IBPBII/1/415-12/11/HK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 stycznia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 11 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia dochodu za 2010 r. w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 stycznia 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia dochodu za 2010 r. w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jestem kawalerem i ojcem małoletniego dziecka. Matka dziecka jest panną. Oboje z matką dziecka posiadają pełnię praw rodzicielskich. Nie prowadzili z matką dziecka w 2010 r. wspólnego gospodarstwa domowego, tj. nie mieszkali razem (mieszkają i są zameldowani w różnych miejscowościach). Przez większą część roku 2010 wychowaniem dziecka zajmowała się matka zamieszkując z dzieckiem i ponosząc wszelkie konsekwencje wychowawcze, natomiast przez część roku 2010 (głównie w dni wolne od pracy) wychowaniem dziecka zajmował się wnioskodawca zamieszkując z dzieckiem i ponosząc wszelkie konsekwencje wychowawcze.

Wnioskodawca stwierdza, iż spełnione są przesłanki wymienione w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj.:

Ponadto, ani w stosunku do wnioskodawcy, ani do jego dziecka nie mają zastosowania przepisy:

Jednocześnie matka dziecka nie zamierza skorzystać za rok podatkowy 2010 z preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego i obowiązującego w roku 2010 stanu prawnego wnioskodawca spełnia warunki zawarte w art. 6 ust. 4 w zw. z ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidziane dla osoby samotnie wychowującej dzieci, a w konsekwencji powyższego, czy wnioskodawcy przysługuje prawo do rozliczenia się z podatku dochodowego od osób fizycznych za rok podatkowy 2010 jako osobie samotnie wychowującej dziecko, pod warunkiem, że za osobę samotnie wychowującą dziecko nie uzna się równocześnie matka dziecka i nie skorzysta ona z preferencyjnego opodatkowania.

Wnioskodawca powołuje art. 6 ust. 4, ust. 5 i ust. 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) stwierdzając, iż z preferencyjnego sposobu opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci można skorzystać po spełnieniu łącznych kryteriów określonych przez ustawodawcę. Przy czym, cytowany wyżej art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi zarówno o cywilnoprawnym statusie osoby wychowującej dzieci, jak i o tym, że osoba ta musi wychowywać dzieci samotnie.

Zdaniem wnioskodawcy, całokształt opisanego przez niego stanu faktycznego potwierdza, iż spełnia on wszystkie wynikające z ww. przepisów warunki, umożliwiające skorzystanie z zasad opodatkowania przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci, bowiem:

* jest kawalerem w rozumieniu prawa cywilnego,

* jest ojcem małoletniego dziecka,

* samotnie wychowywał przez część 2010 r. małoletnie dziecko,

* zarówno do wnioskodawcy jak i dziecka nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ani też ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym,

* matka dziecka nie zamierza skorzystać z preferencyjnego opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Przepis art. 6 ust. 5 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jednocześnie o samotnym wychowywaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. W sytuacji, gdy żaden z rodziców nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, ani nie jest ona ograniczona, a oboje są stanu wolnego, zarówno jeden jak i drugi może samotnie wychowywać dziecko. Przy czym prawo do omawianej preferencji będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców (opiekunów prawnych), który faktycznie w roku podatkowym samotnie wychowywał dziecko, czyli sprawował nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim.

Ponadto przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dzieci. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok. Nie ma znaczenia w tym przypadku, przez jaką część roku ojciec lub matka samotnie zajmowali się wychowywaniem dziecka, bowiem wystarczającą przesłanką jest zaistnienie takiej sytuacji w ciągu roku. W ocenie wnioskodawcy, sytuacja, że wychowywał on samotnie dziecko w 2010 r. zaistniała w przedstawionym stanie faktycznym. Niewątpliwie zaistniała również sytuacja, że samotnym wychowywaniem dziecka zajmowała się w roku 2010 także matka dziecka. W świetle ustawy nie może dojść do sytuacji, że oboje rodziców uzna się za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Zdaniem wnioskodawcy jego stanowisko jest zgodne z zaprezentowanym w indywidualnej interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPBII/1/415-279/09/BJ z dnia 17 czerwca 2009 r., cyt.: "Należy podkreślić, iż opisywane preferencyjne rozliczenie dotyczy tylko jednego z rodziców, co wynika z istoty wskazanej instytucji oraz z definicji osoby samotnie wychowującej dziecko zawartej w cytowanym wyżej art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w przypadku, gdyby obydwoje rodzice rozliczali się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, wówczas konieczne byłoby dokonanie ustaleń, kto rzeczywiście wychowywał dziecko i oprócz kosztów jego utrzymania ponosił również wszelkie konsekwencje wychowawcze. Niemożliwa jest bowiem sytuacja, w której dwie osoby dojdą do wniosku, że są osobami samotnie wychowującymi dziecko i w związku z tym każda z nich ma prawo do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania."

Wnioskodawca w takiej sytuacji uważa, że będzie miał prawo do rozliczenia się za rok podatkowy 2010 jako samotnie wychowujący dziecko pod warunkiem, że za osobę samotnie wychowującą dziecko nie uzna się równocześnie jego matka i że nie skorzysta ona z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym w 2010 r. - od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci:

W myśl art. 6 ust. 5 ww. ustawy za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków: posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko, wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka), nie uzyskiwania przez dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą), wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 powołanej ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1, tj. po dniu 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia. W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.

Ponadto przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dzieci. Wystarczające jest zatem, jak słusznie stwierdził wnioskodawca, aby taki stan zaistniał w ciągu roku. Jednakże jeżeli w trakcie roku dziecko przebywa u obojga rodziców, to prawo do preferencyjnego rozliczenia przysługuje temu z rodziców, który faktycznie wychowuje dziecko, sprawuje nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim a nie tylko przyjmując gościnnie.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w trakcie roku podatkowego 2010 dziecko przebywało u obojga rodziców. Jednakże przez większość 2010 r. wychowaniem dziecka zajmowała się matka zamieszkując z dzieckiem i ponosząc wszelkie konsekwencje wychowawcze. Natomiast wnioskodawca widywał się z dzieckiem głównie w dni wolne od pracy.

Z istoty pojęcia "osoba samotnie wychowująca dzieci" należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych osób, ponieważ za prawnie niedopuszczalną należałoby uznać sytuację, w której z tego samego stanu faktycznego dwie osoby wysnują wniosek, że są osobami samotnie wychowującymi dzieci. Używając określeń "rodzic albo opiekun prawny" ustawodawca przesądził zatem, że możliwość wspólnego rozliczenia dochodów z małoletnim dzieckiem przysługuje tylko jednemu z rodziców, a mianowicie temu, który faktycznie wychowuje dziecko.

W niniejszej sprawie odpowiedź na pytanie, który z rodziców może być opodatkowany jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy zatem wywieść z ustalenia, który z rodziców, będących osobami samotnymi w myśl definicji określonej w art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w rzeczywistości ponosi trud wychowania dziecka. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego "utrzymania" czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju. Użycie określenia "osoba samotnie wychowująca dzieci" oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do wspólnego rozliczenia dochodów z małoletnim dzieckiem temu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko, a nie jedynie widuje się z dzieckiem w weekendy i święta czy też inne dni wolne od pracy.

W okolicznościach rozstrzyganej sprawy stwierdzić zatem należy, że rodzicem uprawnionym do opodatkowania na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest matka dziecka. To ona bowiem, jak wynika z wniosku, zajmuje się wychowaniem dziecka. Wnioskodawca zajmuje się dzieckiem głównie w dni wolne od pracy, a zatem trudno uznać, iż dziecko faktycznie wychowuje, a właśnie wychowywanie dziecka, tj. kształtowanie jego osobowości i sprawowanie nad nim stałej pieczy (a nie tylko doraźnej) jest warunkiem do skorzystania z preferencji podatkowej, o której mowa w powołanym art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym podkreślić należy, że dla rozstrzygnięcia dokonanego w niniejszej interpretacji bez znaczenia pozostaje fakt, czy matka dziecka zamierza skorzystać z preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko, czy też nie zamierza z tej preferencji skorzystać, skoro jak wyżej wykazano - wnioskodawca nie może zostać uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do wskazanej przez wnioskodawcę interpretacji indywidualnej należy stwierdzić, że została ona wydana w odrębnym stanie faktycznym, w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca przy wydaniu przedmiotowej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.