IBPBII/1/415-1099/12/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 września 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 2 października 2012 r.), uzupełnionym w dniu 13 grudnia 2012 r. i w dniu 18 grudnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych:

* w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania (zadośćuczynienia) i renty wyrównawczej - jest prawidłowe,

* w zakresie zwolnienia z opodatkowania odsetek - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 października 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania (zadośćuczynienia) i renty wyrównawczej zasądzonych wraz z odsetkami.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z dnia 4 grudnia 2012 r. znak: IBPB II/1/415-835/12/BJ wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 13 grudnia 2012 r. (dodatkowa opłata) i w dniu 18 grudnia 2012 r. (pismo).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W 2006 r. Wnioskodawca wraz z małżonką został poszkodowany w wypadku samochodowym.

Sprawca wypadku ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w X S. A. Sprawca naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w wyniku czego uderzył swoim samochodem w kierowany przez Wnioskodawcę samochód powodując wypadek i obrażenia małżonków.

Po kilku latach procesu z firmą ubezpieczeniową w Sądzie Okręgowym, Sąd wydał w dniu 23 maja 2012 r. wyrok, w którym zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 140 tysięcy złotych z odsetkami oraz rentę wyrównawczą płatną miesięcznie od 1 marca 2009 r. z odsetkami.

W piśmie z dnia 12 grudnia 2012 r. (data wpływu - 18 grudnia 2012 r.), stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wyjaśnił, iż oczekuje również wydania interpretacji w zakresie zdarzenia przyszłego oraz doprecyzował stan faktyczny/zdarzenie przyszłe o następujące informacje:

* Kwota, o której mowa we wniosku stanowi zadośćuczynienie i odszkodowanie otrzymane z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku z tytułu utraconych zarobków oraz poniesionych kosztów leczenia i rehabilitacji.

* Renta wyrównawcza wynika z trwałej utraty możliwości zarobkowych netto na przyszłość spowodowanych wypadkiem.

* Odsetki są przyznane za okres od dnia wystąpienia Wnioskodawcy z roszczeniem do sądu do dnia zapłaty bezpośrednio po wyroku sądu i zgodnie z wyrokiem czyli są naliczone za okres poprzedzający wyrok sądu, którym przyznano rentę wyrównawczą.

* Nie są to odsetki z tytułu spóźnienia się zobowiązanego na rzecz Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca ma od tych kwot płacić podatek i czy ma te kwoty wyszczególniać w zeznaniach podatkowych za 2012 rok i lata następne składanych do urzędu skarbowego.

Wnioskodawca uważa, iż nie musi płacić podatku od odszkodowania i kwot zasądzonych przez Sąd, w tym renty, za rok 2012 i lata następne. Nie musi też wykazywać tych kwot w zeznaniach podatkowych do urzędu skarbowego za rok 2012 i lata przyszłe.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż niniejsza interpretacja indywidualna stanowi pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego w kwestii zwolnienia z opodatkowania zasądzonego odszkodowania i renty wyrównawczej wraz z odsetkami dot. zdarzenia przyszłego. W zakresie stanu faktycznego objętego zapytaniem, zgodnie z wnioskiem Wnioskodawcy, wydano odrębną interpretację znak: IBPB II/1/415-835/12/BJ.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Stosownie do art. 21 ust. 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c powołanej ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymanej na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

W myśl art. 805 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

Na podstawie art. 15 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 z późn. zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie służy wyrównaniu krzywdy, odszkodowanie naprawieniu powstałej szkody. Zadośćuczynienie i odszkodowanie ma służyć naprawieniu uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).

Z wniosku wynika, iż w 2006 r. Wnioskodawca został poszkodowany w wypadku samochodowym, który został spowodowany z winy kierującego innym pojazdem. Sprawca wypadku ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w X S. A. Wskutek zaistniałego wypadku i poniesionej krzywdy Wnioskodawca skierował sprawę na drogę postępowania sądowego. Po kilku latach procesu z firmą ubezpieczeniową Sąd Okręgowy wydał w dniu 23 maja 2012 r. wyrok, w którym zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 140 tysięcy złotych z odsetkami oraz rentę wyrównawczą płatną miesięcznie od 1 marca 2009 r. z odsetkami. Kwota ta stanowi zadośćuczynienie i odszkodowanie otrzymane z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku z tytułu utraconych zarobków oraz poniesionych kosztów leczenia i rehabilitacji.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W myśl art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Stosownie do art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Mając powyższe na uwadze należy zatem stwierdzić, iż kwota 140 tysięcy złotych wypłacona z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku na rzecz Wnioskodawcy jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast świadczenie w postaci renty wyrównawczej korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy. Zatem Wnioskodawca nie musi wykazywać tych kwot w zeznaniu podatkowym składanym za 2012 r.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Z kolei instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

W przypadku renty wyrównawczej, która jest przyznawana na żądanie poszkodowanego (o ile dojdzie do zawarcia umowy, ugody lub ogłoszenia wyroku sądu, określających w szczególności wysokość oraz terminy wypłaty przyznanego świadczenia), odsetki przyznane za okres od dnia wystąpienia z roszczeniem do ich zapłaty zgodnie z ww. umową, ugodą lub wyrokiem, nie spełniają warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten ma bowiem wyłącznie zastosowanie w sytuacji gdy - od momentu zawarcia umowy, ugody lub ogłoszenia wyroku sądu przyznających rentę wyrównawczą - zobowiązany spóźni się z wypłatą świadczenia na rzecz poszkodowanego. Nie ma natomiast zastosowania do odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę zawarcia umowy, ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie. Tego rodzaju odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Mając na uwadze powyższe należy zatem stwierdzić, iż kwota odsetek zasądzonych od renty wyrównawczej wraz z kwotą odsetek zasądzonych wyrokiem od zadośćuczynienia (odszkodowania) stanowi przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który Wnioskodawca - zgodnie z art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy - winien wykazać w zeznaniach składanych za rok podatkowy, w którym nastąpił wypłata tych odsetek.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w tej kwestii jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo wskazać należy, iż z uwagi na fakt, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika jednoznacznie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy. Stosownie do powyższego, żona Wnioskodawcy chcąc uzyskać interpretację indywidualną winna wystąpić z odrębnym zapytaniem i uiścić stosowną opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.