IBPBI/2/423-805/13/CzP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 3 lipca 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 3 lipca 2013 r. (data wpływu do BKIP 5 lipca 2013 r.), uzupełnionym 17 września 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zwracanych pracownikowi wydatków za parking oraz przejazd autostradą w związku z odbytą podróżą służbową poza limitem wynikającym z ewidencji przebiegu pojazdu (pytanie oznaczone we wniosku Nr 2) - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 lipca 2013 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zwracanych pracownikowi wydatków za parking oraz przejazd autostradą w związku z odbytą podróżą służbową poza limitem wynikającym z ewidencji przebiegu pojazdu. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 10 września 2013 r. Znak: IBPBII/1/415/684/13/BJ, IBPBII/1/415/831/13/BJ, IBPBII/1/415/832/13/BJ, IBPBI/2/423-805/13/CzP wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano 17 września 2013 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest uczelnią publiczną działającą na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.). Wnioskodawca deleguje swoich pracowników w podróże służbowe na obszarze kraju oraz poza jego granice w celu udziału w konferencjach naukowych, sympozjach, konsultacjach związanych z zadaniami statutowymi itp. Koszty delegacji Wnioskodawca rozlicza zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167). Rozliczenie podróży służbowej odbywa się na podstawie wypełnionego formularza "Rozliczenie wyjazdu służbowego", do którego delegowany zobowiązany jest dołączyć dokumenty potwierdzające wszystkie poniesione wydatki ujęte w rozliczeniu (nie dotyczy to diet oraz wydatków objętych ryczałtami). Pracownicy, za zgodą delegującego, podróż służbową mogą odbyć samochodem niebędącym własnością pracodawcy. Wnioskodawca pokrywa koszty używania samochodu prywatnego do celów służbowych wynikające z ilości przejechanych kilometrów oraz stawki za 1 km przebiegu określonej w zatwierdzonym wniosku o wydanie krajowej delegacji służbowej, nie wyższej niż maksymalna stawka za 1 km przebiegu określona w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. Ilość przejechanych kilometrów pracownik dokumentuje ewidencją przebiegu pojazdu w sposób zgodny z art. 16 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Pracownicy wykorzystujący w podróży służbowej samochody prywatne oprócz kosztów związanych z eksploatacją samochodów (amortyzacja, paliwo, ubezpieczenie itp.) często ponoszą dodatkowe koszty związane z przejazdem drogami płatnymi i autostradami oraz korzystaniem z płatnych miejsc parkingowych.

Pracownicy Wnioskodawcy delegowani do krajów spoza Unii Europejskiej, z uwagi na brak objęcia świadczeniami z tytułu ubezpieczenia na podstawie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), wykupują często polisy ubezpieczeniowe ważne na okres trwania podróży służbowej. Opłacenie składek na dodatkowe ubezpieczenie jest działaniem racjonalnym i niezbędnym. Wnioskodawca zwracając pracownikom wydatki poniesione na wykupienie polis unika ryzyka ponoszenia znacznych kosztów finansowych, związanych z pokrywaniem kosztów udzielonej delegowanym pracownikom pomocy medycznej poza granicami kraju. Ponadto, w przypadku podróży służbowych do niektórych krajów otrzymanie wizy uwarunkowane jest od wykupienia polisy ubezpieczeniowej. Zakres ubezpieczenia obejmuje zwykle koszty leczenia za granicą i następstw nieszczęśliwych wypadków.

W niektórych przypadkach ubezpieczenie obejmuje również dodatkowe elementy, np.:

* ubezpieczenie od utraty, kradzieży lub uszkodzenia bagażu podróżnego,

* OC za szkody na osobie,

* OC za szkody na rzeczy,

* ubezpieczenie opóźnienia w dostarczeniu bagażu podróżnego,

* ubezpieczenie opóźnienia lotu.

W niektórych polisach składka podawana jest w jednej kwocie odnoszącej się do całego zakresu ubezpieczenia, natomiast w innych podawana jest w rozbiciu na poszczególne zakresy ubezpieczenia. Do otrzymania ewentualnych świadczeń w ramach wykupionych polis uprawnieni są zawsze pracownicy.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy zwrócone pracownikom korzystającym w podróży służbowej z samochodów prywatnych udokumentowane wydatki poniesione na opłaty za parkingi oraz przejazdy drogami płatnymi i autostradami stanowią dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów... (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W katalogu wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów zawartym w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawodawca w ust. 1 pkt 30 lit. a wskazał wydatki ponoszone na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) - w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu. Zdaniem Wnioskodawcy, koszty używania pojazdu są to koszty bezpośrednio związane z jego eksploatacją, które występują przy każdej podróży samochodem. Opłaty parkingowe oraz opłaty za autostrady nie stanowią kosztów używania samochodów, gdyż nie są to koszty warunkujące eksploatację samochodu. Pracodawca jest zobowiązany do zwrotu wydatków poniesionych przez pracowników w podróży służbowej na podstawie art. 775 Kodeksu pracy oraz przepisów wykonawczych, którym jest m.in. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. W rozporządzeniu wyraźnie oddzielono przysługujący pracownikowi wykorzystującemu w podróży samochód prywatny zwrot kosztów przejazdu na podstawie ewidencji przebiegu od zwrotu innych udokumentowanych wydatków. Niezależnie od zwrotu kosztów przejazdu na podstawie ewidencji przebiegu pracownikowi przysługuje zwrot innych niezbędnych wydatków związanych z podróżą krajową lub zagraniczną, określonych lub uznanych przez pracodawcę oraz właściwie udokumentowanych. Wśród tych wydatków Minister w § 4 ust. 2 cytowanego rozporządzenia wskazał wprost między innymi wydatki poniesione na opłaty za przejazd drogami płatnymi i autostradami, postój w strefie płatnego parkowania, miejsca parkingowe. Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów zwróconych pracownikom wydatków poniesionych na opłaty za autostrady oraz za parkingi nie jest ograniczone limitem wskazanym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i opłaty te stanowią w całości koszty uzyskania przychodów pod warunkiem istnienia ich związku z osiągnięciem lub zachowaniem przychodów i właściwego ich udokumentowania.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., określana dalej skrótem "u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, iż podatnik ma prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ww. ustawy oraz, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo - skutkowy. Przy czym, kosztami uzyskania przychodów są zarówno koszty bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, dotyczące całokształtu działalności podatnika, związane z funkcjonowaniem firmy i wywiązywaniem się przez niego z obowiązków nałożonych innymi przepisami prawa, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów, a także w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przyniosło (przynosiło) przychody także w przyszłości.

Kosztami podatkowymi są również wydatki na rzecz pracowników (tzw. koszty pracownicze), jednak tylko te, które wykazują związek z uzyskanym przychodem lub zachowaniem (zabezpieczeniem) źródła przychodów. Koszty te obejmują nie tylko wynagrodzenie, wszelkiego rodzaju nagrody, premie ale również m.in. zwrot kosztów podróży służbowych.

Warunkiem podstawowym zaliczenia należności wypłaconych pracownikowi z tyt. podróży służbowej do kosztów uzyskania przychodów jest jej odbycie w celu osiągnięcia (zachowania lub zabezpieczenia) przychodów. Jeżeli ten warunek jest spełniony to kosztem uzyskania przychodów są należności wypłacone pracownikowi, jako zwrot kosztów odbytej podróży, a więc zarówno diety, jak i zwrot wydatków w formie ryczałtów lub faktycznie poniesionych.

Z opisu stanu faktycznego wynika m.in., iż Wnioskodawca deleguje swoich pracowników w podróże służbowe na obszarze kraju oraz poza jego granice w celu udziału w konferencjach naukowych, sympozjach, konsultacjach związanych z zadaniami statutowymi itp. Pracownicy wykorzystujący w podróży służbowej samochody prywatne oprócz kosztów związanych z eksploatacją samochodów (amortyzacja, paliwo, ubezpieczenie itp.) często ponoszą dodatkowe koszty związane z przejazdem płatnymi drogami i autostradami oraz korzystaniem z płatnych miejsc parkingowych.

Obowiązek wypłaty przez pracodawcę należności przysługujących pracownikowi wykonującemu na jego polecenie zadania służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową wynika z art. 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Zgodnie z § 3 tego artykułu, warunki wypłacania tych należności pracownikowi zatrudnionemu u innego pracodawcy niż państwowa lub samorządowa jednostka sfery budżetowej określa się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania.

Zgodnie z treścią § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167), na wniosek pracownika pracodawca może wyrazić zgodę na przejazd w podróży krajowej lub podróży zagranicznej samochodem osobowym, motocyklem lub motorowerem niebędącym własnością pracodawcy.

Natomiast w myśl § 3 ust. 4 ww. rozporządzenia, w przypadkach, o których mowa w ust. 3, pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, ustaloną przez pracodawcę, która nie może być wyższa niż określona w przepisach wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1265 oraz z 2013 r. poz. 21).

Ponadto zgodnie z § 4 ust. 1 ww. rozporządzenia, pracownikowi, który w czasie podróży krajowej lub podróży zagranicznej poniósł inne niezbędne wydatki związane z tą podróżą, określone lub uznane przez pracodawcę, zwraca się je w udokumentowanej wysokości. Zgodnie z § 4 ust. 2 ww. rozporządzenia, wydatki, o których mowa w ust. 1, obejmują opłaty za bagaż, przejazd drogami płatnymi i autostradami, postój w strefie płatnego parkowania, miejsca parkingowe oraz inne niezbędne wydatki wiążące się bezpośrednio z odbywaniem podróży krajowej lub podróży zagranicznej.

Jak już wskazano wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów lub zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, nie będą mogły być uwzględnione w rachunku podatkowym, jeżeli zostały ujęte w zamkniętym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodow.

W myśl przepisu art. 16 ust. 1 pkt 30 lit. a u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) - w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.

Sposób prowadzenia ewidencji - w przypadku wykorzystywania dla potrzeb działalności podatnika - samochodów osobowych nienależących do składników jego majątku - został szczegółowo określony w art. 16 ust. 5 u.p.d.o.p. Zgodnie z powyższym przepisem, przebieg pojazdu, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 30 i 51 u.p.d.o.p., powinien być, z wyłączeniem ryczałtu pieniężnego, udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu, potwierdzonej przez podatnika na koniec każdego miesiąca. Ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazdu, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd - dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za jeden kilometr przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za jeden kilometr przebiegu oraz podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane.

Tylko prowadzenie ewidencji w powyższy sposób umożliwi sprawdzenie czy wykazane na jej podstawie wydatki spełniają przesłankę, o której stanowi art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Brak ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej według ustalonego wzoru lub prowadzenie tej ewidencji w sposób nie pozwalający na stwierdzenie ww. warunków powoduje, iż wydatek poniesiony z tytułu używania samochodu osobowego, niestanowiącego składnika majątku podatnika, nie może zostać zaliczony w poczet kosztów uzyskania przychodów.

Ponieważ ustawodawca nie definiuje pojęcia "wydatków z tytułu używania" samochodu, zasadnym jest odwołanie się do reguł wykładni językowej. Wg słownika języka polskiego, przez "wydatek" rozumie się "sumę, która ma być wydana" lub "sumę wydaną na coś", natomiast "używać" oznacza "stosować coś, użytkować, posługiwać się czymś, robić z czegoś użytek" (Słownik Współczesnego Języka Polskiego pod. red. Bogusława Dunaja, Warszawa 1996, s. 1200 i 1262). Są to zatem wszelkie sumy wydane w związku z posługiwaniem się rzeczą, korzystaniem z rzeczy.

Przenosząc tę definicję na grunt u.p.d.o.p. przyjąć należy, iż "wydatki z tytułu używania" to wszelkie wydatki niezbędne do wykorzystania samochodu dla potrzeb podatnika, w szczególności takie jak: zakup paliwa, ogumienia i innych materiałów eksploatacyjnych, ubezpieczenia OC i AC, koszty drobnych napraw i części zamiennych, przeglądów technicznych, opłaty parkingowe oraz za przejazd autostradą.

Możliwość (i wysokość) uznania za koszt uzyskania przychodu należnego pracownikom zwrotu kosztów podróży służbowej została zatem ograniczona powołanymi w treści niniejszej interpretacji przepisami prawa podatkowego (art. 16 ust. 1 pkt 30 lit. a u.p.d.o.p.).

Reasumując, Wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów zwrócone pracownikom odbywającym podróż służbową prywatnym samochodem osobowym wydatki związane z ich używaniem obejmujące w szczególności koszty przejazdu autostradą i opłaty za parkingi pod warunkiem prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu oraz właściwego ich udokumentowania, jednak do wysokości nie wyższej niż kwota wynikająca z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.

Stanowisko Wnioskodawcy, iż zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów zwróconych pracownikom wydatków poniesionych na opłaty za autostrady oraz za parkingi nie jest ograniczone limitem wskazanym w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. oraz opłaty te stanowią w całości koszty uzyskania przychodów, należy zatem uznać za nieprawidłowe.

Na marginesie dodać należy, iż stanowisko tut. Organu przedstawione w niniejszej interpretacji zbieżne jest z poglądem wyrażonym przez NSA w wyrokach:

* z 7 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 1945/11,

* z 7 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 1946/11,

* 20 sierpnia 2013 r. sygn akt II FSK 2447/11.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, iż odnośnie spraw będących przedmiotem pytań oznaczonych we wniosku nr 1 oraz 3-6 wydano odrębne interpretacje indywidualne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 14 marca 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.