IBPBI/2/423-281/09/CzP - Zastosowanie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji w odniesieniu do odsetek płaconych na podstawie umowy o zarządzanie płynnością finansową.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 5 marca 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 10 marca 2009 r.), uzupełnionym 22 maja 2009 r. i 4 czerwca 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy przepisy o niedostatecznej kapitalizacji znajdą zastosowanie w przypadku realizacji umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 10 marca 2009 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy ustalenia czy przepisy o niedostatecznej kapitalizacji znajdą zastosowanie w przypadku realizacji umowy cash poolingu.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych dlatego też, pismem z dnia 18 i 26 maja 2009 r. wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano 22 maja 2009 r. oraz 4 czerwca 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka zawiera z bankiem umowę o świadczenie usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową na rzecz grupy kapitałowej, w której skład wchodzi spółka. Grupa kapitałowa, w której skład wchodzi Spółka (dalej "Grupa Kapitałowa") składa się zarówno z podmiotów będących rezydentami jak i nierezydentami w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. prawo dewizowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1178 z póz. zm.). Umowa o świadczenie usług kompleksowego zarządzania płynnością finansową zostaje zawarta w Polsce.

Umowa o zarządzanie płynnością finansową jest umową nienazwaną typu cash-pooling, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej w prowadzonej działalności gospodarczej, jak również zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego. Zarządzanie płynnością finansową odbywa się w oparciu o rachunki prowadzone w PLN i EUR.

Z perspektywy Spółki zasadniczym elementem przedmiotowej umowy jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem Spółki, aby kwota odsetek płaconych bankowi z tytułu istniejącego zadłużenia była jak najmniejsza, a jednocześnie, aby dochody uzyskiwane przez Spółkę z nadwyżek finansowych były wyższe od standardowego oprocentowania lokat bankowych. Celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest więc wykorzystanie istniejących na rynku bankowym różnic w oprocentowaniu lokat oraz pożyczek. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych wszystkich spółek Grupy Kapitałowej na jednym specjalnym rachunku rozliczeniowym, którego saldo jest podstawą dokonywania rozliczeń pomiędzy bankiem a grupą kapitałową jako całością.

W celu realizacji powyższych założeń bank otworzy specjalny rachunek rozliczeniowy ("Rachunek Rozliczeniowy") dla jednego z podmiotów będących członkiem Grupy Kapitałowej. Jednocześnie bank otworzy szereg rachunków dodatkowych ("Rachunki Dodatkowe"), związanych funkcjonalnie z powyższym Rachunkiem Rozliczeniowym. Posiadaczami Rachunków Dodatkowych będą wszystkie podmioty z grupy kapitałowej, z którymi bank zawrze umowę o zarządzanie płynnością finansową, w tym podmiot będący formalnie posiadaczem Rachunku Rozliczeniowego.

Wpłaty dokonywane na własny Rachunek Dodatkowy przez Spółkę będą zwiększały saldo środków pieniężnych na Rachunku Rozliczeniowym. Bank będzie przenosił saldo dodatnie Rachunku Dodatkowego Spółki na Rachunek Rozliczeniowy, w celu wyliczenia odsetek przypadających od całej Grupy Kapitałowej. Jednocześnie każdorazowe wypłaty z Rachunku Dodatkowego dokonywane przez Spółkę będą zmniejszały saldo środków pieniężnych na Rachunku Rozliczeniowym.

Wpłaty i wypłaty na/z Rachunku Dodatkowego Spółki dokonywane są każdorazowo na żądanie Spółki, stosownie do środków posiadanych na innych rachunkach Spółki lub otrzymywanych przez nią z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej lub stosownie do zobowiązań zapłaty określonych kwot pieniężnych wobec dłużników Spółki.

Na podstawie ustaleń ze Spółką, bank będzie wyliczał saldo odsetek należnych/płatnych przez Spółkę w systemie zarządzania płynnością na podstawie środków pieniężnych wpłacanych lub wypłacanych przez nią w trakcie trwania Umowy o zarządzanie płynnością finansową na Rachunek Dodatkowy i przekazywanych w celu wyliczenia salda grupy na Rachunek Rozliczeniowy. W systemie zarządzania płynnością oferowanym przez bank nie będzie możliwości dokonywania przez Spółkę wypłat lub wpłat bezpośrednio na Rachunek Rozliczeniowy. Za świadczone w ramach usługi zarządzania płynnością finansową bank pobiera miesięczne wynagrodzenie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy do przedstawionego stanu faktycznego znajdą zastosowanie przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 ustawy o p.d.o.p. o niedostatecznej kapitalizacji w odniesieniu do odsetek płaconych na podstawie umowy o zarządzanie płynnością finansową przez Spółkę, w przypadku, gdy na Rachunku Dodatkowym Spółki wystąpi saldo ujemne...

Zdaniem Spółki, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odnośnie niedostatecznej kapitalizacji nie znajdą zastosowania do przedmiotowej umowy o zarządzanie płynnością finansową.

Przepisy ww. ustawy implementują do polskiego systemu instytucję tzw. "niedostatecznej kapitalizacji", ograniczającą możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu odsetek od pożyczek udzielanych podatnikowi przez kwalifikowane podmioty powiązane, o ile takie odsetki przekraczają wartości wskazane w przepisach podatkowych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. - dalej ustawy o p.d.o.p.) do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o p.d.o.p. do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Jednocześnie, zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy o p.d.o.p. przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczką tą rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

W opinii Spółki, podmioty uczestniczące w umowie o zarządzanie płynnością finansową nie zawierają ze sobą pożyczek, o których mowa w art. 16 ust. 7b ustawy o p.d.o.p.) W konsekwencji, do opisywanego stanu faktycznego nie mogą znaleźć zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 ustawy o p.d.o.p. wskazujące na ograniczenie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek w związku z udzieleniem pożyczki przez udziałowca (akcjonariusza).

Wszystkie transfery środków pieniężnych dokonywane w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową następują w celu konsolidacji salda wierzytelności/zadłużenia wszystkich spółek Grupy Kapitałowej, jako całości, w stosunku do banku (saldo wskazane na Rachunku Rozliczeniowym). W konsekwencji, w wyniku podpisania umowy o zarządzanie płynnością finansową, zarówno Grupa Kapitałowa, jak również poszczególne spółki tej grupy z osobna, optymalizują odsetki płacone/otrzymywane od/z banku. Wysokość optymalizacji odsetkowej wynika z salda całej Grupy Kapitałowej wskazanego na Rachunku Rozliczeniowym.

Jednocześnie wszelkie płatności odsetek w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową dokonywane są na rzecz banku lub przez bank na rzecz spółek Grupy Kapitałowej w ramach rozliczeń sald odsetkowych powstałych na Rachunku Rozliczeniowym oraz płatności dokonywanych z oraz na Rachunki Dodatkowe przez poszczególne spółki z Grupy Kapitałowej. Bank dokonuje rozliczenia salda odsetek pomiędzy poszczególne spółki Grupy Kapitałowej, w oparciu o wysokość wpłat i wypłat dokonywanych przez poszczególne spółki.

W konsekwencji, charakter płatności dokonywanych przez bank nie różni się od odsetek od salda dodatniego lub ujemnego np. w rachunku bieżącym, który mógłby zostać założony przez Spółkę.

Spółka pragnie wskazać, iż brak konieczności zastosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji w przypadku rozliczeń dokonywanych w ramach umowy typu cash-pooling został wskazany między innymi w postanowieniach:

O braku konieczności stosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji do zawieranej przez spółki będące członkami grupy kapitałowej oraz bank umowy o zarządzaniu płynnością finansową decyduje również wykładnia celowościowa przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Zdaniem Spółki przedstawione powyżej ograniczenia mają na celu zapobieżenie nadmiernemu finansowaniu działalności spółek kapitałowych przez ich właścicieli inaczej niż poprzez neutralne podatkowo kapitały własne, co może skutkować obniżeniem podstawy opodatkowania. Finansowanie takie ma charakter trwałego przekazywania przez jeden z podmiotów środków pieniężnych do dyspozycji innego podmiotu i skutkuje "brakiem korelacji pomiędzy wysokości kapitału zakładowego a wielkością prowadzonej przez podmiot działalności (...) z drugiej zaś strony częstokroć skutkuje możliwością uchylenia się od opodatkowania w Polsce (tak interpretowało cel wprowadzenia przepisów o niedostatecznej kapitalizacji Ministerstwo Finansów, w szczególności w piśmie z grudnia 1999 r. (PB4/AK-802-3156/350/99, podobnie cel niedostatecznej kapitalizacji wyjaśniło Ministerstwo Finansów w interpretacji z dnia 20 grudnia 2000 r., MF PB7-033/RFN/11/2000 Biul. Skarb. 2001/1/12).

W opinii Spółki, dokonywane przez Spółkę rozliczenia w ramach systemu zarządzania płynności finansową nie powinny skutkować naruszeniem interesów fiskalnych Skarbu Państwa, które legły u podstaw wprowadzenia przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Jednocześnie z uwagi na krótkotrwały charakter transferów dokonywanych w ramach umowy zarządzania płynnością finansową (wpłaty i wypłaty dokonywane są na bieżąco w zależności od potrzeb działalności gospodarczej prowadzonych przez spółki z Grupy Kapitałowej) z całą pewnością nie dojdzie do zaburzenia korelacji pomiędzy wysokością kapitału zakładowego a wielkością prowadzonej przez polskie spółki grupy kapitałowej działalności.

Powyższe prowadzi do wniosku, wskazanego w przywołanym już piśmie Ministerstwa Finansów z 20 grudnia 1999 r., iż pojęcie pożyczki dla celów niedostatecznej kapitalizacji należy rozumieć przede wszystkim z perspektywy celu takiej transakcji, jakim jest finansowanie innych podmiotów. W konsekwencji, w opinii Spółki, rozliczenia przeprowadzane w ramach systemu zarządzania płynnością finansową, których celem jest przede wszystkim zmniejszenie obciążenia płatnościami odsetkowymi całej Grupy Kapitałowej, nie zaś faktyczne korzystanie z transferowanych środków pieniężnych przez uczestników systemu, nie powinny być traktowane jak odsetki od pożyczki dla celów przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, gdyż ich celem nie jest finansowanie działalności innych podmiotów, ale właściwe zarządzanie grupą rachunków bankowych.

W związku z powyższym, Spółka zwraca się z prośbą o potwierdzenie, że zaprezentowane powyżej stanowisko i rozumienie treści przepisów ustawy o p.d.o.p. są prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.