IBPBII/1/415-292/11/MK - Określenie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za tytułu niedostarczenia przez gminę lokalu socjalnego osobie eksmitowanej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 9 marca 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 18 marca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobie eksmitowanej - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 marca 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobie eksmitowanej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W lipcu 2009 r. zostaje wydany wyrok w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej nakazujący eksmisję w stosunku do lokatorów, z zaznaczeniem, że przysługuje im uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. Miasto i Gmina, Zarząd Budynków Komunalnych nie wywiązuje się z obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego. W sierpniu 2010 r. została podpisana ugoda, na mocy której Gmina zobowiązuje się do wypłacania odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego. Pierwsza wypłata w kwocie 13.000,00 zł dotyczy okresu od 2 września 2009 r. do 31 sierpnia 2010 r., natomiast od września 2010 r. do 10-tego dnia każdego miesiąca z tytułu odszkodowania wpływa na konto bankowe kwota w wysokości 1.050,00 zł. Zarząd Budynków Komunalnych w każdym miesiącu zawiadamia wnioskodawczynię o fakcie dokonania przelewu. W związku z wypłatą odszkodowania wnioskodawczyni nie otrzymała z Gminy żadnego PIT-u z informacją o wysokości przychodów z tego tytułu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

W przekonaniu wnioskodawczyni, przedmiotowe odszkodowanie będzie korzystało ze zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia jeżeli, ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydawanych na podstawie tych ustaw. Czytając lit. g tego samego art. 21, można zdaniem wnioskodawczyni wywnioskować, że opodatkowane będą odszkodowania, ale inne niż zawarte na podstawie ugody sądowej. W konsekwencji tego wnioskodawczyni uważa, że odszkodowanie, które otrzymuje od Gminy z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego dla lokatora, który posiada nakaz eksmisji będzie zwolnione z podatku dochodowego. W przekonaniu tym wnioskodawczynię umacnia fakt, że nie otrzymała od Gminy żadnego PIT-u na podstawie, którego miałaby rozliczyć te przychody w zeznaniu rocznym.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: z 2010 r. Dz. U. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w sierpniu 2010 r. została podpisana ugoda, na mocy której Gmina zobowiązała się do wypłacania odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego. Pierwsza wypłata w kwocie 13.000,00 zł dotyczy okresu od 2 września 2009 r. do 31 sierpnia 2010 r., natomiast od września 2010 r. do 10-tego dnia każdego miesiąca z tytułu odszkodowania wpływa na konto bankowe kwota w wysokości 1.050,00 zł. Zarząd Budynków Komunalnych w każdym miesiącu zawiadamia wnioskodawczynię o fakcie dokonania przelewu. W związku z wypłatą odszkodowania wnioskodawczyni nie otrzymała z Gminy żadnego PIT-u z informacją o wysokości przychodów z tego tytułu.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Z przepisu art. 417 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) wynika, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 Kodeksu cywilnego).

Należy w tym miejscu zauważyć, iż przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy - Kodeks cywilny nie określają wysokości odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego, z przepisów tych nich nie wynikają również zasady ustalania tego odszkodowania. Wobec tego do odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego w ogóle nie może mieć zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten dotyczy wyłącznie odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa.

Powyższe odszkodowanie nie może również korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści tego przepisu wynika bowiem, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

W tym miejscu należy podkreślić, iż podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Na podstawie ww. przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega odszkodowanie otrzymane z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W świetle powyższego wypłacane wnioskodawczyni odszkodowanie z tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobom uprawnionym na mocy prawomocnego wyroku (tekst jedn.: osobom eksmitowanym) nie dotyczy odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczy utraconych korzyści, korzyści, które wnioskodawczyni mogłaby uzyskać, gdyby bez przeszkód mogła dysponować swoją własnością - lokalem mieszkalnym. W związku z czym odszkodowanie to nie będzie korzystało ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem dochód z tego tytułu będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż przychody z tytułu otrzymywanego odszkodowania należy zakwalifikować do przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. do przychodów z innych źródeł.

Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodów są inne źródła. Natomiast z przepisu art. 20 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja innych źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Stosownie zaś do treści art. 42a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Biorąc pod uwagę treść przepisu art. 42a ww. ustawy należy stwierdzić, iż Gmina obowiązana była do wystawienia informacji PIT-8C za 2010 r. od wypłaconego w 2010 r. odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego. Odnosi się to również i do informacji PIT-8C za 2011 r., w której Gmina obowiązana będzie do wykazania wypłacanych wnioskodawczyni do 10-tego dnia każdego miesiąca w 2011 r. kwot odszkodowania z ww. tytułu.

Reasumując stwierdzić należy, iż otrzymane przez wnioskodawczynię od Gminy na podstawie zawartej w sierpniu 2010 r. ugody odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego - za okres od 2 września 2009 r. do 31 sierpnia 2010 r. wypłacone w wysokości 13.000,00 zł, natomiast od września 2010 r. wypłacane do dnia 10-tego każdego miesiąca w kwocie 1.050,00 zł miesięcznie - stanowi przychód z tzw. "innych źródeł", o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który - wbrew twierdzeniom wnioskodawczyni - nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g tej ustawy. Przy czym podkreślić należy, iż fakt niewystawienia przez Gminę za 2010 r. informacji PIT-8C nie zwalnia wnioskodawczyni z obowiązku wykazania wypłaconego w 2010 r. odszkodowania z ww. tytułu w zeznaniu podatkowym za 2010 r. Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła kopię dokumentu. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.