IBPBI/2/423-742/14/MS - Ustalenie skutków podatkowych zbycia przez Spółkę udziałów celem ich dobrowolnego umorzenia

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 5 czerwca 2014 r. (data wpływu do tut. BKIP 23 czerwca 2014 r.), uzupełnionym 5 września 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie skutków podatkowych zbycia przez Spółkę udziałów celem ich dobrowolnego umorzenia (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1) - jest prawidłowe.

W dniu 23 czerwca 2014 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie skutków podatkowych zbycia przez Spółkę udziałów celem ich dobrowolnego umorzenia. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 3 września 2014 r. Znak: IBPBI/2/423-742/14/MS wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano 5 września 2014 r.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (dalej: "Spółka") był większościowym udziałowcem w spółce zależnej będącej polskim rezydentem podatkowym (dalej: "Spółka zależna"). Spółka zbyła udziały w spółce zależnej, której przedmiotem działalności jest m.in. działalność usługowa w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji obrabiarek i pozostałych narzędzi mechanicznych do obróbki metalu, maszyn specjalnego przeznaczenia i sprzętu elektrycznego, a także produkcja pozostałych maszyn specjalnego przeznaczenia, produkcja sprzętu elektrycznego, badania i analizy techniczne. Proces poszukiwania podmiotu trzeciego, który nabyłby udziały okazał się bezskuteczny, dlatego Spółka zbyła wszystkie posiadane udziały spółce zależnej w celu ich umorzenia. Umorzenie udziałów nastąpiło w trybie art. 199 § 1 Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm. - winno być tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm., dalej: "k.s.h.") w drodze umorzenia dobrowolnego za wynagrodzeniem. Wynagrodzenie za zbyte udziały zostało wypłacone Spółce w formie pieniężnej. Z tytułu transakcji Spółka uzyskała wynagrodzenie, które jest niższe od kwoty wydatków poniesionych na objęcie zbywanych udziałów.

Jednocześnie Wnioskodawca informuje, że Spółka objęła udziały w spółce zależnej w 3 częściach:

* za wkład pieniężny oraz

* w drodze dwóch wkładów niepieniężnych (aportów) w postaci środków trwałych (nie były to aporty przedsiębiorstwa ani zorganizowanej części przedsiębiorstwa). Aporty były wnoszone odpowiednio w 1999 i 2009 r. Z tytułu aportu z 1999 r. Spółka nie rozpoznała ani przychodów podatkowych ani kosztów z tym związanych, natomiast w 2009 r. został rozpoznany przychód podatkowy i związane z aportem koszty uzyskania przychodu.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w przypadku zbycia ze stratą udziałów celem ich dobrowolnego umorzenia u Wnioskodawcy powstanie przychód podatkowy i w związku z tym Spółka będzie miała prawo rozpoznać kwotę wydatków poniesionych na nabycie/objęcie udziałów w części przewyższającej uzyskane wynagrodzenie w kosztach uzyskania przychodów na zasadach ogólnych... (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów na rzecz Spółki zależnej w celu ich umorzenia, za wynagrodzenie niższe od wydatków poniesionych na objęcie udziałów, u Wnioskodawcy nie wystąpi przychód podatkowy; jednocześnie Spółka nie będzie miała prawa rozpoznać nadwyżki wydatków na objęcie udziałów nad uzyskane wynagrodzenie z tytułu ich zbycia celem umorzenia w kosztach uzyskania przychodu.

Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów. Zasady umarzania udziałów reguluje art. 199 Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z art. 199 § 1 ww. ustawy, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Zdaniem Wnioskodawcy, na skutek nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych od 1 stycznia 2011 r., przychód z tytułu odpłatnego zbycia udziałów w celu ich dobrowolnego umorzenia nie jest już zaliczany do przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.

Przechodząc do analizy podatkowej, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze. zm., dalej: "ustawa"), do przychodów nie zalicza się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów (akcji) w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) oraz wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki - w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia, a także zwróconych wspólnikom dopłat wniesionych do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami - w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia. Przepis ten wskazuje, że wynagrodzenie, uzyskane przez podatnika, z tytułu sprzedaży udziałów w celu umorzenia w sytuacji gdy wydatki poniesione na nabycie/objęcie tych udziałów przekraczają uzyskane wynagrodzenie, nie podlega zaliczeniu do przychodów podatkowych. Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku gdy Spółka uzyska wynagrodzenie za zbycie udziałów w celu umorzenia niższe niż wydatki, które poniosła na ich objęcie to, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy, wynagrodzenie to nie będzie w ogóle stanowiło przychodu podatkowego, gdyż w przedstawionym stanie faktycznym mamy do czynienia z sytuacją, w której przepis art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawierający zamknięty katalog przysporzeń niestanowiących przychodów podatkowych, w pkt 3 zawiera szczegółowe zasady określenia kosztów podatkowych. Koszty te, stanowiące szczególny rodzaj kosztów "tzw. quasi-koszty" pozwalają już w momencie określenia przychodu pomniejszyć go o te właśnie wydatki.

W związku z tym, że Spółka sprzeda udziały Spółce zależnej celem umorzenia za wartość niższą niż poniosła wydatki na objęcie udziałów, zdaniem Wnioskodawcy, Spółka nie będzie mogła ująć pozostałej części wydatków, na objęcie udziałów, które nie pomniejszyły uzyskanego przychodu (tekst jedn.: straty na transakcji) w swoim rozliczeniu z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Brak możliwości rozliczenia powstałej straty wynika z braku zmiany art. 12 ust. 4 ust. 3 ustawy, w kontekście wyłączenia z dochodów z udziału w zyskach osób prawnych dochodów ze zbycia udziałów w celu umorzenia. Zgodnie z ww. przepisem, nie stanowi przychodu kwota otrzymana z tytułu zbycia udziałów w celu umorzenia do wysokości kosztu nabycia lub objęcia zbytych udziałów w celu umorzenia. Na bazie brzmienia tego przepisu, zdaniem Wnioskodawcy, w ramach transakcji odpłatnego zbycia udziałów w celu ich umorzenia niemożliwe jest takie określenie wyniku podatkowego, który powodowałby powstanie straty, gdyż skoro nie ma przychodu (do wysokości kosztów) to stosując zasady ogólne, które wskazują, że kosztem uzyskania przychodu są wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, należy uznać brak możliwości uznania wydatków na nabycie/objęcie udziałów zbytych w celu umorzenia za koszt uzyskania przychodów. To oznacza, że nie jest możliwe, uwzględnienie straty ze zbycia udziałów w celu umorzenia w rozliczeniu podatku CIT.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów na rzecz Spółki zależnej w celu ich umorzenia, przychodem Wnioskodawcy będzie wynagrodzenie otrzymane od Spółki zależnej za zbywane udziały, pomniejszone o koszty nabycia umarzanych udziałów, odpowiadające historycznej cenie zakupu umarzanych udziałów zapłaconej przez Wnioskodawcę. Biorąc pod uwagę fakt, że wynagrodzenie uzyskane z odpłatnego zbycia udziałów w celu umorzenia będzie niższe od poniesionych wydatków, całe uzyskane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie nie będzie podlegało zaliczeniu do jego przychodów podatkowych. Natomiast strata powstała na zbyciu udziałów Spółce zależnej (w wysokości wartości wydatków przewyższających otrzymane wynagrodzenie) nie będzie mogła zostać uwzględniana w kosztach podatkowych Spółki w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych. W związku z powyższym, całe uzyskane przez Spółkę wynagrodzenie za zbywane udziały celem umorzenia nie będzie podlegało zaliczeniu do przychodów podatkowych Wnioskodawcy i w konsekwencji wydatki poniesione na objęcie udziałów w całości nie będą podlegały zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów.

Powyższe stanowisko znajduje poparcie w interpretacjach przepisów prawa podatkowego, m.in.:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 24 kwietnia 2013 r. Znak IPTPB3/423-24/13-4/MF,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 września 2013 r. Znak ILPB3/423-298/13-2/KS,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 stycznia 2014 r. Znak IPPB3/423-859/13-2-MS1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że w zakresie pytania Nr 2 wydano odrębną interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.