IBPBII/1/415-150/09/TK - Możliwość skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej z tytułu wydatków poniesionych na opłacenie przewodnika osoby niepełnosprawnej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana W. przedstawione we wniosku z dnia 10 grudnia 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 17 grudnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej z tytułu wydatków poniesionych na opłacenie przewodnika osoby niepełnosprawnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 grudnia 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej z tytułu wydatków poniesionych na opłacenie przewodnika osoby niepełnosprawnej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym (I grupa inwalidztwa) między innymi z powodu znacznego naruszenia narządu ruchu. Jest właścicielem pojazdu mechanicznego - samochodu osobowego. Z pojazdu tego korzysta w celach związanych z dojazdami na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, wskazane w zaleceniach i wskazaniach lekarzy prowadzących. Chciałby skorzystać za rok 2008 z ulgi określonej w art. 26 ust. 7a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nadto Wnioskodawca ze względu na swój stopień niepełnosprawności oraz rodzaj niepełnosprawności (niepełnosprawność narządu ruchu - stopień znaczny, I grupa inwalidztwa) korzysta z pomocy osób trzecich - przewodników. Zatem chciałby skorzystać za rok 2008 z ulgi przewidzianej w art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy zgodnie z normą art. 26 ust. 7a pkt 7 w zw. z normą art. 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wystarczającą przesłanką jest udokumentowanie stopnia niepełnoprawności podatnika - stopień znaczny (I grupa inwalidztwa) związany z niepełnosprawnością narządu ruchu. Czy też - aby w 2008 r. podatnik mógł skorzystać z ww. ulgi - koniecznym jest przedłożenie innych dokumentów na okoliczność korzystania z płatnej pomocy osób trzecich (czy mogą to być również członkowie rodziny podatnika) - przewodnika, np. umowy (jakiej - o usługę, o pracę...), oświadczenia przewodnika o pobieraniu opłat z tego tytułu od podatnika...

Zdaniem wnioskodawcy, biorąc pod uwagę normy art. 26 ust. 7a pkt 7 w zw. z art. 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wystarczającą przesłanką - w przypadku skorzystania w rozliczeniu za rok 2008 z ulgi określonej w art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - jest wykazanie niepełnosprawności w stopniu znacznym (I grupa inwalidztwa) związanej z naruszeniem narządu ruchu Jego zdaniem nie musi zawierać umów z przewodnikami, czy też żądać oświadczeń o płatnej pomocy z ich strony, a mogą nimi być również członkowie jego rodziny lub osoby trzecie.

Poglądy podatnika podziela również doktryna prawnicza - komentatorzy cytowanych powyżej zapisów ustawy, a także tworzący różnego rodzaju informatory dla osób niepełnosprawnych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w r. podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Na podstawie art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nie przekraczającej w r. podatkowym 2.280 zł.

Zgodnie z art. 26 ust. 7b ww. ustawy, wydatki o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

W myśl zaś postanowień art. 26 ust. 13a ustawy, wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub od dochodu na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Natomiast stosownie do uregulowań art. 26 ust. 7c ustawy, wysokość wydatków na cele określone w ust. 7a ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14.

W myśl art. 26 ust. 7d cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

Zgodnie z art. 26 ust. 7f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

Zgodnie z art. 26 ust. 7g ustawy odliczenie o którym mowa w ust. 1 pkt 6 cytowanej ustawy może być dokonane również w przypadku, gdy osoba, której dotyczy wydatek, posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Z analizy wyżej przytoczonych przepisów wynika, że aby skorzystać z możliwości odliczenia ponoszonych wydatków z tytułu opłacania przewodnika osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, osoba niepełnosprawna musi faktycznie korzystać z pomocy przewodnika i ponosić z tego tytułu koszty.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca jest osobą o znacznym stopniu niepełnosprawności zaliczoną do I grupy inwalidztwa z niepełnosprawnością narządu ruchu, który korzysta z przewodników osób niepełnosprawnych.

Odliczeniu od dochodu wolą ustawodawcy podlegają wydatki poniesione na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa.

Jak wynika z powołanego art. 26 ust. 7c ustawy, co do zasady, wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego jego poniesienie. Jednakże zasada ta, jak wykazano powyżej nie dotyczy m.in. wydatków związanych z opłaceniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa.

Powyższe nie oznacza jednak, iż organ podatkowy weryfikujący np. w trakcie czynności sprawdzających lub postępowania podatkowego zeznanie roczne w zakresie poprawności dokonanych odliczeń, nie ma prawa domagać się od podatnika przedstawienia okoliczności związanych z ponoszonymi wydatkami, np. danych osoby świadczącej odpłatnie usługę przewodnika.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią, że wydatki ponoszone przez osoby niewidome z I lub II grupą inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa nie wymagają sformalizowanego dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku np. rachunku, faktury, co oznacza, że w toku weryfikacji organowi podatkowemu można przedstawić każdy dowód świadczący o tym, że osoba niepełnosprawna istotnie poniosła wydatki na opłacenie przewodnika (może to być więc np. każda umowa cywilnoprawna zawarta z przewodnikiem). Organ podatkowy jest uprawniony na podstawie Ordynacji podatkowej do żądania przedstawienia okoliczności poniesienia wydatku, w tym wskazania danych identyfikujących osoby świadczące pomoc w charakterze przewodników osób niepełnosprawnych oraz wysokości wypłaconego im wynagrodzenia, a podatnik celem zweryfikowania zasadności dokonanego odliczenia winien informacji powyższych udzielić.

Z cytowanego przepisu art. 26 ust. 7a pkt 7 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika bowiem, że aby wydatki te mogły być odliczone przez osoby niewidome z I lub II grupą inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa, muszą zostać faktycznie poniesione na opłacenie przewodników. Przy czym kwota w wysokości 2.280 zł. stanowi górny limit przysługującej ulgi - nie jest to natomiast kwotą odliczenia przysługująca podatnikowi bezwarunkowo - niezależnie od wysokości faktycznie poniesionych wydatków.

To oznacza, że z woli ustawodawcy do skorzystanie z ww. ulgi w wysokości 2.280 zł niewystarczającym jest sam fakt bycia osobą niewidomą z I lub II grupą inwalidztwa oraz osobą z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczoną do I grupy inwalidztwa, koniecznym jest faktyczne korzystanie z usług przewodników i poniesienie związanych z tym wydatków oraz co najmniej uprawdopodobnienie poniesienia tych wydatków (wskazanie kto świadczył pomoc i w jakiej wysokości przyjął wynagrodzenie). Podsumowując, kwota 2.280 zł nie jest odliczeniem z tytułu posiadania przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa, lecz wyłącznie limitem, powyżej którego wydatki nie podlegają odliczeniu. Wydatki takie muszą być jednak poniesione co oznacza, że jeśli dana osoba nie potrafi wskazać, że wydatek poniosła, nie może go odliczyć w ramach tejże ulgi.

Jednocześnie osoby pełniące funkcję przewodników osób niepełnosprawnych winny wykazać wartości otrzymanych gratyfikacji w rocznym zeznaniu podatkowym, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane przez nich świadczenia stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Dodatkowo należy zaznaczyć, że w sytuacji gdy przewodnikiem podatnika jest małżonek, wówczas nie można skorzystać z ulgi, gdyż zgodnie art. 23 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) małżonkowie są obowiązani do wspólnego pożycia i wzajemnej pomocy i wierności a ponadto zgodnie z art. 31 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, między małżonkami istnieje ustawowa wspólność małżeńska. Należy podkreślić, że codzienna pomoc współmałżonka nie jest tożsama z opłaceniem przewodnika, o którym mowa w cytowanych przepisach.

Nie można również skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej z tytułu wydatków ponoszonych na opłacenie przewodnika osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonej do I grupy inwalidztwa w sytuacji, gdy przewodnikiem podatnika jest inny członek rodziny na którym ciąży obowiązek alimentacyjny, o którym mowa w art. 128 i następnych Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

W świetle przedstawionych przepisów i opisu stanu faktycznego stanowisko wnioskodawcy w zakresie możliwości skorzystania z odpisu ulgi rehabilitacyjnej tytułem wydatków poniesionych na opłacenie przewodnika osoby niepełnosprawnej uznać należy za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.