IBPBII/1/415-300/12/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 6 marca 2012 r. (data wpływu do Organu - 19 marca 2012 r.), uzupełnionym w dniu 30 i 31 maja 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaty wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na podstawie ugody pozasądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 marca 2012 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie m.in. opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaty wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na podstawie ugody pozasądowej.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 25 maja 2012 r. znak: IBPB II/1/415-299/12/MZ, IBPB II/1/415-300/12/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 30 maja 2012 r. (uiszczenie dodatkowej opłaty) oraz w dniu 31 maja 2012 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest właścicielem gruntu wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego o powierzchni 1,32 ha. W 1982 r. na ww. gruncie wybudowano bez zgody Wnioskodawcy infrastrukturę energetyczną w postaci transformatora przesyłowego na 4 słupach betonowych oraz dodatkowo na 5 słupach przesyłu energii. Infrastruktura przesyłowa zajęła prawie 1037 m² powierzchni działki Wnioskodawcy, co uniemożliwia jej zabudowę i znacząco obniża jej wartość rynkową. Ponadto, w wyniku zabudowy, pozostała część działki została pozbawiona dojazdu i leży ugorem. W 2011 r. Wnioskodawca otrzymał od Spółki akcyjnej E. kwotę łączną 27 919,45 zł na którą składają się kwoty: 13.200 zł z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości, kwota 4.719,45 zł z tytułu wypłaconych odsetek oraz kwota 10.000 zł z tytułu ugody pozasądowej.

Wnioskodawca podkreślił, iż działka rolna została zajęta bez jego zgody w Sądzie, zatem jest to częściowa należność - odszkodowanie za zabraną nieprawnie jego działkę rolną (za którą płaci podatek rolny), nie używając jej, nie może uprawiać żadnych zbóż - brak dojazdu.

Wnioskodawca wskazał, iż w świetle art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione od podatku są ugody przedsądowe. Zaznaczył również, iż narzucono mu wysokość jednorazowego odszkodowania, pomimo że Spółka akcyjna E. będzie prowadzić na działce działalność gospodarczą wiecznie, pobierając w rachunkach opłatę za przesył energii elektrycznej przez zabraną Wnioskodawcy działkę rolną.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że odszkodowanie w kwocie 10.000 zł otrzymał za pozasądową umowę (zaznaczając, iż jest to kwota absolutnie nieadekwatna do realiów zniszczenia) z tytułu wyeliminowania jego działki z wszelkiej użyteczności (rolniczej i gospodarczej).

Wnioskodawca wskazał również, że otrzymane kwoty to odszkodowanie za zniszczoną działkę rolniczą przez Spółkę akcyjną E.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone świadczenie w łącznej wysokości 27.919,45 zł, na które składają się kwoty: 13.200 zł z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości, 4.719,45 zł z tytułu wypłaconych odsetek oraz 10.000 zł z tytułu ugody pozasądowej, będące w rzeczywistości ekwiwalentem za uszczerbek z tytułu ustanowienia służebności przesyłu należy uznać w całości, bądź w części za odszkodowanie w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym czy będzie ono wolne od podatku w myśl przepisów ww. ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacone świadczenie w łącznej wysokości 27.919,45 zł, na które składają się kwoty: 13.200 zł z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości, kwota 4.719,45 zł z tytułu wypłaconych odsetek oraz kwota 10 000 zł z tytułu ugody pozasądowej, będące ekwiwalentem za uszczerbek z tytułu ustanowienia służebności przesyłu należy w całości uznać za wolne od podatku odszkodowanie w świetle art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w części odnoszącej się do opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaty wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na podstawie ugody pozasądowej. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych w części odnoszącej się do opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości wraz z odsetkami.

W myśl zasady powszechnego opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W przedmiotowej sprawie, aby ocenić stanowisko Wnioskodawcy koniecznym jest dokonanie analizy art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, wskazanego przez Wnioskodawcę w druku ORD-IN, jako przepisu prawa podatkowego będącego przedmiotem interpretacji. Przepis ten stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że takie odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

* otrzymuje je posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego,

* odszkodowanie zostaje wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej,

* podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów prowadzi na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego inwestycję związaną z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

* źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami.

Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Należy podkreślić, iż wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym przypadku zastosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Tym samym, każdy wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Służebność gruntowa, o której mowa w ww. przepisie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stanowi on, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Zgodnie natomiast z art. 305¹ Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). W myśl art. 305⁴ Kodeksu cywilnego do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Z treści wniosku wynika, że w 2011 r. Wnioskodawca, będący właścicielem gospodarstwa rolnego, otrzymał od Spółki akcyjnej E. odszkodowanie (wynagrodzenie), na które m.in. składało się, wypłacone na podstawie ugody pozasądowej, świadczenie za ustanowienie służebności przesyłu, w kwocie 10.000 zł. Odszkodowanie (wynagrodzenie) zostało wypłacone w związku z inwestycją, dokonaną przez Spółkę akcyjną E. na działce wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego Wnioskodawcy, polegającą na wybudowaniu infrastruktury energetycznej w postaci napowietrznej linii energetycznej i postawieniu 9 słupów dla tej linii (w tym 4 słupów z transformatorem przesyłowym). Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacone świadczenie, będące ekwiwalentem za uszczerbek z tytułu ustanowienia służebności przesyłu należy w całości uznać za wolne od podatku odszkodowanie w świetle art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, stwierdza się, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Odszkodowanie nie jest tożsame z pojęciem wynagrodzenia.

Jednocześnie należy wskazać, iż służebność przesyłu nie jest tożsama ze służebnością gruntową. Obie służebności są odrębnie uregulowane przepisami Kodeksu cywilnego. Każda z nich jest odrębnym ograniczonym prawem rzeczowym. Natomiast przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zwolnienie z opodatkowania odszkodowań wypłaconych na podstawie zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu m.in. ustanowienia służebności gruntowej. Przepis ten milczy jednak na temat służebności przesyłu, co oznacza, że służebność ta nie korzysta z przedmiotowego zwolnienia, gdyż zwolnieniem tym objęta może być jedynie służebność gruntowa. Zatem wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy wskazane zwolnienie w treści art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może odnosić się do odszkodowań (wynagrodzeń) z tytułu ustanowienia służebności przesyłu. Gdyby bowiem wolą ustawodawcy było zwolnienie z opodatkowania świadczeń otrzymywanych z tytułu służebności przesyłu, to niewątpliwie taki zapis uczyniłby w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzając instytucję służebności przesyłu. Okoliczność, iż działka, na której przeprowadzono omawianą inwestycję wchodzi w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez Wnioskodawcę (za którą Wnioskodawca płaci podatek rolny), jest w tym przypadku bez znaczenia i nie ma wpływu na ocenę stanowiska Wnioskodawcy. Wskazana bowiem we wniosku służebność przesyłu jest inną instytucją niż służebność gruntowa, o której mowa w analizowanym przepisie, regulującym zwolnienie podatkowe.

Powyższe oznacza, że zarówno wynagrodzenia jak i odszkodowania przyznane w związku z ustanowieniem służebności przesyłu nie są objęte zwolnieniem podatkowym określonym w ww. przepisie. Jednocześnie należy wskazać, iż żaden inny przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zwalnia takich świadczeń jak wskazane we wniosku od opodatkowania, a zatem nie mogą być one zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, świadczenie uzyskane przez Wnioskodawcę od Spółki akcyjnej E. w postaci odszkodowania (wynagrodzenia) na podstawie ugody pozasądowej, wypłacone w związku z ustanowieniem służebności przesyłu, nie spełniało warunków niezbędnych do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym przedmiotowe świadczenie stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są "inne źródła", za które art. 20 ust. 1 ww. ustawy nakazuje uważać w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania "w szczególności". Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Tym samym zakres art. 20 ust. 1 ww. ustawy obejmuje także kwoty wypłaconego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż otrzymane przez Wnioskodawcę na podstawie ugody pozasądowej, w związku z ustanowieniem na jego działce służebności przesyłu, wynagrodzenie (odszkodowanie) w kwocie 10.000 zł nie podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny (weryfikacji) dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.