IBPBI/2/423-325/10/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 23 lutego 2010 r. (data wpływu do tut. BKIP 1 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów:

* wydatków związanych z organizacją spotkań biznesowych z kontrahentami w siedzibie firmy - jest prawidłowe,

* wydatków związanych z organizacją specjalnych, dedykowanych dla klientów spotkań biznesowych z kontrahentami - jest prawidłowe,

* wydatków związanych z organizacją bieżących spotkań biznesowych z kontrahentami poza siedzibą firmy - jest nieprawidłowe.

W dniu 1 marca 2010 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów:

* wydatków związanych z organizacją spotkań biznesowych z kontrahentami w siedzibie firmy,

* wydatków związanych z organizacją specjalnych, dedykowanych dla klientów spotkań biznesowych z kontrahentami,

* wydatków związanych z organizacją bieżących spotkań biznesowych z kontrahentami poza siedzibą firmy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka jest globalnym dostawcą biznesowych rozwiązań IT obsługujących kompleksowo relacje z klientami i optymalizujących działalność operacyjną oraz procesy biznesowe. W związku z prowadzoną działalnością organizowane są m.in. spotkania z kontrahentami zarówno potencjalnymi jak i tymi, z którymi umowy zostały już zawarte. Spotkania te przybierają formę bądź to - sporadycznie-wystawnych obiadów czy przyjęć mających na celu przedstawienie i utrzymanie pozytywnego wizerunku firmy bądź też zwyczajowych posiłków w ramach spotkań "roboczych", w czasie których omawiane są różnego rodzaju bieżące sprawy biznesowe.

Organizowane okazjonalnie, dedykowane specjalnie dla wybranych klientów spotkania, z uwzględnieniem:

* przygotowanych na tę okazję posiłków spoza standardowego menu, serwowaniem wykwintnych alkoholi,

* występów artystycznych, pokazów, dodatkowych atrakcji,

* dłuższego dojazdu do miejsca spotkania, specjalnie wybranego dla wywarcia wrażenia na kontrahencie

niewątpliwie stanowią koszty reprezentacji i nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów.

Natomiast w przypadku spotkań "roboczych" przedstawiciele Spółki przykładowo ustalają warunki sprzedaży produktów i usług, przedstawiają aktualną ofertę handlową, negocjują postanowienia umów zawieranych z kontrahentami, itp. Obok spotkań w siedzibie Spółki, zdarza się również, że spotkanie w kontrahentem ma miejsce poza biurem Spółki, np. spotkanie w restauracji. W takim wypadku Podatnik ponosi koszt posiłku z menu (np. lunchu, obiadu, czy kolacji). Spółka podkreśla, że takie spotkanie "robocze" w restauracji nie ma charakteru wytwornej i okazałej kolacji (obiadu lub lunchu), czy specjalnie zorganizowanej imprezy. Z pewnością w tym przypadku, nie jest celem Spółki chęć okazania przepychu, a organizując spotkanie Spółka chce przede wszystkim omówić bieżące sprawy biznesowe. Innymi słowy, ponoszone w tym zakresie na usługi gastronomiczne wydatki mieszczą się w granicach uznanego zwyczaju i nie posiadają cech wystawności. Wydatki dotyczące spotkań z kontrahentami są dokumentowane rachunkami lub fakturami VAT wystawionymi na Spółkę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opisane w stanie faktycznym wydatki na usługi gastronomiczne ponoszone w ramach organizowanych z klientami "roboczych" spotkań biznesowych, związane z omówieniem bieżącej współpracy i nienoszące znamion wytworności stanowią koszty uzyskania przychodu stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Zdaniem Spółki, zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 ustawy o CIT podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki, w stosunku do których wykaże związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a poniesione wydatki służą osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Z powyższego przepisu wynika, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione nakłady i wydatki związane bezpośrednio lub pośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą z wyjątkiem wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Zdaniem Spółki, przedstawione w stanie faktycznym wydatki ponoszone na "roboczych" spotkaniach z klientami w formie lunchu czy obiadu są związane z przychodem z działalności gospodarczej. Spotkania biznesowe polegające na przedstawieniu oferty handlowej Spółki, ustalaniu zasad współpracy, koordynacji realizowanych projektów, ustalaniu cen oraz omawianiu rożnych szczegółów transakcji, mają bowiem niewątpliwie na celu osiągnięcie przychodów poprzez podejmowanie współpracy, zawieranie umów. Powyższe stanowisko staje się również uprawnione w kontekście wyłączenia z art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT. Zgodnie z jego brzmieniem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. W wyroku WSA w Warszawie z dnia 12 czerwca 2008 r. (III SA/Wa 157/08), Sąd stwierdził, że "wymienienie jako przykładowych wydatków na usługi gastronomiczne, zakupu żywności i napojów w tym alkoholowych, nie oznacza iż wydatki te nigdy nie będą kosztami. Stwierdzić należy, że nie są one kosztami jedynie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny". Spółka podkreśla, że wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów kosztów reprezentacji ma charakter wyjątku od ogólnej zasady zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wszystkich wydatków poniesionych w celu uzyskania przychodów, dlatego też przepis art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy CIT musi być interpretowany ściśle. W literaturze przedmiotu za podstawową zasadę podatku dochodowego uznaje się bowiem pomniejszanie przychodu o wydatki stanowiące koszty uzyskania przychodu, a wszystkie wyjątki od tej zasady, zwłaszcza określone w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nakazuje się interpretować w taki sposób, by jak najmniejszy był zakres wyłączeń z tychże kosztów (por. W. Nykiel, A Mariański, D. Strzelec, E. Walińska, W. Bojanowicz, A Wencel, Leksykon kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych z uwzględnieniem regulacji prawa bilansowego, Gdańsk 2007, s. 25 i nast.).

Z uwagi na fakt, iż przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia "reprezentacji" należy - zgodnie z zasadami - wykładni językowej przepisów prawa - odnieść się do definicji słownikowej tego pojęcia. W internetowym wydaniu Słownika Języka Polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl) pojęcie to zostało zdefiniowane następująco: "reprezentacja" to "okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związana ze stanowiskiem, pozycją społeczną". Przenosząc definicję słownikową na grunt ustaw podatkowych, zgodnie z przyjętym od lat poglądem doktryny prawa podatkowego, reprezentacja to przede wszystkim działania polegające na kontaktach oficjalnych i handlowych z innymi podmiotami gospodarczymi, związane w szczególności z utrzymywaniem delegacji lub kontrahentów, uczestnictwem w przyjęciach związanych z pobytem tych podmiotów. Pojęcia określające reprezentację odnoszą się w sposób oczywisty do realiów życia społecznego, powszechnego odbioru zachowań - tego, czy stanowią one rozpowszechniony standard czy, wykraczając poza ten standard, są uznawane za wyszukane i zwracające uwagę. Z pewnością w obecnych czasach zaoferowanie kontrahentowi posiłku podczas spotkania nie jest traktowane jako przejaw szczególnej okazałości, lecz jedynie zwykłych dobrych manier. Co więcej, to nie zaproponowanie takiego poczęstunku wywoła pozytywne wrażenie - a raczej jego brak zostanie uznany za zachowanie poniżej obowiązujących standardów i pozostawi negatywne wrażenie u drugiej strony. Charakter reprezentacji będą miały jedynie te działania, które można uznać za szczególnie okazałe, odbiegające od reguł przyjętych w analogicznych sytuacjach. Zwykły poczęstunek dla kontrahentów, który jest nieodłącznym elementem spotkania, nie stanowi zaś celu samego w sobie. Można go zatem zaliczyć do kosztów podatkowych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Spółka powołuje interpretacje indywidualne wydane przez:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 27 maja 2009 r. znak: ILPB3/423-96/09-5/MC,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. znak: IPPB5/4240-24/09-2/AM.

W wyroku z dnia 27 listopada 2008 r. WSA w Łodzi (I SA/Łd 1112/08) orzekł z kolei, że "decydujące znaczenie dla stwierdzenia tego czy, wydatki związane z tym spotkaniem mogły być kwalifikowane, jako koszty reprezentacji miał jego charakter. Informacje podane przez podatniczkę w toku postępowania wskazują iż zamierzeniem organizatora spotkania nie było promowanie działalności prowadzonej przez spółkę oraz usług świadczonych w jej ramach, a jedynie ustalenie zasad kooperacji służących przeprowadzeniu w przyszłości określonych działań gospodarczych (...). W związku z powyższym nie można uznać, iż wydatki poniesione w związku organizacją takiego spotkania biznesowego mieściły się w pojęciu kosztów reprezentacji".

W związku z powyższym Spółka podkreśla, że nie wszystkie wydatki poniesione na zakup usług gastronomicznych, żywności i napojów, powinny być automatycznie wyłączane z kosztów uzyskania przychodów, nawet jeśli w sposób pośredni wpływają na pozytywny wizerunek Spółki (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 stycznia 2009 r., sygn. III SA/Wa 1597/08 z glosą pozytywną J. Pustuł, Przegląd Orzecznictwa Podatkowego nr 4/2009). Odpowiedź na pytanie, czy dany wydatek powinien być wyłączony z kosztów uzyskania przychodów jako koszt reprezentacji powinna być poprzedzona odpowiedzią na pytanie, w jakim celu Spółka poniosła dany wydatek, tj. dlaczego Spółka zaprosiła danego kontrahenta do restauracji.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Spółka zauważa, że podstawowym problemem w przedmiotowej sprawie jest rozstrzygnięcie czy wydatki na usługi gastronomiczne ukierunkowane są na reprezentowanie Spółki oraz budowanie jej prestiżu (reprezentacja), czy też mają na celu zachęcanie potencjalnych klientów do nawiązania bądź utrzymania kontaktów oraz nabywania oferowanych usług. Pracownicy Spółki najczęściej spotykają się z kontrahentami, bo wymaga tego współpraca lub w celu uzgodnienia szczegółów transakcji. Wtedy nie ma to nic wspólnego z kreowaniem wizerunku firmy. Jest to po prostu koszt spotkania biznesowego, taki sam jak np. dojazd na to spotkanie. Zdarzają się zwłaszcza w sytuacji, gdy kontrahenci Spółki nie prowadzą działalności w miejscowości, w którym Spółka posiada biuro. Zdarza się też, że kontrahent proponuje spotkanie w restauracji zamiast w biurze Spółki z uwagi na łatwiejszy dojazd, chęć odbycia spotkania na "neutralnym" gruncie, itp. Płacenie rachunku przez osobę, która zapraszała, jest także powszechnie przyjęte. Spółka zauważa, iż trudno byłoby wymagać od zaproszonego kontrahenta, aby sam uregulował swój rachunek, wskazuje, iż powszechnie przyjętą zasadą jest to, że osoba zapraszająca do restauracji ponosi koszt takiego spotkania. Organizacja spotkań biznesowych połączonych z drobnym, niewystawnym posiłkiem jest praktyką powszechnie stosowaną. Spotkania takie nie mają na celu zaimponowania kontrahentowi wystawnością, gdyż trudno zaimponować kontrahentowi wystawnością czy zasobnością płacąc za kawę i ciastko, czy za "zwykły" obiad ujęty w menu.

Z kolei, w opinii Spółki koszty związane z organizowaniem specjalnych dedykowanych dla klientów spotkań z uwzględnieniem:

* przygotowanych na tę okazję posiłków spoza standardowego menu, serwowaniem wykwintnych alkoholi,

* występów artystycznych, pokazów, dodatkowych atrakcji,

* dłuższego dojazdu do miejsca spotkania, specjalnie wybranego dla wywarcia wrażenia na kontrahencie

niewątpliwie stanowią koszty reprezentacji i nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów.

Podsumowując, zdaniem Spółki, nie jest prawidłowe twierdzenie, że każdy wydatek poniesiony przez Spółkę w związku z zaproszeniem kontrahenta do restauracji (wydatek na usługę gastronomiczną) jest "kosztem reprezentacji" w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT.

Spółka uważa, że jeśli posiłek w restauracji związany jest ze spotkaniem o charakterze biznesowym, "roboczym" mającym na celu omówienie bieżącej współpracy, a nie ma charakteru okazałego, czy wykwintnego i celem zaproszenia kontrahenta do restauracji nie jest chęć okazania przez Spółkę przepychu, czy wystawności, to wydatek poniesiony przez Spółkę w związku z takim spotkaniem powinien być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów Spółki.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.). Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów jest zatem poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu, bądź zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, przy czym każdy wydatek, poza wyraźnie wskazanym w ustawie wymaga indywidualnej oceny pod kątem adekwatnego związku z przychodami i racjonalności działania podmiotu.

Nie każdy koszt poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Takimi kosztami bowiem nie mogą być wydatki enumeratywnie wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje terminu "reprezentacja", dlatego też należy posłużyć się wykładnią językową. Przez reprezentację rozumie się "okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związaną ze stanowiskiem, pozycją społeczną" - Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod redakcją prof. Stanisława Dubisza (Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2007).

Przenosząc tę definicję na grunt ustawy podatkowej, należy uznać, że reprezentacja to każde działanie skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika lub osoby trzeciej w celu stworzenia oczekiwanego wizerunku podatnika ułatwiającego zawarcie umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia.

Wydatki na reprezentację to koszty, jakie ponosi podatnik w celu wykreowania swojego pozytywnego wizerunku, uwypuklenia swojej zasobności, profesjonalizmu. Wydatki te jednocześnie w sposób pośredni promują firmę. Pojęcie reprezentacji dotyczy kontaktów podatnika w stosunkach z innymi podmiotami i pozostaje w związku z zakresem prowadzonej przez podatnika działalności.

Odnosząc powyższe uwarunkowania prawne do przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego stwierdzić należy, że wydatki poniesione na nabycie drobnego poczęstunku, napojów, serwowanych w siedzibie Spółki w związku z organizacją spotkań z kontrahentami - jeśli nie noszą znamion wystawności - mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

Należy jednocześnie zaznaczyć, iż prawidłowe zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodów uwarunkowane jest wykazaniem jego celowości i związku z przychodem, jak również prawidłowym udokumentowaniem. Trzeba pamiętać, że to na podatniku ciąży obowiązek wykazania związku poniesionych wydatków z przychodami, bo to on wywodzi skutki prawne z tego faktu w postaci w postaci zmniejszenia zobowiązania podatkowego.

Zgoła inny charakter mają natomiast wydatki, obejmujące zakup usług gastronomicznych, serwowanych w restauracji w czasie spotkań biznesowych z kontrahentami. Wydatki te, w ocenie organu podatkowego, mają charakter typowo reprezentacyjny i jako takie nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów, w związku z ustawowym ich wyłączeniem na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ich charakter świadczy o kreowaniu pozytywnego wizerunku firmy, czyli kształtowaniu lepszego postrzegania Spółki na zewnątrz.

Należy zauważyć, że działania reprezentacyjne obejmują nie tylko imprezy czy spotkania organizowane z wielkim rozmachem, wystawne bankiety z ekskluzywnym menu. Istotny jest bowiem cel tych działań, którym w przedmiotowej sprawie (obok omówienia tematów biznesowych) jest stworzenie oczekiwanego wizerunku firmy, stworzenie miłej atmosfery podczas spotkań z kontrahentami, w której partner będzie czuł, że jest traktowany z szacunkiem, właściwie "ugoszczony".

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż stanowisko Spółki w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów:

* wydatków związanych z organizacją spotkań biznesowych z kontrahentami w siedzibie firmy - jest prawidłowe,

* wydatków związanych z organizacją specjalnych, dedykowanych dla klientów spotkań biznesowych z kontrahentami-jest prawidłowe,

* wydatków związanych z organizacją bieżących spotkań biznesowych z kontrahentami poza siedzibą firmy - stanowisko Spółki jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do powoływanych we wniosku interpretacji organów podatkowych stwierdzić należy, że zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.