IBPBII/1/415-384/14/MK - PIT w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy polisy ubezpieczeniowej na rzecz niepełnoletniej córki przez były zakład pracy jej ojca

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 24 kwietnia 2014 r. (data wpływu do Biura - 2 maja 2014 r.), uzupełnionym 16 lipca 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy polisy ubezpieczeniowej na rzecz niepełnoletniej córki przez były zakład pracy jej ojca - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 lipca 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy polisy ubezpieczeniowej na rzecz niepełnoletniej córki przez były zakład pracy jej ojca.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z 8 lipca 2014 r. znak: IBPB II/1/415-384/14/MK wezwano do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 16 lipca 2014 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W marcu 2012 r. ojciec małoletniej Wnioskodawczyni zginął tragicznie w katastrofie kolejowej. W związku ze śmiercią ojca małoletniej, Firma, w której jej ojciec pracował, założyła Wnioskodawczyni POLISĘ UBEZPIECZENIOWĄ NA ŻYCIE wartości 24.000,00 zł oraz udzieliła bezzwrotną zapomogę w wysokości 4.800,00 zł. Umowa ubezpieczenia została zawarta w styczniu 2013 r. z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi ze składką jednorazową w wysokości 24.000,00 zł, opłaconą w całości przez firmę zmarłego ojca, w ramach której cedent występuje w charakterze ubezpieczającego, a cesjonariusz (tekst jedn.: małoletnia Wnioskodawczyni), którego przedstawicielem jest matka małoletniej, w charakterze ubezpieczonego. Został zawarty również aneks do umowy ubezpieczenia, w którym zaznaczono, że ubezpieczający ma prawo do całkowitej lub częściowej wypłaty wartości wykupu po osiągnięciu przez ubezpieczonego 18 lat, z zastrzeżeniem, że w przypadku zajścia w życiu ubezpieczonego okoliczności, które dla jego dobra i w jego interesie wymagają całkowitej albo częściowej wypłaty wartości wykupu przed ukończeniem przez niego wieku 18 lat, Towarzystwo (...), po przedstawieniu stosownego zezwolenia sądu rodzinnego i opiekuńczego, dokona odpowiednio całkowitej albo częściowej wypłaty wartości wykupu. Na podstawie porozumienia dotyczącego przeniesienia ogółu praw i obowiązków ubezpieczającego wynikających z umowy ubezpieczenia, cedent oświadczył, że przenosi na cesjonariusza wszelkie prawa i obowiązki ubezpieczającego wynikające z umowy ubezpieczenia.

W rozliczeniu podatkowym za rok 2013 r., Zakład pracy ojca małoletniej Wnioskodawczyni, wystawił na opiekunkę prawą - matkę Wnioskodawczyni - PIT-8C, zaznaczając w rubryce 24: ZAPOMOGA Z ZFŚS, ŚWIADCZENIE W NATURZE wykazując przychód 26.520,00 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy fakt założenia POLISY UBEZPIECZENIOWEJ przez zakład pracy nieżyjącego ojca na rzecz córki powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na dzień dzisiejszy.

Czy też istnieje konieczność zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych dopiero w momencie wypłaty tego świadczenia przez niepełnoletnią córkę po ukończeniu 18-tego roku życia, czy też wcześniejsza wypłata (na skutek szczególnego zdarzenia losowego) za zgodą sądu rodzinnego i opiekuńczego.

Według Wnioskodawczyni, zarówno fakt założenia POLISY UBEZPIECZENIOWEJ jak również wypłata kwoty ubezpieczenia z polisy po ukończeniu przez córkę 18-tego roku życia (lub wcześniej za zgodą sądu) nie podlega opodatkowaniu od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje jednak, co należy rozumieć przez "nieodpłatne świadczenie", ograniczając się jedynie do wskazania, w art. 11 ust. 2 i 2a, sposobu i kryteriów ustalania wartości nieodpłatnych i częściowo odpłatnych świadczeń. Z tego też względu pojęcie "świadczenia" należy rozpatrywać z punktu widzenia zobowiązaniowego, tj. na tle art. 353 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), zgodnie z którym zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu (art. 353 § 2).

Zatem pojęcie "nieodpłatne świadczenie" w prawie podatkowym ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby, ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie kosztem majątku innego podmiotu, mające konkretny wymiar finansowy.

W doktrynie prawa podatkowego oraz orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, iż na pojęcie "nieodpłatnego świadczenia" składają się łącznie dwa elementy: po pierwsze chodzi o wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, w wyniku których podatnik otrzymuje w sposób nieodpłatny, tj. nie związany z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, oraz po drugie takie przysporzenie majątkowe jest uzyskiwane kosztem innego podmiotu.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż otrzymanie nieodpłatnego świadczenia ma zasadniczo miejsce wówczas, gdy na podstawie stosunku prawnego istniejącego pomiędzy dwoma podmiotami (stosunku zobowiązaniowego - zgodnie z art. 353 Kodeksu cywilnego), jedna ze stron tego stosunku jest wyłącznym jego beneficjentem, a zatem otrzymuje korzyść majątkową kosztem drugiej strony tego stosunku prawnego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w marcu 2012 r. ojciec małoletniej Wnioskodawczyni zginął tragicznie w katastrofie kolejowej. W związku ze śmiercią ojca małoletniej, Firma, w której jej ojciec pracował, założyła Wnioskodawczyni POLISĘ UBEZPIECZENIOWĄ NA ŻYCIE o wartości 24.000,00 zł. Umowa ubezpieczenia została zawarta w styczniu 2013 r. z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi ze składką jednorazową w wysokości 24.000,00 zł, opłaconą w całości przez Firmę zmarłego ojca, w ramach której cedent występuje w charakterze ubezpieczającego, a cesjonariusz (tekst jedn.: małoletnia Wnioskodawczyni) w charakterze ubezpieczonego. Został zawarty również aneks do umowy ubezpieczenia, w którym zaznaczono, że ubezpieczający ma prawo do całkowitej lub częściowej wypłaty wartości wykupu po osiągnięciu przez ubezpieczonego 18 lat, z zastrzeżeniem, że w przypadku zajścia w życiu ubezpieczonego okoliczności, które dla jego dobra i w jego interesie wymagają całkowitej albo częściowej wypłaty wartości wykupu przed ukończeniem przez niego wieku 18 lat, Towarzystwo (...), po przedstawieniu stosownego zezwolenia sądu rodzinnego i opiekuńczego, dokona odpowiednio całkowitej albo częściowej wypłaty wartości wykupu. Na podstawie porozumienia dotyczącego przeniesienia ogółu praw i obowiązków ubezpieczającego wynikających z umowy ubezpieczenia, cedent oświadczył, że przenosi na cesjonariusza wszelkie prawa i obowiązki ubezpieczającego wynikające z umowy ubezpieczenia. W rozliczeniu podatkowym za rok 2013 r., zakład pracy ojca małoletniej Wnioskodawczyni, wystawił na opiekunkę prawą - matkę Wnioskodawczyni - PIT-8C, zaznaczając w rubryce 24: ZAPOMOGA Z ZFŚS, ŚWIADCZENIE W NATURZE wykazując przychód 26.520,00 zł.

W świetle powołanego powyżej art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz definicji "nieodpłatnego świadczenia" przyjmuje się co do zasady, iż kwota jednorazowej składki w kwocie 24.000,00 zł należy traktować jako nieodpłatne świadczenie ponoszone przez pracodawcę nieżyjącego ojca Wnioskodawczyni (ubezpieczającego) na rzecz małoletniej Wnioskodawczyni (ubezpieczonego) w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

Istotną kwestią w tej sprawie jest jednak ustalenie momentu powstania przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia.

Należy zauważyć, iż ww. nieodpłatne świadczenie z tytułu ubezpieczenia należy zakwalifikować do przychodów określonych w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści art. 20 ust. 1 ww. ustawy wynika bowiem, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Wobec powyższego jednorazowa składka opłacona przez pracodawcę nieżyjącego ojca z tytułu objęcia małoletniej Wnioskodawczyni ochroną ubezpieczeniową, stanowi przychód Wnioskodawczyni w momencie cesji, przeniesienia praw i przekazania obowiązków wynikających z umowy na rzecz ubezpieczonej. Do tego momentu (tekst jedn.: do momentu cesji) Wnioskodawczyni nie jest właścicielem konta składek i nie posiada prawa do wypłaty zgromadzonych środków. Wobec tego do chwili przekazania praw i obowiązków na rzecz ubezpieczonego (Wnioskodawczyni) nie powstaje przychód z tytułu opłacenia przez pracodawcę nieżyjącego ojca jednorazowej składki.

Z treści wniosku wynika, że na podstawie porozumienia dotyczącego przeniesienia ogółu praw i obowiązków ubezpieczającego wynikających z umowy ubezpieczenia, cedent oświadczył, że przenosi na cesjonariusza wszelkie prawa i obowiązki ubezpieczającego wynikające z umowy ubezpieczenia.

Skoro zakład nieżyjącego ojca jako ubezpieczający (cedent) przeniósł na Wnioskodawczynię (cesjonariusza) ogół praw i obowiązków wynikających z zawartej umowy ubezpieczeniowej na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, to z chwilą przekazania tych praw powstaje przychód z tytułu ww. nieodpłatnego świadczenia. Dlatego też zakład nieżyjącego ojca Wnioskodawczyni (cedent) wystawił za 2013 r. informację PIT-8C, w której wykazał m.in. jednorazową składkę w wysokości 24.000,00 zł opłaconą przez siebie w całości. Zgodnie bowiem z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Należy zauważyć, że w przypadku wypłaty przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe (...) kwoty ubezpieczenia z ww. polisy po ukończeniu przez Wnioskodawczynię 18-tego roku życia lub wcześniej za zgodą sądu, kwota wypłacona zwolniona będzie z podatku dochodowego na postawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z treścią art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy (ale w brzmieniu obowiązującym aktualne, ponieważ nie jest możliwe wskazanie treści tego przepisu w roku podatkowym, w którym Wnioskodawczyni osiągnie 18-rok życia lub w roku, w którym za zgodą sądu wypłacone zostanie ubezpieczenie), wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

Przy czym stosownie do art. 24 ust. 15 ww. ustawy, dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Zatem ze zwolnienia tego nie korzystają dochody uzyskane z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z ubezpieczeniem związanym z funduszami kapitałowymi, tj. dochody obliczone według zasad określonych w powyżej przywołanym art. 24 ust. 15 ustawy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do załączonych do wniosku kopii dokumentów Organ zauważa, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny dołączonych do wniosku dokumentów (ich weryfikacji).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.