IBPBI/2/423-802/12/MO

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 3 lipca 2012 r. (data wpływu do tut. BKIP 4 lipca 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1) - jest prawidłowe.

W dniu 4 lipca 2012 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 18 września 2012 r. Znak: IBPBI/2/423-802/12/MO, IBPB II/1/436-235/12/MZ, IBPP2/443-658/12/WN wezwano o jego uzupełnienie poprzez nadesłanie stosownego dokumentu, z którego wynika prawo osób podpisanych na wniosku do występowania w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego albo uzupełnienie poz. 72 i 73 formularza ORD-IN o dane i podpisy osób, które są uprawione do reprezentowania Wnioskodawcy oraz dołączenie dokumentów, z których to uprawnienie wynika.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 20 września 2012 r. W dniu 27 września 2012 r. wpłynęło do tut. BKIP pismo Spółki z dnia 24 września 2012 r., w którym Wnioskodawca uzupełnił wniosek w zakresie informacji w podatku od towarów i usług oraz dołączył dwa odpisy z Krajowego Rejestru Sądowego. Jednakże z przedstawionego odpisu z KRS stan na dzień 17 maja 2012 r. obowiązującego na dzień złożenia przedmiotowego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nadal nie wynikała prawidłowa reprezentacja Spółki na przedmiotowym wniosku, dlatego postanowieniem z dnia 11 października 2012 r. Znak: IBPBI/2/423-802/12/MO, IBPB II/1/436-235/12/MZ, IBPP2/443-658/12/WN wniosek pozostawiono bez rozpatrzenia.

Pismem z dnia 19 października 2012 r., które wpłynęło do tut. BKIP 22 października 2012 r. wniesiono zażalenie na ww. postanowienie argumentując, że niezgodność reprezentacji w przedmiotowym wniosku z przedstawionym odpisie KRS wynika z omyłki pisarskiej Sądu.

Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2012 r. Znak: IBPBI/2/423-802/12/MO, IBPB II/1/436-235/12/MZ, IBPP2/443-658/12/WN, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, uchylił zaskarżone postanowienie z dnia 11 października 2012 r. Znak: IBPBI/2/423-802/12/MO, IBPB II/1/436-235/12/MZ, IBPP2/443-658/12/WN.

Tym samym ww. wniosek zostaje rozpatrzony merytorycznie.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka (zwana dalej "Spółką" lub "Uczestnikiem"), wraz z innymi spółkami w grupie kapitałowej, zamierza przystąpić do struktury cash poolingu rzeczywistego. Cash pooling stanowi system kompleksowego zarządzania płynnością finansową pozwalający na zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez spółki, pomiędzy którymi występują powiązania kapitałowe. Usługa cash poolingu polega na konsolidacji sald rachunków bankowych usługobiorców (zwanych dalej Uczestnikami) w celu uzyskania silniejszej pozycji negocjacyjnej, wyższej wiarygodności kredytowej oraz podniesienia efektywności wykorzystania środków pieniężnych przy jednoczesnej optymalizacji kosztów pozyskania środków finansowych. Cash pooling rzeczywisty polega na fizycznym transferze środków pomiędzy rachunkami Uczestników, pozwala wykorzystać nadwyżki finansowe jednych Uczestników na pokrycie potrzeb pozostałych Uczestników w zakresie finansowania. Korzyści odsetkowe uzyskuje się poprzez konsolidację dodatnich i ujemnych sald rachunków biorących udział w procesie. Limity w rachunkach bieżących wykorzystane przez jednych Uczestników są kompensowane nadwyżkami finansowymi zgromadzonymi na rachunkach innych Uczestników. Usługa cash poolingu jest realizowana w oparciu o umowę zawartą pomiędzy bankiem a Uczestnikami, określającą istotne jej postanowienia. Zgodnie z tą umową, jeden z Uczestników zostaje wybrany tzw. agentem (dalej jako "Agent"). Podstawę funkcjonowania usługi stanowić będą:

* rachunki bankowe, otwarte i prowadzone w PLN albo walucie obcej dla Agenta oraz Uczestników, na podstawie odrębnie zawartych umów (dalej jako "Rachunki" w odniesieniu do rachunków Uczestników oraz "Rachunek Główny Agenta" w odniesieniu do Rachunku Agenta),

* rachunek pomocniczy otwarty i prowadzony w PLN albo walucie obcej dla Agenta, służący wyłącznie do przeprowadzania przez bank rozliczeń związanych z usługą (dalej jako "Rachunek Pomocniczy Agenta").

W celu wykonania usługi rzeczywistego cash poolingu bank udzieli Uczestnikom, na warunkach określonych w umowie limitów dziennych, tj. kwot do których dyspozycje Uczestników dotyczące Rachunków (w tym także Rachunku Głównego Agenta) będą mogły być realizowane przez bank w przypadku braku środków dostępnych na tych rachunkach. Ponadto, bank może udzielić Agentowi, na warunkach określanych w odrębnej umowie, kredytu w rachunku bieżącym. Udzielenie kredytu w rachunku bieżącym jest elementem dodatkowym, który ewentualnie może uatrakcyjnić ofertę banku, ale nie jest niezbędny do świadczenia przez bank usługi cash poolingu.

W ramach umowy cash poolingu, w żadnym wypadku suma łącznego zadłużenia Uczestników wobec banku nie będzie mogła przekroczyć tzw. globalnego limitu płynności, tj. sumy sald na Rachunkach Uczestników uwzględniającej środki dostępne z tytułu przyznanego, na podstawie odrębnej umowy, kredytu w Rachunku Głównym Agenta.

Usługa cash poolingu rzeczywistego będzie polegała na codziennym (o określonej w Umowie godzinie) bilansowaniu środków zgromadzonych na Rachunkach Uczestników. Każdego dnia roboczego bank ustali salda na Rachunkach Uczestników. Jeżeli bank ustali, iż:

* co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest tzw. Uczestnikiem Dodatnim (tzn. saldo na jego Rachunku ma wartość dodatnią) i co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest tzw. Uczestnikiem Ujemnym (tzn. saldo na jego Rachunku ma wartość ujemną), to wówczas Agent, z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w Rachunku Pomocniczym Agenta, spłaci zobowiązania Uczestników Ujemnych względem banku i nabędzie w ten sposób wierzytelności banku względem Uczestników Ujemnych do wysokości dokonanej spłaty, wstępując tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. banku, w trybie artykułu 518 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej jako "k.c."). Uczestnicy Dodatni niebędący Agentem, z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich Rachunkach, spłacą zobowiązania Agenta, istniejące w Rachunku Pomocniczym Agenta, względem banku i nabędą w ten sposób wierzytelności banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty, wstępując tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. banku w trybie artykułu 518 § 1 k.c.,

* każdy z Uczestników innych niż Agent jest Uczestnikiem Dodatnim lub saldo na Rachunku Uczestnika jest równe zeru, to wówczas Uczestnicy Dodatni, z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich Rachunkach, spłacą zobowiązania Agenta, istniejące w Rachunku Głównym Agenta, względem banku i nabędą w ten sposób wierzytelności banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty, wstępując tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. banku, w trybie artykułu 518 § 1 k.c.,

* każdy z Uczestników innych niż Agent jest Uczestnikiem Ujemnym lub saldo na Rachunku Uczestnika jest równe zeru, to wówczas Agent, z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych na Rachunku Głównym Agenta spłaci zobowiązania Uczestników Ujemnych względem banku i nabędzie w ten sposób wierzytelności banku względem Uczestników Ujemnych do wysokości dokonanej spłaty, wstępując tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. banku, w trybie artykułu 518 § 1 k.c.,

* każdy z Uczestników jest Uczestnikiem dodatnim lub saldo na Rachunku Uczestnika jest równe zeru, to wówczas Agent przejmie długi banku względem Uczestników Dodatnich, w trybie art. 519 § 1 k.c. Z tytułu przejęcia długów, bank zapłaci Agentowi wynagrodzenie w wysokości wartości nominalnej długów.

Innymi słowy, w przypadku gdy saldo na Rachunku Uczestnika niebędącego Agentem ma wartość ujemną wówczas Bank dokona transferu środków pieniężnych z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunek Uczestnika niebędącego Agentem; jeśli zaś saldo to będzie miało wartość dodatnią to Bank dokona transferu środków pieniężnych z Rachunku Uczestnika niebędącego Agentem na Rachunek Pomocniczy Agenta tak, aby po dokonaniu tych przelewów salda na Rachunkach Uczestników niebędących Agentem były równe zeru. Powyższe czynności są przeprowadzane w oparciu o pełnomocnictwo udzielone bankowi przez Uczestników i będą następowały bez konieczności składania dodatkowych dyspozycji przez Agenta lub innych Uczestników. Umowa może zostać zawarta w jednej z dwóch opcji: tzw. cash poolingu dwukierunkowego albo tzw. cash poolingu jednokierunkowego. Jeżeli zostanie zawarta umowa przewidująca tzw. cash pooling dwukierunkowy, każdego pierwszego dnia roboczego po dniu, w którym dokonano wyżej opisanych czynności, do ustalonej w umowie godziny, bank dokona operacji odwrotnych do opisanych powyżej - w ten sposób zobowiązania między Uczestnikami zaciągnięte na koniec dnia roboczego w wyniku dokonania przelewów między Rachunkami i Rachunkiem Głównym są w pełni (poza odsetkami) rozliczane na początku następnego dnia roboczego. Jeżeli zostanie zawarta umowa wprowadzająca tzw. cash pooling jednokierunkowy, nie będzie dochodziło do zwrotnych transferów pieniężnych na początku kolejnego dnia roboczego - w ten sposób przez cały czas trwania umowy, na koniec każdego dnia roboczego będą powstawały kolejne zobowiązania między Uczestnikami w wyniku dokonania przelewów między Rachunkami i Rachunkiem Głównym. Łączna kwota tych zobowiązań będzie się zmieniała (zwiększała lub zmniejszała) na koniec każdego dnia roboczego o kwotę dokonanego przelewu. Zobowiązania te mogą być rozliczone między Uczestnikami periodycznie (np. raz na miesiąc, na koniec roku) lub jednorazowo - w momencie rozwiązania umowy, w zależności od decyzji Uczestników.

Bank na podstawie dyspozycji Uczestników może naliczać odsetki należne między Uczestnikami z tytułu wzajemnych zobowiązań powstałych wskutek wdrożenia rozważanej usługi cash poolingu rzeczywistego. Odsetki mogą być naliczane i rozliczane raz w miesiącu przez bank. Wysokość należnych odsetek naliczana będzie przy zastosowaniu stawki oprocentowania ustalonej w umowie z bankiem. Przewiduje się, iż bank będzie pobierał od Uczestników:

* opłatę za świadczenie usługi cash poolingu rzeczywistego w ustalonej między stronami wysokości, oraz

* prowizję przygotowawczą z tytułu zawarcia umowy, a także za udzielenie lub podwyższenie kwoty limitu, ustaloną jako procent od kwoty limitu lub jego podwyższenia.

Uczestnicy struktury są polskimi rezydentami podatkowymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., dalej "ustawa o CIT"). Agentem będzie spółka posiadająca pośrednio 100% udziałów w kapitale Spółki. Pomiędzy wszystkimi Uczestnikami struktury występują powiązania kapitałowe.

Bank, świadczący usługę cash poolingu będzie podmiotem zewnętrznym, nie powiązanym z żadnym z Uczestników w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o CIT. W powyższej umowie podstawą rozliczeń będą transakcje przelewu (cesji) wierzytelności oraz przejęcia długu.

Na dzień sporządzenia wniosku przewiduje się, iż każdy z Uczestników będzie uczestnikiem dodatnim, co oznacza, że na koniec każdego dnia będą oni mieli należność w stosunku do banku. Bank będzie przenosił swoje zobowiązania w stosunku do Uczestników na Agenta za wynagrodzeniem równym wartości nominalnej długów. Spółka nie wyklucza jednak możliwości iż w pewnych okresach na jej Rachunku może powstać saldo ujemne.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów Uczestnika odsetek wypłacanych w ramach systemu cash poolingu należy stosować ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 lub 61 CIT... (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1)

Zdaniem Spółki, przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów Uczestnika odsetek wypłacanych w ramach systemu cash poolingu nie znajdą zastosowania ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 lub 61 ustawy o CIT. Zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT nie uznaje się za koszt uzyskania przychodów:

Zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 7b ustawy o CIT przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Spółka wskazuje, iż w strukturze kompleksowego zarządzania płynnością finansową będą uczestniczyć podmioty z nią powiązane w sposób określony w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o CIT.

Jednakże powołane powyżej przepisy o niedostatecznej kapitalizacji w odniesieniu do opisanej w stanie faktycznym (winno być zdarzeniu przyszłym) struktury cash poolingu nie znajdą zastosowania z uwagi na niespełnienie jednej z przesłanek wskazanej w tych przepisach: podstawą dokonywanych transferów w ramach struktury nie będą bowiem pożyczki, o których mowa w art. 16 ust. 7b ustawy o CIT, lecz transakcja przelewu wierzytelności lub przejęcia długu w myśl art. 509 § 1 oraz art. 519 ustawy z dnia 23 kwietnia 1984 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93, dalej również jako k.c.).

W omawianej strukturze cash poolingu występują co najmniej dwa podmioty, a mianowicie podmiot posiadający wolne środki finansowe oraz występujący w roli pośrednika bank działający we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w transakcjach cash poolingowych dla każdego z podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, co jednak nie prowadzi do zawarcia pomiędzy nimi umowy pożyczki. Żaden z Uczestników cash poolingu nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność innego Uczestnika określonej ilości pieniędzy, a także żaden z Uczestników nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Wszystkie transfery środków będą wykonywane na podstawie przelewu wierzytelności lub przejęcia długu w sposób automatyczny. Uczestnicy dysponujący saldem dodatnim nie mają wiedzy odnośnie tego, jaka część zgromadzonych na ich rachunkach bieżących nadwyżek przetransferowana na Rachunek Główny Agenta zostaje wykorzystana przez pozostałych Uczestników. W związku z powyższym nie można wskazać, który z Uczestników pełniłby funkcję dającego pożyczkę, a który biorącego pożyczkę. Także przedmiot pożyczki pozostaje nieokreślony, ponieważ zasilenie rachunku bieżącego Uczestnika o niedoborze finansowym następuje z Rachunku Głównego Agenta, a nie ze środków zgromadzonych na rachunku Uczestnika dysponującego nadwyżką. W żadnym momencie nie dojdzie do bezpośredniego przepływu środków pomiędzy Uczestnikami cash poolingu, co oznacza że Uczestnicy w ramach grupy kapitałowej nie dokonują pomiędzy sobą żadnych bezpośrednich transakcji. To bank oblicza oprocentowanie od salda skonsolidowanego na Rachunku Głównym Agenta i to bank alokuje odsetki na odpowiednie rachunki bieżące Uczestników. Wobec powyższego ograniczenia dotyczące niedostatecznej kapitalizacji przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT nie znajdują zastosowania w odniesieniu do omawianego stanu faktycznego, a odsetki wypłacane przez Uczestników za pośrednictwem banku na Rachunek Główny Agenta, w przypadku stwierdzenia sald ujemnych, będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów na zasadach ogólnych zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w szeregu wydanych w analogicznym stanie faktycznym interpretacji indywidualnych, w tym:

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 2 maja 2012 r. sygn. IPTPB3/423-54/12-3/MF,

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2012 r. sygn. IPPB5/423-185/12-2/JC,

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 27 września 2010 r. sygn. IBPBI/2/423-1211/10/PP,

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 marca 2012 r. sygn. IPPB5/423-25/12-2/JC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienić należy, iż w sprawie będącej przedmiotem pytań oznaczonych we wniosku Nr 2 - 5 wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.