IBPBI/2/423-794/09/SD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 30 czerwca 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 8 lipca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1) - jest prawidłowe.

W dniu 8 lipca 2009 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka została utworzona w październiku 2002 r. W dniu 25 października 2002 r. Sąd Rejonowy wpisał Spółkę do Krajowego Rejestru Sądowego. Następnie wszystkie udziały Spółki od Spółki R odkupiła Spółka T. W dniu 16 października 2002 r. Spółka, będąc jeszcze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, zawarła ze Spółką H na okres 10-ciu lat umowę dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, na mocy której począwszy od 17 października 2002 r. mogła prawnie korzystać z majątku produkcyjnego Spółki H. Punktem zwrotnym dla Spółki H było wejście w życie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o pomocy publicznej dla przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy (Dz. U. Nr 213, poz. 1800 z późn. zm.). Ustawa ta dała podstawy prawne do wszczęcia procedury restrukturyzacji zadłużenia Spółki H, w szczególności zaś postępowanie to zostało przeprowadzone w oparciu o postanowienia art. 3 ust. 2 pkt 1 i 2 ww. ustawy.

W dniu 7 sierpnia 2003 r. Prezes Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. wydał decyzję o warunkach i trybie restrukturyzacji Spółki H. Pierwszą czynnością wykonywaną w ramach tej decyzji było dokonanie podziału aktywów Spółki H wg przyjętych kierunków i sposobów zaspokojenia wierzycieli.

W ramach procesu restrukturyzacji niektórych zobowiązań publicznoprawnych Spółki H, Spółka O nabyła od tejże Spółki H w dniu 28 lipca 2005 r. określone, ruchome i nieruchome składniki majątkowe. Niektóre z tych składników majątkowych zostały objęte wnioskiem Spółki skierowanym w kwietniu 2005 r. do Spółki H by weszły w skład przedmiotu dzierżawy umowy łączącej te strony od dnia 15 października 2002 r. Jednakże prawa ich własności w lipcu 2005 r. zostały przez Spółkę H przeniesione na rzecz Spółki O.

Spółka O nabyła majątek Spółki H na podstawie umowy przeniesienia prawa użytkowania gruntu, własności budynków i budowli sporządzonej w formie aktu notarialnego z dnia 28 lipca 2005 r. i co do tych elementów majątku weszła jednocześnie w prawa i obowiązki Spółki H, wynikające z zawartych przez nią umów dzierżawy. Spółka przeprowadziła wówczas inwentaryzację wszystkich spraw dotyczących korzystania z wybranych składników majątku będącego własnością Spółki O. Określone zostały składniki majątku dzierżawionego przez Spółkę. Czynsz dzierżawny był i jest opłacany w wysokości wynikającej z zawartych umów dzierżawy. Określone zostały również składniki majątku używane przez Spółkę bezumownie. Również te składniki były przedmiotem wniosku Spółki sformułowanego w kwietniu 2005 r. i skierowanego do Spółki H, by włączyć je do przedmiotu dzierżawy; jednakże i te składniki majątkowe w lipcu 2005 r. stały się przedmiotem prawa własności Spółki O.

Spółka mimo podjęcia szeregu działań, nie zdołała uzgodnić ze Spółką O warunków dzierżawy rzeczy użytkowanych bezumownie. W tej sytuacji "opłata za bezumowne korzystanie z rzeczy" albo inaczej mówiąc "czynsz dzierżawny" był płacony przez Spółkę na podstawie operatów szacunkowych opracowanych przez Biuro Wyceny Mienia i Wdrożeń w lutym 2004 r. i Zakład Usług Doradczych i Technicznych w czerwcu 2004 r. Wyliczona na podstawie tychże operatów należność była opłacana na bieżąco, z wyłączeniem tych pozycji majątku Spółki O, które zgodnie z umową przenoszącą własność udziałów winny trafić w skład majątku Spółki. Na mocy tej umowy, z dnia 8 lipca 2005 r., Spółka H zobowiązała się do wydania na rzecz Spółki I (jedynego wspólnika Spółki) składników majątkowych koniecznych do prowadzenia działalności gospodarczej, tych samych, które uprzednio od Spółki H nabyła Spółka O.

Spółka O stała na stanowisku, że zaproponowana przez Spółkę wysokość odpłatności jest nierynkowa i proponowała swoje stawki, w oparciu o własne ustalenia, w wysokości kilkakrotnie wyższej niż ta, która wynikała ze sporządzonych i przedłożonych operatów szacunkowych. Na wielokrotne propozycje Spółki aby wysokość należności za bezumowne korzystanie z rzeczy określił niezależny rzeczoznawca, Spółka O nie udzielała odpowiedzi, podtrzymywała swoje stanowisko i wystawiła Spółce noty obciążeniowe opiewające na stawki wg własnego uznania, obejmujące również te elementy majątku, które winny stanowić majątek Spółki, jak również sporne elementy majątku nigdy przez Spółkę nieużywane, jako nieprzydatne dla działalności gospodarczej i o wydzierżawienie, których nigdy nie występowała oraz i takie elementy majątku, które wydzierżawiono Zakładowi Elektroenergetycznemu. Ponieważ Spółka nie mogła przystać na takie żądania Spółka O wystąpiła z powództwem o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy za okres od 28 lipca 2005 r. do 15 maja 2007 r.

W dniu 17 kwietnia 2008 r. Spółka i Spółka O zawarły porozumienie o ugodowym zakończeniu toczącego się sporu sądowego i o ustaleniu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie ze składników majątkowych należących do Spółki O.

W tymże porozumieniu strony przyjęły, że odszkodowanie za korzystanie ze składników majątkowych Spółki O wynosi 2.215.821,00 zł przy czym kwotę tę postanowiły:

* pomniejszyć o 202.979,38 zł, tj. o sumę wpłat Spółki na rzecz Spółki O w okresie od 28 lipca 2005 r. do 15 maja 2007 r. z tytułu zapłaty wynagrodzenia;

* powiększyć o połowę kwoty odsetek ustawowych od dnia 16 maja 2007 r. (data wniesienia pozwu) do dnia 29 lutego 2008 r. od kwoty 2.012.841,62 zł (kwoty odszkodowania po odejściu dokonanych wpłat) tj. 91.639,44 zł.

W ww. porozumieniu strony ustaliły również kwotę odszkodowania przysługującego Spółce O za bezumowne korzystanie z rzeczy za okres od 16 maja 2007 r. do 29 lutego 2008 r. Odszkodowanie to zostało określone na kwotę 687.307,00 zł, które po dokonaniu powiększeń i pomniejszeń wymienionych w porozumieniu, wyniosło ostatecznie 596.862,95 zł. Zobowiązanie Spółki wynikające z omówionego wyżej porozumienia zostało wykonane w zakreślonym terminie. W księgach 2008 r. na koncie pozostałych kosztów operacyjnych (odszkodowania cywilnoprawne)

Spółka zaksięgowała odszkodowanie należne i zapłacone Spółce O obejmujące:

* odszkodowanie za bezumowne korzystanie z rzeczy w 2008 r.,

* odszkodowanie za bezumowne korzystanie z rzeczy w okresie 2005-2007 r.

W ocenie Spółki odszkodowania, o których wyżej mowa, stanowią koszt inny niż bezpośredni. Do kosztów uzyskania przychodów Spółka zaliczyła w 2008 r. tę część odszkodowania za bezumowne korzystanie ze składników majątku, która dotyczyła 2008 r. (tj. za styczeń i luty ub. r.). Na powstanie sytuacji, która doprowadziła do uzasadniającego względami gospodarczymi, korzystania w sposób bezumowny z majątku Spółki O złożyły się dwa czynniki, a mianowicie wielkość majątku podlegającego restrukturyzacji i szybkość postępowania restrukturyzacyjnego.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy Spółka w świetle postanowień ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma prawo uznać za koszty uzyskania przychodów 2008 r. odszkodowanie w części obejmującej okres od dnia 28 lipca 2005 r. do 31 grudnia 2007 r., czy też należy skorygować rozliczenia podatkowe za wskazany wyżej okres i wówczas potraktować kwotę odszkodowania przypadającego na ten okres jako koszt uzyskania przychodu... (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1)

Zdaniem Spółki, odszkodowanie zapłacone za bezumowne korzystanie z majątku Spółki O dotyczące lat podatkowych 2005, 2006 i 2007 winno być uznane za koszt uzyskania przychodów 2008 r. Spółka wykorzystywała tenże majątek do prowadzonej działalności gospodarczej, a zatem zapłacone odszkodowanie stanowi koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Odszkodowań za bezumowne korzystanie z rzeczy (majątku) nie wymieniają postanowienia art. 16 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, precyzujące co nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami (a tak Spółka traktuje przedmiotowe odszkodowanie), są od 1 stycznia 2007 r. potrącalne w dacie poniesienia, przy czym za datę poniesienia (z uwzględnieniem wyjątków przewidzianych przez art. 15 ust. 4f- 4 h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach na podstawie otrzymanej faktury, rachunku lub innego dowodu księgowego, z wyjątkiem kosztów rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych. Ponieważ Spółka ujęła koszt odszkodowania w księgach 2008 r. dlatego winna mieć prawo do zakwalifikowania tego wydatku jako kosztu uzyskania przychodów w roku 2008, mimo że odszkodowanie obejmuje również okresy przypadające na poprzednie lata podatkowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. dalej ustawa o p.d.o.p.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Interpretacja pojęcia "koszty uzyskania przychodów" zawartego ww. art. 15 ust. 1 tej ustawy, prowadzi do wniosku, że podatnik ma prawo zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, wszelkich wydatków, pod warunkiem że:

Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Zatem aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu.

Zauważyć należy, iż zdefiniowanie celu osiągnięcia przychodu nie może być traktowane jedynie w kategoriach formalnych, ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w powołanym przepisie art. 15 ust. 1 ww. ustawy nie wymaga wskazania, że konkretny przychód jest skutkiem poniesienia określonego kosztu. Zaznaczyć jednak należy, iż możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, iż wydatek ten spodziewanego przychodu nie przysporzy.

Katalog wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów został zawarty w art. 16 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. I tak do kosztów uzyskania przychodów nie mogą zostać zaliczone następujące kary i odszkodowania:

Należy wskazać, iż przedmiotowe odszkodowanie, nie jest wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. Zatem aby zakwalifikować wydatki w postaci odszkodowań wypłacanych w związku z bezumownym korzystaniem z rzeczy, należy rozważyć, czy zachodzą przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, czyli związek wydatku z przychodem lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego stan faktyczny należy wskazać, iż przedmiotowe wydatki co prawda nie są ponoszone w celu uzyskania przychodów, jednakże służą zachowaniu bądź zabezpieczeniu źródła przychodu, tym samym spełniają warunki uprawniające do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów Spółki na podstawie art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o p.d.o.p., koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka cześć dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 4e ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym w 2008 r.), za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Zatem, poniesiony wydatek Spółka powinna zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów 2008 r.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Do wniosku Spółka dołączyła tabele szczegółowego wyliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy oraz porozumienie z dnia 17 kwietnia 2008 r. Należy zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny tego materiału; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, iż w sprawie będącej przedmiotem pytania oznaczonego we wniosku Nr 2 wydano odrębną interpretację indywidualną.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.