IBPBII/1/415-546/14/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) po ponownym rozpatrzeniu, w związku z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 8 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Rz 220/14, wniosku z 12 września 2013 r. (data wpływu do Biura - 16 września 2013 r.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione w ww. wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania jednorazowego odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu - jest prawidłowe.

W dniu 16 września 2013 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania jednorazowego odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu.

W dniu 16 grudnia 2013 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego znak: IBPB II/1/415-864/13/MCZ, w której uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa (Organ udzielił odpowiedzi w piśmie z 30 stycznia 2014 r., znak: IBPB II/1/4152-1/14/MCZ odmawiając zmiany ww. interpretacji indywidualnej), w piśmie z 25 lutego 2014 r. wniesiono skargę na ww. interpretację indywidualną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z 8 maja 2014 r., sygn. Akt I SA/Rz 220/14 uchylił ww. interpretację. Prawomocny wyrok wpłynął do Biura 30 czerwca 2014 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest właścicielem gospodarstwa rolnego, które spełnia wszystkie wymogi określone w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.). Na terenie tegoż gospodarstwa w latach siedemdziesiątych ówczesny Zakład Energetyczny wybudował słup wysokiego napięcia i do 2012 r. korzystał bezumownie z nieruchomości Wnioskodawcy. W 2012 r. na podstawie ugody notarialnej zawartej ze Spółką "X" Wnioskodawca otrzymał za ww. słup jednorazowe odszkodowanie za tzw. służebność przesyłu w kwocie 19 tysięcy złotych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy dochód uzyskany z tytułu wypłaconego odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Według oceny Wnioskodawcy, którą opiera na przepisach prawa, odszkodowanie uzyskane z tego tytułu jest wolne od podatku dochodowego, co wynika wprost z art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca wskazał, że identyczne stanowisko w tej sprawie zajmują sądy administracyjne stwierdzając, że przedmiotowe zwolnienie należy stosować również w przypadku odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu, a ukształtowana już w tym zakresie linia orzecznicza jest jednolita.

Wnioskodawca przywołał treść art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz stwierdził, że pomimo tego, że literalne brzmienie tego przepisu odnosi się bezpośrednio do pojęcia służebności gruntowej, zgodnie z obowiązującą linią orzeczniczą ma ono odpowiednie zastosowanie w przypadku ustanowienia służebności przesyłu, która stanowi rodzaj służebności gruntowej. Dla uzasadnienia powyższego stanowiska Wnioskodawca odwołał się do unormowań dot. służebności przesyłu w prawie cywilnym i powołał przepisy art. 3051 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Następnie wskazał, że niezależnie od tego, że istotne cechy służebności przesyłu różnią się od cech służebności gruntowej, której instytucja została uregulowana w art. 285 K.c, to obie instytucje prawa cywilnego służą korzystaniu przez przedsiębiorców z cudzej nieruchomości w celu wybudowania i eksploatacji urządzeń przemysłowych. Fakt ten zdaniem Wnioskodawcy zaakcentował sam ustawodawca, odsyłając w dyspozycji art. 3054 k.c. do reżimu prawnego służebności gruntowych.

Dalej Wnioskodawca stwierdził, że od dnia wejścia w życie znowelizowanych przepisów Kodeksu cywilnego, tj. od dnia 3 sierpnia 2008 r. zwolnienie podatkowe dotyczące służebności gruntowych odnosi się również do służebności przesyłu, od tego bowiem momentu nie jest możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowej, lecz jedynie służebności przesyłu, która w odniesieniu do realizacji tych inwestycji zastąpiła służebność gruntową. Przyjmując odmienne stanowisko należałoby, zdaniem Wnioskodawcy przyjąć, że wskazany wyżej przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z dokonaną nowelizacją stał się przepisem częściowo martwym w praktyce.

Wnioskodawca podkreślił jednocześnie, że przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych był, po wejściu wyżej wskazanych przepisów o służebności przesyłu, nowelizowany. Pozostawienie po dniu 3 sierpnia 2008 r. podnoszonego przepisu ustawy podatkowej w niezmienionym brzmieniu należy interpretować, w ocenie Wnioskodawcy jako brak zamiaru ustawodawcy do wyeliminowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego i jednocześnie intencję objęcia przedmiotowym zwolnieniem ustanowienia służebności przesyłu.

Wnioskodawca wskazał, że tożsame stanowisko w tego typu sprawie zajął NSA w Warszawie w wyroku z 1 czerwca 2011 r., sygn. akt I FSK 88/10, WSA w Białymstoku w wyroku z 5 października 2011 r., sygn. akt I SA/Bk 259/11, WSA w Gdańsku w wyroku z 22 maja 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 282/12, NSA z dnia 29 września 2011 r., sygn. akt II FSK 654/10, WSA w Łodzi z 4 grudnia 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 1135/12, NSA w Warszawie sygn. akt II FSK 2131/11. Wnioskodawca przywołał w części treść tychże wyroków.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że dokonując analizy art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie można poprzestać wyłącznie na jego wykładni językowej, bowiem osiągnięty w ten sposób skutek wykładni jest nie do pogodzenia z zasadami państwa prawnego oraz zasadą racjonalnego ustawodawcy, ale powinno się zastosować również wykładnię historyczną, funkcjonalną i celowościową, co doprowadzi do jednoznacznego wniosku, że przedmiotowe zwolnienie podatkowe odnosi się również do służebności przesyłu.

Niewłaściwym jest również, w ocenie Wnioskodawcy, zastosowanie wykładni językowej w odniesieniu do pojęcia "odszkodowanie" użytego w art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, często bowiem w umowach podpisywanych z przedsiębiorcami na rzecz, których ustanawiana jest służebność przesyłu, używa się zamiast pojęcia "odszkodowanie" pojęcia "wynagrodzenia". Przepisy Kodeksu cywilnego odnoszące się zarówno do służebności gruntowej, jak i służebności przesyłu nie posługują się w ogóle pojęciem odszkodowania, zaś pojęciem wynagrodzenia posługują się wyłącznie w przypadku, gdy w następstwie odmowy właściciela nieruchomości co do umownego ustanowienia służebności przesyłu, służebność taka ustanawiana jest orzeczeniem sądowym. Odwołanie się do wykładni językowej doprowadziłoby do sytuacji, w której skutki podatkowe wynikałyby nie z przepisów prawa, lecz ze słownictwa użytego przez strony umowy. Dla prawidłowej wykładni tego przepisu należy, według Wnioskodawcy, ustalić materialną istotę świadczenia, które może być nazwane w różny sposób. Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, wynagrodzenie wypłacone za ustanowienie służebności przesyłu nie różni się od wypłaty odszkodowania, podobnie jak odszkodowanie stanowi ono bowiem ekwiwalent, rekompensatę za ograniczenie prawa własności gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego osoby fizycznej, na rzecz przedsiębiorcy realizującego inwestycję liniową oraz za szkody jakie poniesie posiadacz gruntów rolnych w szczególności za utracone korzyści.

Następnie Wnioskodawca wskazał, że orzecznictwo sądowe nie ma co prawda mocy powszechnie obowiązującej, jednakże pomijanie wskazanej linii orzeczniczej przez organy podatkowe stanowi naruszenie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, wedle którego minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości UE. Skoro zatem Minister Finansów na gruncie tego przepisu jest zobowiązany zmienić już podjętą interpretację celem uwzględnienia orzecznictwa sądowego, to tym bardziej jest zobowiązany uwzględnić to orzecznictwo przy wydawaniu interpretacji (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z 14 kwietnia 2010 r., sygn. akt I SA/Bd 130/10).

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle sytuacji nakreślonej powyżej nie budzi wątpliwości, że przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga zmian ustawodawczych. Należy liczyć na to, że sytuacja podatkowa podatników otrzymujących odszkodowania z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorców zostanie wkrótce jednoznacznie przesądzona poprzez zmianę przepisów prawa. Niemniej jednak taki stan rzeczy nie może negatywnie wpływać na sytuację podatnika. Skoro ustawodawca nie wyłączył do tej pory służebności przesyłu ze zwolnienia podatkowego, to w cenie Wnioskodawcy należy uznać, że podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 16 grudnia 2013 r. znak: IBPB II/1/415-864/13/MCZ, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, uznał ww. stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe i stwierdził, że świadczenie uzyskane przez Wnioskodawcę od Spółki "X" w związku z ustanowieniem służebności przesyłu nie spełnia warunków niezbędnych do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.). Tym samym przedmiotowe świadczenie stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca zaskarżył, po uprzednim wezwaniu Organu do usunięcia naruszenia prawa, ww. interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z 8 maja 2014 r., sygn. Akt I SA/Rz 220/14 uchylił ww. interpretację indywidualną, stwierdzając, że skarga jest uzasadniona.

Sąd uznał, że stanowisko Organu interpretacyjnego wyrażone w zaskarżonej interpretacji co do braku możliwości zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do odszkodowania otrzymanego na podstawie ugody notarialnej w związku z ustanowieniem na gruncie wchodzącym w skład gospodarstwa rolnego Skarżącego służebności przesyłu narusza prawo.

Kwestionując rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonej interpretacji Sąd odniósł się do argumentacji Organu w zakresie rozumienia pojęcia odszkodowania oraz wynagrodzenia w kontekście ustanowienia służebności przesyłu i stwierdził, że nie podziela takiej interpretacji art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która w istocie sprowadza się jedynie do literalnego brzmienia tego przepisu. Zdaniem Sądu, dokonując interpretacji tego przepisu w przypadku dotyczącym możliwości zastosowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego do służebności przesyłu, należało zwrócić uwagę na okoliczności związane z wprowadzeniem do porządku prawnego przedmiotowego zwolnienia podatkowego i należało odwołać się do wykładni historycznej, celowościowej oraz systemowej.

Sąd wskazał, że ww. przepis został dodany przez art. 1 pkt 7 lit. a tiret siódmy ustawy z dnia 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 263, poz. 2619) i wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2005 r. Jego uchwalenie było następstwem podjętej w dniu 17 stycznia 2003 r. przez Sąd Najwyższy uchwały (III CZP 79/02) dopuszczającej możliwość ustanawiania służebności gruntowej w związku z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 49 Kodeksu cywilnego. Przyjęte w ww. uchwale Sądu Najwyższego stanowisko znalazło aprobatę w orzecznictwie, które dopuściło możliwość ustanowienia służebności gruntowej w przypadku realizacji inwestycji "liniowej".

Sąd zaznaczył także, że regulacje prawne dotyczące służebności przesyłu, w tym art. 3054 Kodeksu cywilnego, zostały wprowadzone do porządku prawnego z dniem 3 sierpnia 2008 r., ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731). Sąd powołał się na rządowe uzasadnienie projektu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. (publ. http://www.sejm.gov.pl), z którego wynika, że konieczność wprowadzenia do Kodeksu cywilnego unormowań dotyczących służebności przesyłu podyktowana była potrzebą gospodarczą jednoznacznego ustawowego uregulowania tej problematyki, wobec istniejących nadal wątpliwości prawnych, wynikających z niedostosowania przepisów o służebności gruntowej do inwestycji liniowych.

Sąd przyznał, że podziela ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że z dniem 3 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowych, lecz jedynie służebności przesyłu, stanowiącej odmianę służebności gruntowej, do której ma zastosowane zwolnienie podatkowe przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (por. wyroki NSA z dnia 1 czerwca 2011 r.,. sygn. akt II FSK 88/10 oraz z dnia 29 września 2011 r., sygn. akt II FSK 654/10).

W ocenie Sądu, fakt ten został zaakcentowany przez ustawodawcę, który w art. 3054 Kodeksu cywilnego odesłał do reżimu prawnego służebności gruntowych.

Sąd wskazał, że w ww. wyrokach NSA zwrócił uwagę na względy celowościowe wprowadzenia regulacji dotyczącej służebności przesyłu, realizującej ważne z punktu widzenia interesu ogólnego cele społeczno-ekonomiczne, które nie powinny pozostawać poza zakresem przedmiotowej ulgi podatkowej. Zdaniem Sądu, nowelizacja art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 6 listopada 2008 r. spowodowała objęcie zakresem przedmiotowym tego zwolnienia także inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej. Mając na uwadze, że inwestycje te związane są z koniecznością lokalizacji urządzeń posadowionych na cudzym gruncie, zaś ta lokalizacja możliwa jest poprzez ustanowienie służebności przesyłu, Sąd uznał, że racjonalny ustawodawca poszerzając zakres przedmiotowy ulgi podatkowej miał na uwadze regulacje prawa cywilnego, które prawo do ulgi z cywilistycznego punktu widzenia uzasadniały.

Sąd odniósł się również do zagadnienia wynagrodzenia wypłacanego za ustanowienie służebności przesyłu. W tym zakresie Sąd podzielił stanowisko wyrażone w ww. wyroku NSA z dnia 1 czerwca 2011 r., że wynagrodzenie wypłacane za ustanowienie służebności przesyłu nie różni się od wypłaty odszkodowania za ustanowienie służebności gruntowej.

W ocenie Sądu, pojęcie odszkodowania odniesiono w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do trzech różnych sytuacji opisanych w punktach a), b) i c) tego przepisu. W punkcie a) ustawodawca nazwał odszkodowaniem ekwiwalent pieniężny za "ustanowienie służebności gruntowej". Przepisy Kodeksu cywilnego nie regulują bliżej tej kwestii oprócz wskazania, że służebność gruntowa może być odpłatna lub nieodpłatna. Zdaniem Sądu, nie zostało więc nazwane przez ustawodawcę to świadczenie wypłacane przez właściciela nieruchomości władnącej na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej (z wyjątkiem dotyczącym ustanowienia drogi koniecznej).

Ponadto Sąd wskazał na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2013 r., sygn. akt IV CSK 317/2012 (publ. Lex Polonica nr 5794787), w którym stwierdzono, że na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego odszkodowaniem jest świadczenie spełniane w celu naprawienia uszczerbku o charakterze majątkowym. Natomiast pojęcie wynagrodzenia ma szerszy zakres i oznacza świadczenie, które ma być ekwiwalentem za świadczoną przez drugą stronę rzecz lub usługę. Zdaniem Sądu Najwyższego, nie ma żadnych przeszkód, by wynagrodzenie za ustanowioną służebność, zarówno ustalone przez strony w umowie, jak i określone orzeczeniem sądu, kompensowało właścicielowi ten uszczerbek w jego majątku, który jest konsekwencją obniżenia się wartości nieruchomości w związku z ustanowieniem służebności.

Sąd podziela pogląd wyrażony w wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 22 października 2013 r.,. sygn. akt I SA/Rz 763/13, że posługując się pojęciem odszkodowania w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca miał na myśli nie tyle świadczenia mające na celu wyrównanie szkody materialnej, będącej następstwem deliktu, co należność przysługującą właścicielowi/posiadaczowi obciążonej nieruchomości od przedsiębiorcy, realizującemu inwestycje liniowe, niezależnie od tego, czy uprawnienie do niej zostało wykreowane przez orzeczenie sądowe, czy też zgodne oświadczenie woli stron umowy. Przy czym, fakt nazwania tego świadczenia przez prawo cywilne - wynagrodzeniem, a przez przepisy podatkowe - odszkodowaniem, nie może być podstawą do pozbawienia podatnika możliwości skorzystania z ulgi podatkowej, w sytuacji, gdy spełnia on wszystkie przesłanki uprawniające do jej przyznania.

Mając na uwadze uzasadnienie ww. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz treść art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.), który stanowi, że "ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia", Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, rozpatrując ponownie wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z 12 września 2013 r., stwierdza, że w świetle stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym stanowisko Wnioskodawcy - jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają specyfikację źródeł przychodów, na podstawie których następuje przypisanie konkretnego przychodu do źródła przychodu.

Z kolei, zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powyższego przychód powstaje zatem w każdym przypadku, w którym podatnik uzyskuje realną korzyść.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem gospodarstwa rolnego, które spełnia wszystkie wymogi określone w art. 2 pkt 1 ustawy o podatku rolnym. Na terenie tegoż gospodarstwa w latach siedemdziesiątych ówczesny Zakład Energetyczny wybudował słup wysokiego napięcia i do 2012 r. korzystał bezumownie z nieruchomości Wnioskodawcy. W 2012 r. na podstawie ugody notarialnej zawartej ze Spółką "X" Wnioskodawca otrzymał za ww. słup jednorazowe odszkodowanie za tzw. służebność przesyłu.

Należy podkreślić, że uprawnienie do otrzymania wynagrodzenia związanego z ustanowieniem służebności przesyłu wprowadzone zostało z dniem 3 sierpnia 2008 r. na podstawie art. 3051 i art. 3052 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

W myśl art. 3051 Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Zgodnie z art. 3052 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Na mocy art. 3052 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

W myśl art. 3054 Kodeksu cywilnego do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W świetle powyżej zacytowanych przepisów służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu, zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Stosownie natomiast do treści art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Treść zaprezentowanego powyżej przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na szczegółowe warunki, które powinny być spełnione, by zasadne było skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania otrzymanego świadczenia z tytułu zainstalowania na nieruchomości jej posiadacza odpowiednich urządzeń.

Należy wobec tego odnieść się do zagadnienia ustanowienia służebności przesyłu w stosunku do treści ww. przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mając na uwadze ścisłą wykładnię przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe.

Należy podkreślić, że ustanowienie nowego rodzaju służebności odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej, wychodziło naprzeciw potrzebom gospodarczym i w sposób ustawowy regulowało istniejącą już - zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r., sygn. akt III CZP 79/02 - praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji. Zastąpienie zatem takiej służebności - służebnością przesyłu - oznacza, że po dniu 2 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej, lecz jedynie służebności przesyłu, której istota jest taka sama, jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej.

Oznacza to, że zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem określonych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych służebności.

Jednocześnie trudno przyjąć, aby wprowadzeniu nowych rozwiązań na gruncie prawa cywilnego, towarzyszyło założenie i zamiar ustawodawcy dokonania modyfikacji w systemie zwolnień podatkowych. Pozostawienie po dniu 2 sierpnia 2008 r. omawianego przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w niezmienionym brzmieniu, należy interpretować jako brak zamiaru ustawodawcy wyeliminowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego, ponieważ poprzestanie na literalnej wykładni tego przepisu prowadziłoby do niedających się zaakceptować w państwie prawa wniosków o braku możliwości zastosowania tego zwolnienia. Zatem przy uwzględnieniu wykładni historycznej i funkcjonalnej należy uznać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do ustanawianych służebności przesyłu.

Należy zatem uznać, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego jest wynagrodzenie (odszkodowanie) wypłacone na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego z tytułu ustanowienia służebności przesyłu w wyniku prowadzenia na tych gruntach - przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów - inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Wobec powyżej przedstawionej wykładni przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stwierdzić, że - odszkodowanie, które otrzymał Wnioskodawca z tytułu ustanowienia na nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego, której Wnioskodawca jest właścicielem, służebności przesyłu - jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.