IBPBI/2/423-948/08/PC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielczej Kasy, przedstawione we wniosku z dnia 7 października 2008 r. (data wpływu do tut. BKIP 20 października 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie określenia momentu powstania przychodu z tytułu odsetek umownych i karnych od kredytów bądź pożyczek w przypadku, niespłacenia kredytu (pożyczki) w terminie - jest prawidłowe.

W dniu 20 października 2008 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek Spółdzielczej Kasy o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie określenia momentu powstania przychodu z tytułu odsetek umownych i karnych od kredytów bądź pożyczek w przypadku, niespłacenia kredytu (pożyczki) w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca działa na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnosciowo-kredytowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 1, poz. 2 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 z późn. zm.). Prowadzi działalność zgodną ze statutem, polegającą w przeważającym zakresie na gromadzeniu środków finansowych i udzielaniu kredytów (pożyczek) swoim członkom, przeprowadzaniu na zlecenie swoich członków rozliczeń finansowych oraz umożliwianiu im korzystania z usług ubezpieczeniowych. W przypadku, gdy udzielona członkowi pożyczka (kredyt) nie jest spłacana w terminie przez klienta, odzyskanie wierzytelności odbywa się na drodze postępowania sądowego.

Przed złożeniem przez Wnioskodawcę pozwu do sądu wykorzystuje zapis art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego w brzmieniu: od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie odsetek do dłużnej sumy.

Z tym momentem zobowiązanie z tytułu odsetek (umownych i karnych) przekształca się w zobowiązanie z tytułu spłaty części kapitałowej pożyczki (kredytu).

Od tego dnia odsetki naliczane są już od kwoty składającej się z zaległego kapitału i zaległych odsetek umownych i karnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przychód podatkowy z tytułu naliczonych odsetek umownych i karnych nie otrzymanych przez Wnioskodawcę wystąpi z dniem skierowania sprawy do sądu, w którym to dniu nastąpiło doliczenie tych zaległych odsetek do zaległego kapitału, czy też przychód podatkowy wystąpi z dniem faktycznego otrzymania tych odsetek.

Zdaniem Wnioskodawcy, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji przychodów, wymienia natomiast w rozdziale 2 pozycje stanowiące i niestanowiące przychodu podatkowego. Art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) wskazuje otwarty katalog przychodów podatkowych, którymi są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym różnice kursowe. Stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy do przychodów podatkowych nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów). Odsetki stanowią wynagrodzenie w formie pieniężnej, zwykle naliczone według ustalonej stopy procentowej od kwoty udostępnionego kapitału, dlatego zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1, aby mogły stanowić przychód podatkowy, wierzyciel powinien te odsetki faktycznie otrzymać. Sama operacja doliczenia odsetek do kapitału w celu skierowania sprawy na drogę sądową nie daje jeszcze podstawy do zaliczenia skapitalizowanych odsetek do przychodów podatkowych.

Artykuł 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy zawierający zapis, iż do przychodów nie zalicza się... otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) ma zastosowanie w sytuacji, gdy zgodnie z wolą obu stron podpisana jest umowa (aneks do umowy) o kapitalizacji odsetek.

W wyniku takiej konwersji zobowiązań przekształcenie zobowiązania z tytułu spłaty odsetek w zobowiązanie z tytułu spłaty części kapitałowej pożyczki (kredytu) przyjmuje się, iż kredytobiorca uregulował należne odsetki zaciągając dodatkowy kredyt, a więc w przypadku umownej kapitalizacji dochodzi do otrzymania odsetek.

Skoro w wyniku kapitalizacji kredytobiorca uregulował odsetki zaciągając dodatkowy kredyt, ustawowy obowiązek wykazania u kredytodawcy (pożyczkodawcy) przychodu pokrywa się z momentem kapitalizacji odsetek.

Inaczej przedstawia się sytuacja, w której do sądu składany jest pozew w związku z niewywiązywaniem się kredytobiorcy z obowiązku spłaty zadłużenia.

Wniosek do sądu składany jest na łączną sumę (kapitał i odsetki). Po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty naliczane są odsetki od łącznej wartości (czyli skapitalizowanej). Jednak w tym przypadku nie doszło między stronami do umowy, na skutek której nastąpiłaby spłata odsetek i zaciągnięcie nowego zadłużenia w postaci kapitału.

Taki sposób naliczania odsetek (tj. od łącznej wartości udzielonej pożyczki (kredytu i doliczonych odsetek) umożliwia art. 482 Kodeksu cywilnego.

Pomimo tego, iż podstawę naliczania odsetek od dnia złożenia pozwu stanowi łączna suma udzielonej pożyczki (kredytu) i odsetek, trudno w tym przypadku zastosować art. 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy.

W przypadku, gdy kapitalizacja następuje w związku ze złożeniem pozwu do sądu, powinien mieć zastosowanie przepis art. 12 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż trudno w tym przypadku mówić o odsetkach otrzymanych, jeżeli wierzyciel zmuszony jest dochodzić ich w postępowaniu sądowym.

W świetle art. 12 ww. ustawy o chwili powstania przychodu podatkowego decyduje moment faktycznego otrzymania odsetek.

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w przypadku wykorzystania zapisów art. 482 Kodeksu cywilnego nie dochodzi do kapitalizacji odsetek w rozumieniu art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w związku z tym nie powstaje przychód podatkowy.

Przychód podatkowy powstaje w momencie otrzymania tych odsetek, czyli tak jak stanowi zapis art. 12 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.