IBPBII/1/415-415-31/10/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 7 stycznia 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 14 stycznia 2010 r.), uzupełnionym w dniu 23 lutego 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie opodatkowania otrzymanych kwot za bezumowne korzystanie z nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 stycznia 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie opodatkowania otrzymanych kwot za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Z uwagi na fakt, iż wniosek zawierał braki formalne, pismem z dnia 12 lutego 2010 r. Znak: IBPB II/1/415-31/10/BD wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 23 lutego 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 14 listopada 2008 r. aktem notarialnym została podpisana ugoda i umowa ustanowienia służebności przesyłu pomiędzy wnioskodawcą a Sp. z o.o. W postanowieniach tegoż dokumentu ustalono na rzecz wnioskodawcy wartość odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z części nieruchomości w kwocie 4000 zł z tytułu przebiegu kolektorów od 1978 r. do dnia sporządzenia aktu. Uzgodniono również, że do dnia 31 grudnia 2008 r. należna kwota zostanie wypłacona wniskodawcy prze Spółkę. Należną kwotę w ustalonym terminie wnioskodawca otrzymał i w rozliczeniu rocznym za 2008 r. wykazał tą kwotę jako uzyskany dochód w 2008 r., oraz naliczył i zapłacił z tego tytułu podatek dochodowy w wysokości 19%. Wypłacone odszkodowanie miało charakter jednorazowy i dotyczyło okresu minionego.

Jednocześnie w akcie tym została zawarta umowa służebności przesyłu na czas nieoznaczony odpłatnie na rzecz Spółki za wynagrodzeniem w przypadającej dla wnioskodawcy wysokości 60 zł miesięcznie płatnej do 15 dnia każdego miesiąca począwszy od stycznia 2009 r.

W dniu 9 grudnia 2009 r. doszło do pisemnej ugody zawartej pomiędzy wnioskodawcą a Gminą na podstawie, której ustalono warunki wypłaty odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości oraz ustanowienia odpłatnej służebności przesyłu dla przebiegu kolektorów deszczowych zlokalizowanych na nieruchomości wnioskodawcy. Następnie w dniu 15 grudnia 2009 r. aktem notarialnym podpisana została umowa ustanowienia służebności przesyłu pomiędzy wnioskodawcą a Gminą. I tak, z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości w latach 2000 - 2009 w związku z przebiegiem kolektorów deszczowych ustalono na rzecz wnioskodawcy jednorazowe wynagrodzenie w kwocie 4783 zł, którego wypłata miała miejsce w terminie do dnia 31 grudnia 2009 r. Natomiast umowa ustanowienia służebności przesyłu określa roczne wynagrodzenie z tytułu ustanowienia na rzecz Gminy służebności przesyłu w kwocie przypadającej dla wnioskodawcy 1770 zł, wypacanej począwszy od 2010 r. w formie opłaty rocznej płatnej do dnia 30 czerwca każdego roku.

Wnioskodawca dodatkowo podkreślił, iż nie jest posiadaczem gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, odszkodowanie nie dotyczyło szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Odszkodowanie dotyczyło szkód powstałych na działkach budowlanych, których wnioskodawca jest współwłaścicielem, a na których w 1978 r. zabudowano studzienki kanalizacyjne i kolektory deszczowe w ilości 9 sztuk oraz rurociągi odprowadzające wody ściekowe z pobliskiego osiedla (bloków mieszkalnych). Z racji tych działań nieruchomość ta została pogorszona - a stanowiła w miejskim planie zagospodarowania przestrzennego działki pod budownictwo jednorodzinne-utraciła m.in. walory rynkowe i nie jest możliwe jej zagospodarowanie w zakresie działek z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkalne jednorodzinne. Inwestycje nie były przeprowadzone na gruntach gospodarstwa rolnego a przeprowadzone zostały przez podmioty to tego uprawnione i dotyczyły infrastruktury technicznej, zostały wybudowane pod ziemią.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

Zdaniem wnioskodawcy, wypłacone jednorazowo odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości zarówno przez Spółkę jak i przez Gminę nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (są wolne od podatku), ponieważ odszkodowania te nie miały charakteru rekompensaty za utracone korzyści, odszkodowania te wynikały z tytułu zwrócenia nieruchomości w stanie pogorszonym co oznacza, że nastąpiła szkoda w majątku, że majątek został zwrócony w stanie gorszym.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest pisemna interpretacja przepisów prawa podatkowego dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych kwot za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

W pozostałym zakresie, tj. w zakresie opodatkowania wynagrodzeń za ustanowienie służebności przesyłu dokonano odrębnego rozstrzygnięcia w interpretacji Znak: IBPB II/1/415-437/10/BD.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania - a wg brzmienia od 1 stycznia 2009 r. - odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania - a wg brzmienia od 1 stycznia 2009 r. - odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań, a także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a)-b).

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 224 § 2 w związku z art. 225 i 230 ww. kodeksu, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości gruntowej, stanowiącej własność podatnika. Dla objęcia zwolnieniem od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymanego odszkodowania nie jest wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o to odszkodowanie. Przepisy Kodeksu cywilnego nie określają bowiem wprost wysokości ani zasad ustalania otrzymanego odszkodowania.

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje zatem spodziewane korzyści jakie wnioskodawca uzyskałby z tytułu umowy dzierżawy zawartej również na tę część gruntu, która została zajęta bezumownie. Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika jednoznacznie, iż otrzymał on na mocy zawartych ugód odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez Sp. z o.o. oraz Gminę, w związku z przebiegiem kolektorów przez jego nieruchomość.

Z powyższego wynika zatem - wbrew jego twierdzeniom - iż kwoty otrzymane przez wnioskodawcę na podstawie ugody, mają na celu wyrównanie mu utraconych przez niego korzyści. Obejmują one wszystko, co uzyskałby właściciel nieruchomości, gdyby nieruchomość nie została zajęta w sposób bezumowny. Gdyby bowiem otrzymane kwoty miały inny charakter - niż ten wynikający z zawartej ugody - to nie zostałyby wypłacone tytułem bezumownego korzystania z nieruchomości.

Zatem, otrzymane przez wnioskodawcę kwoty odszkodowania za bezprawne zajęcie gruntu, winny podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako kwoty nie objęte katalogiem zwolnień przedmiotowych od tego podatku. Zwolnienie zostało bowiem wyłączone treścią art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie wskazać należy, iż otrzymane kwoty odszkodowania stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż otrzymane kwoty odszkodowania zarówno od Spółki jak i od Gminy za bezprawne zajęcie gruntu stanowić będą przychód "z innych źródeł", o którym mowa w art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy, podlegający opodatkowaniu w roku podatkowym, w którym zostały one wypłacone.

Reasumując, wnioskodawca postąpił prawidłowo uiszczając podatek dochodowy od osób fizycznych za otrzymane od Spółki w 2008 r. jednorazowe odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Na wnioskodawcy ciążył będzie również obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanego w 2009 r. od Gminy jednorazowego odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Otrzymane z tego tytułu kwoty należy wykazać w zeznaniu rocznym i opodatkować łącznie z pozostałymi dochodami wg obowiązującej w 2009 r. skali podatkowej.

Zatem stanowisko wnioskodawcy - w świetle obowiązujących przepisów - należało uznać za nieprawidłowe.

Do wniosku wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.