IBPBII/1/415-223/13/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 18 lutego 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 22 lutego 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonej przez sąd kwoty pieniężnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 lutego 2013 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonej przez sąd kwoty pieniężnej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 23 sierpnia 2012 r. wyrokiem Sądu Apelacyjnego - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział III - Wnioskodawca uzyskał kwotę w wysokości 2.000 zł tytułem przewlekłości postępowania sądowego. Z Sądu Okręgowego - Wydział Finansowy Wnioskodawca otrzymał PIT-8C o przychodach z innych źródeł na kwotę 2.000 zł W rozmowie telefonicznej z ww. Wydziałem Wnioskodawca powzią wiadomość, iż w związku z różną interpretacją przewlekłości przez różne organy podatkowe dla bezpieczeństwa wystawiona została informacja PIT-8C wszystkim, którzy otrzymali kwotę za "przewlekłość sądową". Wnioskodawca w Urzędzie Skarbowym uzyskał informację, iż w związku z faktem, że wystawiony został PIT-8C podatnik ma związane ręce i podatek powinien zapłacić. W związku z wątpliwościami, Wnioskodawca zwrócił się do tut. Biura o wydanie w tej sprawie interpretacji indywidualnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca ma zapłacić podatek dochodowy od kwoty uzyskanej wyrokiem sądowym z tytułu "przewlekłości postępowania sądowego".

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w tej sytuacji powinien mieć zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i otrzymana kwota winna być zwolniona z płacenia podatku.

Wnioskodawca uważa za niemoralne i obłudne, iż Skarb Państwa zarabia na krzywdzie obywatela, który za swoją krzywdę musi zapłacić podatek. Kwota zasądzona przez Sąd jest w ocenie Wnioskodawcy jakiegoś rodzaju odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem przyznanym za błąd Państwa polskiego w stosunku do Wnioskodawcy. Przedstawiona sytuacja budzi we Wnioskodawcy wielkie zniesmaczenie i podważa zaufanie do państwa "prawa" jako obywatela.

Wnioskodawca prosi tut. Organ aby nie kierował się "dziurą budżetową", a jedynie dobrem obywatela - "przyjazne państwo".

Wnioskodawca powołał szereg wyroków, w których rozstrzygnięcia dokonano na korzyść podatnika.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Natomiast jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Z treści powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla osób fizycznych (podatników) przysporzenie majątkowe. Do takiego przysporzenia zalicza się także różnego rodzaju świadczenia, uzyskiwane z różnych tytułów.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Przepisy ustawy nie różnicują świadczeń odszkodowawczych w zależności od tego, czy dotyczą one naprawienia szkody majątkowej czy niemajątkowej, a zatem użyte przez ustawodawcę pojęcie odszkodowania należy odnosić również do zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę niemajątkową (tekst jedn.: za doznaną krzywdę). W konsekwencji, postanowienia cytowanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, należy odnosić analogicznie do zadośćuczynienia.

Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym w dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie różnicują świadczeń odszkodowawczych w zależności od tego, czy dotyczą naprawienia szkody majątkowej czy niemajątkowej, a tym samym użyte przez ustawodawcę pojęcie odszkodowania należy odnosić również do zadośćuczynienia pieniężnego za szkodę niemajątkową (tekst jedn.: za doznaną krzywdę). Oznacza to, że użyte w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie odszkodowania odnosi się także do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia za krzywdy poszkodowanego.

Z wniosku wynika, iż Wnioskodawca otrzymał kwotę pieniężną w wysokości 2.000 zł, zasądzoną wyrokiem Sądu Apelacyjnego tytułem przewlekłości postępowania sądowego. Na przedmiotową kwotę został wystawiony PIT-8C. Wnioskodawca zasądzoną kwotę traktuje jako rodzaj odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznanego za błąd Państwa polskiego w stosunku do Wnioskodawcy.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze za naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.) reguluje zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania skargi strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki zostało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu. Stosownie do art. 12 ust. 2 ww. ustawy uwzględniając skargę, sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania. W myśl art. 12 ust. 4 cyt. ustawy uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 złotych do 20.000 złotych.

Użyte w powyższym przepisie wyrażenie "suma pieniężna", w rozumieniu przywołanego wyżej art. 12 ust. 4 ww. ustawy, nie stanowi typowego naprawienia szkody. Przemawia za tym przede wszystkim brzmienie art. 15 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym strona, której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika. Postanowienie uwzględniające skargę wiąże sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, co do stwierdzenia przewlekłości postępowania (ust. 2 tego artykułu).

Skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie (art. 5 ust. 1 cyt. ustawy).

Strona, która nie wniosła skargi na przewlekłość postępowania zgodnie z art. 5 ust. 1, może dochodzić - na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm. - naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy (art. 16 cyt. ustawy).

W świetle powyższego "suma pieniężna" z omawianego art. 12 ust. 4 nie jest ani odszkodowaniem ani też zadośćuczynieniem. Nie jest to bowiem odszkodowanie za poniesione straty i utracone korzyści (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego). Nie jest to również zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę w rozumieniu art. 445 Kodeksu cywilnego (art. 24 § 1 i 448 Kodeksu cywilnego).

Przepisy ww. ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., stanowią na gruncie polskiego porządku prawnego samodzielną podstawę prawną do występowania z trzema żądaniami, tj.: z żądaniem podstawowym zmierzającym do stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy oraz z dwoma żądaniami dodatkowymi, czyli z żądaniem podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności przez organ dopuszczający się przewlekłości postępowania i z żądaniem zasądzenia na rzecz skarżącego sumy pieniężnej w razie stwierdzenia takiej przewlekłości.

Stąd też, to przepisy ww. ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., stanowią podstawę prawną dochodzenia żądań ze skargi na przewlekłość postępowania. W konsekwencji regulacje zawarte w ustawie stanowią samodzielne materialnoprawne oparcie do formułowania żądań zmierzających do przeciwdziałania przewlekłości postępowania sądowego bądź egzekucyjnego. Zatem, gdyby ustawodawca chciał, aby przyznawana stronie skarżącej w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. "suma pieniężna" miała charakter odszkodowania bądź zadośćuczynienia, to odpowiednio użyłby tych pojęć.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa podatkowego oraz przedstawione zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, iż zasądzona na rzecz Wnioskodawcy kwota pieniężna w wysokości 2.000 zł, tytułem przewlekłości postępowania sądowego nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie wskazanego w treści stanowiska art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani też na podstawie innego z przewidzianych w ustawie zwolnień z opodatkowania. Otrzymana przez niego kwota - jak wyżej wskazano - nie ma charakteru odszkodowania ani zadośćuczynienia w ujęciu cywilistycznym ani żadnym innym. Jest ona formą sankcji dla Skarbu Państwa za opieszałość działania organów państwowych. W tej sytuacji świadczenie to nie może korzystać ze zwolnienia od podatku dotyczącego odszkodowania (zadośćuczynienia).

Otrzymana przez Wnioskodawcę ww. kwota stanowi zatem dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy i zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 omawianej ustawy należy ją wykazać w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym nastąpiła jej wypłata.

To, że Wnioskodawca czuje niezadowolenie z faktu opodatkowania wskazanego świadczenia nie może rozstrzygać na jego korzyść. Organ wydając interpretację jest zobligowany kierować się wyłącznie przepisami prawa (a nie innymi okolicznościami - np. dziurą budżetową), co też czyni w przedmiotowej sprawie.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę wyroków należy stwierdzić, iż w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyroki nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Organ nie może zatem potwierdzić stanowiska Wnioskodawcy w oparciu o powołane wyroki. Zauważyć również należy, iż orzecznictwo zapadłe w podobnych sprawach nie jest jednolite. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 4 lutego 2010 r., sygn. akt I SA/Łd 768/09 potwierdza stanowisko Organu przedstawione w treści interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.