lokalu bez tytułu prawnego) w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego w związku z art. 659 Kodeksu cywilnego, nie stanowi źródła przychodów podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i Gmina, jako płatnik, nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na ten podatek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Gmina zamierza wprowadzić procedury umożliwiające odpracowanie zaległości czynszowych. Z dłużnikami (dotyczy to zarówno najemców jak i osób, które nie posiadają tytułu prawnego do lokalu a zajmują lokale komunalne bez umów najmu), których zaległości powstały w wyniku niepłacenia czynszu i innych opłat z tytułu najmu lokalu, zawierane będą w pierwszej kolejności aneksy do umów (z osobami bez tytułu prawnego-umowy/porozumienia), wprowadzające zapisy o możliwości uiszczenia zaległego czynszu i innych opłat w formie rzeczowej poprzez odpracowanie. Następnie, na wniosek dłużnika zawierane będą porozumienia, które określą jakie czynności ma wykonać dłużnik i ich wartość, która będzie stanowić kwotę w jakiej nastąpi wygaśnięcie zaległego czynszu (całości lub części).

Wnioskodawca uważa, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo. Jego zdaniem, nie można z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i Gmina, jako płatnik, nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na ten podatek.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Podobnie jest z osobami, które zajmują lokal bez tytułu prawnego. Również i one mogą regulować należności z tytułu korzystania z lokalu poprzez świadczenie innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem jej jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku zaległości czynszowych wraz z odsetkami) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności stwierdzić należy, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego i powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, iż po stronie najemców jak i osób, które nie posiadają tytułu prawnego do lokalu a zajmują lokale komunalne bez umów najmu nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych, a co za tym idzie, na Wnioskodawcy nie będą ciążyły z tego tytułu obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.