IBPBII/1/415-536/12/AA - PIT w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych zaliczek alimentacyjnych wraz z odsetkami.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 23 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych zaliczek alimentacyjnych wraz z odsetkami - jest prawidłowe.

W dniu 23 maja 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych zaliczek alimentacyjnych wraz z odsetkami.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizował i realizuje zadania wynikające z poniższych ustaw, tj. przepisów:

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ustala prawo do świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłaca niniejsze świadczenia. Świadczeniobiorcy, którzy pobrali nienależne świadczenia oraz dłużnicy alimentacyjni są zobowiązani do zwrotu świadczeń i należności na podstawie stosownych przepisów. W myśl ww. regulacji prawnych Ośrodek może umorzyć ww. świadczenia i należności. W praktyce zdarzyły się oraz mogą się wydarzyć w przyszłości przypadki umorzenia na podstawie powyższych ustaw nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, zaliczek alimentacyjnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a także umorzenia dłużnikom alimentacyjnym należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz zaliczek alimentacyjnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, nienależnie pobrane świadczenia lub należności podlegające zwrotowi, które na podstawie ww. ustaw zostały umorzone wraz z odsetkami ze względu na nadzwyczajne okoliczności są zwolnione z opodatkowania, a tym samym na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek wystawienia PIT-8C.

Wnioskodawca, powołując art. 9 ust. 1, art. 10 ust. 1 pkt 9, art. 11 ust. 1, art. 20 ust. 1 i art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazał, iż dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu.

Zdaniem Wnioskodawcy użyte w art. 20 ust. 1 sformułowanie "w szczególności" świadczy o tym, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w ww. przepisie.

W świetle powyższego, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej uważa, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Wnioskodawca cytuje art. 16 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, zgodnie z którym organ właściwy wierzyciela może umorzyć należności wierzyciela z tytułu nienależnie pobranej zaliczki alimentacyjnej, uwzględniając sytuacje dochodową i rodzinną osoby. Wnioskodawca wskazuje, iż cytowana ustawa została uchylona na mocy art. 47 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1378; obecnie tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). Jednakże sprawy o umarzanie nienależnie pobranych zaliczek alimentacyjnych podlegają rozpatrzeniu i dochodzeniu na zasadach i w trybie określonym w dotychczasowych przepisach (art. 42 ust. 2 ustawy) Natomiast umarzanie dłużnikom alimentacyjnym należności z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej odbywa się na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, wobec braku przepisów przejściowych.

Stosownie do postanowień art. 23 ust. 8 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów organ właściwy wierzyciela oraz marszałek województwa mogą umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

W myśl art. 30 ust. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych organ właściwy, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, może umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ustawa określa zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, w przypadku bezskuteczności egzekucji.

Artykuł 27 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami.

Stosownie do art. 30 ust. 1 ww. ustawy organ właściwy dłużnika może umorzyć należności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 cyt. ustawy, w łącznej wysokości:

* 30%, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 3 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów;

* 50%, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów;

* 100%, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 7 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów.

Zgodnie z ust. 2 i ust. 3 ww. artykułu organ właściwy wierzyciela może na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną.

Umorzenie należności następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Wnioskodawca na podstawie zacytowanego wyżej art. 30 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, umarza należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłacanych osobie uprawnionej oraz należne od nich odsetki i/lub świadczeń z funduszu alimentacyjnego (w tym odsetki).

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej podejmuje, w oparciu o cytowane przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, decyzje o umorzeniu nienależnie pobranych świadczeń i należności (wraz z odsetkami).

Zdaniem Wnioskodawcy uregulowanie w przepisach, o świadczeniach rodzinnych, o pomocy osobom uprawnionym do alimentów a także o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, kwestii dotyczących umarzania nienależnie pobranych świadczeń i należności skutkuje tym, że umorzenia takie należy traktować jako rodzaj świadczenia na gruncie tych ustaw i jako takie korzystają one ze zwolnienia od podatku w myśl cyt. art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca zauważa, iż z dniem 1 stycznia 2009 r. weszła w życie zmiana brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ma zastosowanie do uzyskanych dochodów od dnia 1 stycznia 2009 r. Zmiana polega na zastąpieniu zwrotu " (...) wypłacone na podstawie odrębnych przepisów" zwrotem " (...) otrzymane na podstawie odrębnych przepisów". W uzasadnieniu projektu ustawy, przygotowanym przez Departament Podatków Dochodowych wskazano, iż "zmiana brzmienia pkt 8 art. 21 ust. 1 ww. ustawy ma służyć temu, aby w przypadku nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, po stronie podatnika nie występował przychód podlegający opodatkowaniu". Powyższa zmiana została wprowadzona na mocy art. 1 pkt 11 lit. a) tiret szóste ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Zdaniem Wnioskodawcy, umorzone na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej należności podlegają zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest zdania, że w związku z umorzeniami przedmiotowych świadczeń i należności (wraz z odsetkami), osoby te uzyskują przychód zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek sporządzenia z tego tytułu informacji PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w przedmiocie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranej zaliczki alimentacyjnej wraz z odsetkami. W pozostałym zakresie wniosku sprawa zostanie rozstrzygnięta odrębnymi interpretacjami.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732) osoba, która pobrała nienależnie zaliczkę, jest zobowiązana do jej zwrotu.

W myśl art. 16 ww. ustawy organ właściwy wierzyciela może umorzyć należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu wypłaconych zaliczek, a także wierzyciela z tytułu nienależnie pobranej zaliczki, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną tych osób.

Z kolei, zgodnie z art. 18 ust. 2 ww. ustawy w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy o świadczeniach rodzinnych, jeżeli nie są sprzeczne z niniejszą ustawą, a także przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.).

Zgodnie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) osoba, która pobrała nienależnie świadczenia rodzinne, jest obowiązana do ich zwrotu. W myśl art. 30 ust. 9 ww. ustawy organ właściwy, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, może umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, łącznie z odsetkami w całości lub części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Cytowana wyżej ustawa z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej uchylona została na mocy art. 47 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz. 1378; obecnie tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). Jednakże w myśl art. 41 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów sprawy o zaliczki alimentacyjne, do których prawo powstało do dnia wejścia w życie ustawy, podlegają rozpatrzeniu na zasadach i w trybie określonych w przepisach dotychczasowych. Sprawy o nienależnie pobrane zaliczki alimentacyjne podlegają rozpatrzeniu i dochodzeniu na zasadach i w trybie określonych w dotychczasowych przepisach (art. 42 ust. 2 ustawy).

Z treści wniosku wynika, iż Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje zadania i wypłaca świadczenia z zakresu zaliczek alimentacyjnych. Uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną możliwym jest umorzenie nienależnie pobranej zaliczki alimentacyjnej.

Uregulowanie w przepisach o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej oraz w mających odpowiednio do nich zastosowanie przepisach o świadczeniach rodzinnych kwestii dotyczących umorzenia wraz z odsetkami nienależnie pobranej zaliczki alimentacyjnej świadczy o tym, iż umorzenie takie jest również rodzajem świadczenia otrzymywanego w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz świadczenia rodzinnego i jako takie korzysta ze zwolnienia od podatku w myśl cytowanego art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy bowiem zauważyć, iż z dniem 1 stycznia 2009 r. weszła w życie zmiana brzmienia pkt 8 art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ma zastosowanie do uzyskanych dochodów od dnia 1 stycznia 2009 r. Zmiana polega na zastąpieniu zwrotu " (...) wypłacone na podstawie odrębnych przepisów" zwrotem: " (...) otrzymane na podstawie odrębnych przepisów". W uzasadnieniu projektu ustawy, wskazano, iż: "zmiana brzmienia pkt 8 art. 21 ust. 1 ma służyć temu, aby w przypadku nienależnie pobranych świadczeń (...), po stronie podatnika nie występował przychód podlegający opodatkowaniu." Powyższa zmiana została wprowadzona na mocy art. 1 pkt 11 lit. a) tiret szóste ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316).

W związku z umorzeniem (wraz z odsetkami) nienależnie pobranej zaliczki alimentacyjnej świadczeniobiorcy uzyskują przychód zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek sporządzenia z tego tytułu informacji PIT-8C.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.