IBPBII/1/415-167/09/TK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 28 stycznia 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 23 lutego 2009 r.), uzupełnionego w dniu 23 kwietnia 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości odliczenia wydatku poniesionego na cele rehabilitacyjne przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną - jest prawidłowe.

W dniu 23 lutego 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości odliczenia wydatku poniesionego na cele rehabilitacyjne przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Od 1989 r. u wnioskodawczyni stwierdzono niepełnosprawność i przyznano jej II grupę inwalidztwa. Od 1991 r. jest członkiem Związku Inwalidów. W 1994 r. założono jej endoprotezę lewego stanu biodrowego a w 2003 r. prawego stawu (w szpitalach przebywała łącznie 110 dni). Ponadto stwierdzono wielopoziomową dyskopatię lędźwiową, zwyrodnienie kręgosłupa, nadciśnienie, chorobę wieńcową, osteoporozę i zespół bólowy. W 1995 r. przeszła na emeryturę. W 2007 r. przyznano wnioskodawczyni I grupę inwalidztwa w związku z niepełnosprawnością narządu ruchu. Stan zdrowia wg orzeczenia Komisji to "znaczny stopień naruszenia sprawności organizmu na trwałe, niezdolna do pracy i wymagająca długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji". Ponadto stwierdzono konieczność stosowania przedmiotów ortopedycznych, jak kule łokciowe, wózek inwalidzki, gorset i innych zgodnie z zaleceniami lekarzy specjalistów. Bliższa rodzina nie żyje więc dorywczo korzysta z pomocy rodziny dalszej, sąsiadów1), znajomych, obcych dotyczącej między innymi: pomocy, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym (ślisko) lub przy nasilających się bólach, co powoduje większe trudności w wychodzeniu z domu, opieki i usługi opiekuńczej w razie choroby przez różne osoby, załatwiania spraw w urzędach, przychodniach, u lekarzy, pomocy w niektórych pracach domowych oraz zakupach i doniesienia ich do domu (może dźwigać do 2.5 kg), zwrotu kosztów za benzynę przy skomplikowanych i dalszych przejazdach oraz pomocy przy gimnastyce izometrycznej w domu. W miarę możliwości wnioskodawczyni rewanżuje się stosownie do posiadanych środków. Jest pod opieką i kontrolą wysokiej klasy specjalistów - odnośnie zdarzeń przyszłych istnieje ewentualna konieczność wymiany 15 letniej endoprotezy w razie nasilających się bóli.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy biorąc pod uwagę schorzenie potwierdzone w orzeczeniu Komisji, wnioskodawczyni może skorzystać z odliczenia od dochodu ryczałtu w kwocie 2.280 zł w ramach wydatków limitowanych, co stanowi zaledwie część faktycznie poniesionych kosztów.

Zdaniem wnioskodawczyni, jest uprawniona do skorzystania z odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Została zakwalifikowana do I grupy inwalidztwa z niepełnosprawnością narządu ruchu a poniesione wydatki pokryła z własnych środków.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem zawiera art. 26 ust. 7a ww. ustawy, zaś zasady i warunki dokonywania tych odliczeń określone zostały w ust. 7b - 7g tego artykułu.

Zgodnie z art. 26 ust. 7b ww. ustawy, wydatki o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

W myśl zaś postanowień art. 26 ust. 13a ustawy, wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub od dochodu na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Natomiast stosownie do art. 26 ust. 7c ustawy, wysokość wydatków na cele określone w ust. 7a ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14.

W myśl art. 26 ust. 7d cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

Zgodnie z art. 26 ust. 7f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

Zgodnie z art. 26 ust. 7g ustawy odliczenie o którym mowa w ust. 1 pkt 6 cytowanej ustawy może być dokonane również w przypadku, gdy osoba, której dotyczy wydatek, posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Na podstawie przytoczonych przepisów prawa podatkowego odliczenie w roku podatkowym kwoty nie przekraczającej 2.280 zł, przysługuje wyłącznie:

* z tytułu wydatków poniesionych na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa (art. 26 ust. 7a pkt 7),

* z tytułu wydatków poniesionych na utrzymanie przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa, psa przewodnika (art. 26 ust. 7a pkt 8),

* z tytułu używania samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne (art. 26 ust. 7a pkt 14).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawczyni w głównej mierze cierpi na choroby związane z kręgosłupem oraz narządami ruchu. Posiada wydane orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa w związku z niesprawnością narządu ruchu. W celu ułatwienia czynności życiowych korzysta z pomocy osób trzecich, ponosząc z tego tytułu wydatki w miarę posiadanych środków.

Odliczeniu od dochodu wolą ustawodawcy (art. 26 ust. 7a pkt 7) podlegają wydatki poniesione na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, lecz aby skorzystać z możliwości odliczenia ponoszonych z tego tytułu wydatków, osoba niepełnosprawna musi faktycznie korzystać z pomocy przewodnika i ponosić z tego tytułu koszty.

Jak wynika z powołanego art. 26 ust. 7c ustawy, co do zasady, wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego jego poniesienie. Jednakże zasada ta, jak wykazano powyżej nie dotyczy m.in. wydatków związanych z opłaceniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa.

Powyższe nie oznacza jednak, iż organ podatkowy weryfikujący np. w trakcie czynności sprawdzających lub postępowania podatkowego zeznanie roczne w zakresie poprawności dokonanych odliczeń, nie ma prawa domagać się od podatnika przedstawienia okoliczności związanych z ponoszonymi wydatkami, np. danych osoby świadczącej odpłatnie usługę przewodnika.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią, że wydatki ponoszone przez osoby niewidome z I lub II grupą inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa nie wymagają sformalizowanego dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku np. rachunku, faktury, co oznacza, że w toku weryfikacji organowi podatkowemu można przedstawić każdy dowód świadczący o tym, że osoba niepełnosprawna istotnie poniosła wydatki na opłacenie przewodnika (może to być więc np. każda umowa cywilnoprawna zawarta z przewodnikiem). Organ podatkowy jest uprawniony na podstawie Ordynacji podatkowej do żądania przedstawienia okoliczności poniesienia wydatku, w tym wskazania danych identyfikujących osoby świadczące pomoc w charakterze przewodników osób niepełnosprawnych oraz wysokości wypłaconego im wynagrodzenia, a podatnik celem zweryfikowania zasadności dokonanego odliczenia winien informacji powyższych udzielić.

Z cytowanego przepisu art. 26 ust. 7a pkt 7 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika bowiem, że aby wydatki te mogły być odliczone m.in. przez osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa, muszą zostać faktycznie poniesione na opłacenie przewodników. Przy czym kwota w wysokości 2.280 zł stanowi górny limit przysługującej ulgi - nie jest to natomiast kwota odliczenia przysługująca podatnikowi bezwarunkowo - niezależnie od wysokości faktycznie poniesionych wydatków.

To oznacza, że z woli ustawodawcy do skorzystanie z ww. ulgi w wysokości 2.280 zł niewystarczającym jest sam fakt bycia osobą z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczoną do I grupy inwalidztwa, koniecznym jest faktyczne korzystanie z usług przewodników i poniesienie związanych z tym wydatków oraz co najmniej uprawdopodobnienie poniesienia tych wydatków (wskazanie kto świadczył pomoc i w jakiej wysokości przyjął wynagrodzenie). Podsumowując, kwota 2.280 zł nie jest odliczeniem z tytułu posiadania przez osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu I grupy inwalidztwa, lecz wyłącznie limitem, powyżej którego wydatki nie podlegają odliczeniu. Wydatki takie muszą być jednak poniesione co oznacza, że jeśli dana osoba nie potrafi wskazać, że wydatek poniosła, nie może go odliczyć w ramach tejże ulgi.

Jednocześnie osoby pełniące funkcję przewodników osób niepełnosprawnych winny wykazać wartości otrzymanych gratyfikacji w rocznym zeznaniu podatkowym, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane przez nich świadczenia stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Jeżeli zatem wnioskodawczyni, będąca osobą z orzeczoną I grupą inwalidztwa z tytułu niesprawności narządu ruchu, poniosła wydatki na opłacenie przewodnika (osób z pomocy których korzysta), to przysługuje jej prawo do odliczenia od dochodu poniesionych wydatków, lecz tylko i wyłącznie tych, które zostały faktycznie poniesione na opłacenie tych osób w kwocie rzeczywiście poniesionej i tylko do wartości kwoty limitowanej, pod warunkiem, że jest w stanie uprawdopodobnić ich poniesienie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy zauważyć, iż część wniosku odnosząca się do zdarzenia przyszłego, tj. ewentualnej wymiany u wnioskodawczyni 15-letniej endoprotezy, której koszt nie kwalifikuje się do ulgi rehabilitacyjnej z tytułu poniesienia wydatków limitowanych a także w związku z nieuiszczeniem dodatkowej opłaty od zdarzenia przyszłego zgodnie z art. 14f § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, zostanie pozostawiona bez rozpatrzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.