IBPBII/1/415-1039/12/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 21 listopada 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 22 listopada 2012 r.), uzupełnionym w dniu 31 stycznia 2013 r. i w dniu 8 lutego 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia w całości lub części nienależnie pobranych (wraz z odsetkami) świadczeń pieniężnych z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 listopada 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych umorzenia w całości lub części nienależnie pobranych (wraz z odsetkami) świadczeń pieniężnych z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z dnia 24 stycznia 2013 r. znak: IBPB II/1/415-1035/12/BJ, IBPB II/1/415-1036/12/BJ, IBPB II/1/415-1037/12/BJ, IBPB II/1/415-1038/12/BJ, IBPB II/1/415-1039/12/BJ, IBPB II/1/415-73/13/BJ, IBPB II/1/415-74/13/BJ, IBPB II/1/415-75/13/BJ, IBPB II/1/415-76/13/BJ, IBPB II/1/415-77/13/BJ wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 31 stycznia 2013 r. (uiszczenie brakującej opłaty) i w dniu 8 lutego 2013 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (MOPS) jest podstawową jednostką organizacyjną pomocy społecznej miasta. Działa jako jednostka budżetowa. Realizuje cele i zadania określone w przepisach ustawy o pomocy społecznej oraz przepisach wydanych na jej podstawie. Cele powyższe realizowane są w znaczącej części poprzez przyznawanie różnego rodzaju świadczeń głównie pieniężnych wynikających z art. 36 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.).

Nadto do zadań statutowych MOPS należy również przyznawanie i wypłacanie:

* świadczeń rodzinnych określonych w art. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.),

* świadczeń z funduszu alimentacyjnego zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.),

* dodatków mieszkaniowych na podstawie art. 2 i art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734 z późn. zm.),

* świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym, o których mowa w art. 90c ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.),

* świadczeń i dodatków, o których mowa w art. 80 ust. 1, art. 81, art. 83 ust. 1 i ust. 4, art. 140 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r. Nr 149, poz. 887 z późn. zm.) oraz innych kwot i środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnym, o których mowa w art. 31 i w art. 83 ust. 2 ww. ustawy.

Wnioskodawca ustala także, w drodze decyzji, rodzicom naturalnym opłatę miesięczną za pobyt ich dziecka w pieczy zastępczej zgodnie z art. 193 ustawy o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, za którą rodzice są odpowiedzialni solidarnie.

Świadczeniobiorcy, którzy pobrali nienależnie świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego, stypendia szkolne, dodatki mieszkaniowe czy też świadczenia przewidziane przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej są zobowiązani do ich zwrotu na podstawie stosownych przepisów.

Dotyczy to także dłużników alimentacyjnych, którzy zgodnie z ustawą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów są zobowiązani do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej.

Także zwrotowi podlegają wydatki na świadczenia z pomocy społecznej oraz z tytułu opłat określonych przepisami tej ustawy.

Nadto rodzice naturalni zobowiązani są także do ponoszenia solidarnie opłat miesięcznych z tytułu pobytu ich dzieci w pieczy zastępczej.

Zdarzają się też przypadki, gdy osoby zobowiązane do zwrotu wydatków, opłat oraz nienależnie pobranych świadczeń nie zwracają ich dobrowolnie i wówczas w myśl stosownych przepisów podlegają one przymusowemu ściągnięciu. Jednakże obowiązujące przepisy prawa przewidują także możliwość zastosowania ulg w spłacie ww. należności w razie stwierdzenia wystąpienia przesłanki szczególnych okoliczności. Dlatego też organ stosuje takie ulgi jak:

* umorzenie całkowite lub częściowe należności łącznie z odsetkami,

* odstąpienie od żądania zwrotu należności,

* odstąpienie od ustalania opłaty,

* czy też zwolnienie z ponoszenia opłaty.

Ulgi te wynikają z niżej wymienionych przepisów:

Jednakże zastosowanie wyżej wymienionych ulg rodzi wątpliwości podatkowe, gdyż osoby będące beneficjentami ulg mogłyby być uznane za osoby osiągające przychód w rozumieniu o ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W piśmie z dnia 31 stycznia 2013 r. (data wpływu - 8 lutego 2013 r.), stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca doprecyzował stan faktyczny i wskazał, że rodzaje świadczeń pieniężnych z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej to:

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Niniejsza interpretacja dotyczy skutków podatkowych umorzenia w całości lub części nienależnie pobranych (wraz z odsetkami) świadczeń pieniężnych z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dlatego poniżej przywołano stanowisko Wnioskodawcy odnoszące się tylko do tego zagadnienia.

Zajmując stanowisko, Wnioskodawca przywołał art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i wskazał, iż art. 11 ust. 1 tej ustawy określa co należy rozumieć pod pojęciem przychodów. Przychodem są m.in. inne nieodpłatne świadczenia. Pod tym pojęciem należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu. Równocześnie przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Następnie odwołując się do art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazał, iż użycie sformułowania "w szczególności" w definicji przychodów z innych źródeł dowodzi, że ma ona charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć też przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, umorzone na podstawie art. 92 ust. 1 ustawy o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, kwoty nienależnie pobranych świadczeń pieniężnych (z odsetkami) nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia fakt, że świadczenia te są wolne od podatku (art. 21 ust. 1 pkt 24 ustawy) oraz fakt, iż podjęcie decyzji w przedmiocie umorzenia, może nastąpić o ile zachodzą szczególne okoliczności dotyczące sytuacji rodzinnej świadczeniobiorcy.

Mając na uwadze treść art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Wnioskodawca stwierdził, że w informacji PIT-8C nie należy wykazywać przychodów zwolnionych na podstawie art. 21 ww. ustawy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w przedmiocie skutków podatkowych umorzenia w całości lub części nienależnie pobranych (wraz z odsetkami) świadczeń pieniężnych z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W pozostałym zakresie wniosku wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności" wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z treści wniosku wynika, iż do zadań statutowych Wnioskodawcy należy przyznawanie i wypłacanie świadczeń i dodatków, o których mowa w art. 80 ust. 1, art. 81, art. 83 ust. 1 i ust. 4, art. 140 ust. 1 pkt 1 ustawy o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz innych kwot i środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnym, o których mowa w art. 31 i w art. 83 ust. 2 ww. ustawy. Świadczeniobiorcy, którzy pobrali nienależnie świadczenia są zobowiązani do ich zwrotu na podstawie stosownych przepisów.

Jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny, Wnioskodawca umarza nienależnie pobrane świadczenia pieniężne, do których należą:

Zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887 z późn. zm.) rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania, nie niższe niż kwota:

Stosownie do art. 81 ust. 1 ww. ustawy rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje dodatek nie niższy niż kwota 200 zł miesięcznie na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania tego dziecka.

Rodzinie zastępczej zawodowej na dziecko umieszczone na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich przysługuje dodatek nie niższy niż kwota 200 zł miesięcznie na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania tego dziecka (art. 81 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 83 ust. 1 pow. ustawy rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka starosta może przyznać:

Rodzinie zastępczej zawodowej starosta może raz do roku przyznać świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego (art. 83 ust. 4 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 84 cyt. ustawy prowadzący rodzinny dom dziecka otrzymuje środki finansowe na:

W myśl art. 92 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nienależnie pobrane świadczenia pieniężne podlegają zwrotowi łącznie z ustawowymi odsetkami przez osobę, która je pobrała.

Stosownie do art. 140 ust. 1 ww. ustawy osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną, zwanej dalej "osobą usamodzielnianą", w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu:

Zgodnie z art. 194 ust. 1 powołanej ustawy opłatę, o której mowa w art. 193 ust. 1, ustala, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym.

Stosownie do art. 194 ust. 2 tej ustawy rada powiatu określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstępowania od ustalenia opłaty, o której mowa w art. 193 ust. 1.

W myśl art. 194 ust. 3 cyt. ustawy starosta na wniosek lub z urzędu, uwzględniając uchwałę, o której mowa w ust. 2, może umorzyć w całości lub w części łącznie z odsetkami, odroczyć termin płatności, rozłożyć na raty lub odstąpić od ustalenia opłaty, o której mowa w art. 193 ust. 1.

Z kolei zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 24 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są świadczenia, dodatki i inne kwoty oraz wartość nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych z tytułu szkolenia, o których mowa w art. 31, art. 44 ust. 1, art. 80 ust. 1, art. 81, art. 83 ust. 1 i 4, art. 84 pkt 2 i 3, art. 140 ust. 1 pkt 1 i art. 156 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887 i Nr 288, poz. 1690) oraz środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, o których mowa w art. 83 ust. 2 i art. 84 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w części przysługującej na umieszczone w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka dzieci i osoby, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż osoby, którym Wnioskodawca umorzy w całości lub części nienależnie pobrane (wraz z odsetkami) świadczenia pieniężne na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej określone w art. 80 ust. 1, art. 81, art. 83 ust. 1 i 4, art. 84 oraz świadczenie przysługujące usamodzielnianym wychowankom określonym w art. 140 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej uzyskają przychód, w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z tego tytułu świadczeniobiorcy uzyskali bowiem konkretną korzyść podatkową. Zostali zwolnieni z obowiązku zwrotu świadczeń, które pobrali nienależnie. Przychód ten nie będzie korzystał ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 24 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaznaczyć należy, iż przepisy dotyczące wszelkiego rodzaju ulg i zwolnień podatkowych, jako odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, powinny być interpretowane ściśle, w oparciu o wykładnię literalną przepisów ustawy, z wyłączeniem wykładni rozszerzającej. W katalogu zwolnień zawartych w powołanym wyżej art. 21 ust. 1 pkt 24 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mieszczą się ściśle określone świadczenia otrzymane na podstawie wskazanej w nim ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; wśród nich brak jest świadczeń będących przedmiotem analizy w niniejszej interpretacji, tj. świadczeń uzyskanych tytułem umorzenia nienależnie pobranych świadczeń na podstawie wskazanej ustawy.

Tym samym, na Wnioskodawcy ciąży obowiązek sporządzenia dla osób, wobec których zastosowano umorzenie, informacji PIT-8C.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku dołączono dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.