IBPBI/2/423-1603/09/BG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 15 grudnia 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP w dniu 21 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 grudnia 2009 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W związku z połączeniem Wnioskodawcy oraz "Spółki P." w dniu 20 lutego 2008 r. na podstawie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie podjęło uchwałę w sprawie połączenia Wnioskodawcy ze Spółką przejmowaną "Spółką P" (dalej jako "Spółka przejmowana"), w ramach której zadecydowano o podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki poprzez emisję akcji połączeniowych oraz uchwałę w sprawie wprowadzenia akcji do obrotu na rynku regulowanym.

W dniu 20 lutego 2008 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie podjęło też uchwałę w sprawie upoważnienia Zarządu do ubiegania się o dopuszczenie i wprowadzenie akcji połączeniowych do obrotu na rynku regulowanym, dematerializacji akcji połączeniowych oraz upoważnienia do zawarcia umowy z Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych.

Na podstawie Memorandum Informacyjnego oferowanych było łącznie 19.847.748 akcji zwykłych na okaziciela serii F o wartości nominalnej 1 zł każda i o łącznej wartości nominalnej 19.847.148 zł (akcje połączeniowe). Na podstawie powyższego Memorandum Informacyjnego Wnioskodawca ubiegał się o dopuszczenie i wprowadzenie do obrotu na rynku regulowanym akcji połączeniowych. Wnioskodawca wprowadził do obrotu akcje połączeniowe niezwłocznie po zarejestrowaniu połączenia i podwyższenia kapitału przez Sąd Rejestrowy. Wniosek o dopuszczenie oraz wprowadzenie do obrotu na rynku regulowanym akcji połączeniowych został złożony po rejestracji połączenia, co zostało dokonane na początku kwietnia 2008 r.

Emisja akcji związana była z połączeniem, które nastąpiło w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h., a więc przez przeniesienie całego majątku Spółki przejmowanej na Wnioskodawcę w zamian za akcje, które zostały wydane akcjonariuszom Spółki przejmowanej. Skutkiem połączenia spółek było przejście na Wnioskodawcę całości praw i obowiązków Spółki przejmowanej w drodze sukcesji uniwersalnej (zgodnie z art. 494 § 1 k.s.h.), utrata podmiotowości prawnej przez Spółkę przejmowaną, która bez postępowania likwidacyjnego została wykreślona z rejestru przedsiębiorców (zgodnie z art. 493 § 1 k.s.h.) oraz okoliczność, że akcjonariusze Spółki przejmowanej stali się z dniem połączenia akcjonariuszami Spółki (zgodnie z art. 494 § 4 k.s.h.).

Wnioskodawca w październiku 2008 r. dokonał także emisji akcji serii H związanych z połączeniem Wnioskodawcy i "Spółki A". Proces ten przebiegał analogicznie jak w przypadku emisji akcji połączeniowych ze "Spółką P."

Wnioskodawca dokonał także innych emisji akcji niezwiązanych z połączeniem.

W związku ze wszystkimi wskazanymi powyżej emisjami Wnioskodawca poniósł szereg różnych kosztów, między innymi:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawcy przysługiwało prawo do uznania za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z emisją akcji.

Zdaniem Wnioskodawcy, mógł on zaliczyć wydatki związane z emisją akcji do kosztów uzyskania przychodów.

1.1 Definicja kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z treści tego przepisu wynika, że dany wydatek może być uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli spełnione zostaną następujące warunki:

* koszt zostanie poniesiony,

* celem poniesienia kosztu jest osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,

* koszt nie został uwzględniony przez ustawodawcę na liście wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zawartej w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

W doktrynie i orzecznictwie zostały określone pewne dodatkowe kryteria uznawania wydatków za koszty uzyskania przychodów, w szczególności:

* definitywny charakter poniesionego kosztu,

* związek z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* odpowiednie udokumentowanie.

Ponadto wskazuje się, iż "przepis ten konstruuje zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatników musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy. Związek ten może być natomiast bezpośredni lub pośredni, tzn. kosztem uzyskania przychodu będą wydatki, które mogą przyczynić się do powstania konkretnego przychodu oraz wydatki pośrednio związane z funkcjonowaniem podatnika" (tak Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu w postanowieniu z dnia 9 marca 2007 r., ZD/4061-275/1/06). Warunkiem zakwalifikowania pewnych wydatków, jako tak pojmowanego kosztu, jest ich celowe ponoszenie przez podatnika dla osiągnięcia przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, zmierzające do stworzenia, zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 marca 1998 r. sygn. akt SA/Lu 230/97 i z dnia 12 września 1999 r., sygn. akt I SA/Wr 482/97).

Ponadto, jak wskazuje się w orzecznictwie, ustawodawca nieprzypadkowo posłużył się pojęciem "przychodów", a nie "przychodu". Liczba mnoga, w której użyto tego słowa, wskazuje, że aby jakiś wydatek uznać za koszt w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, nie trzeba wykazywać zależności między nim a powstaniem lub powiększeniem konkretnego, poddającego się kwantyfikacji (mierzalnego) przychodu (por. uchwała 7 sędziów NSA z dnia 18 czerwca 2007 r., sygn. akt II FPS 8/06).

1.2. Związek wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę na emisję akcji z przychodem.

Zdaniem Wnioskodawcy, poniesione przez niego wydatki, związane z emisją akcji i podwyższeniem kapitału zakładowego, spełniają warunek pośredniego związku z prowadzoną przez niego działalnością.

Należy zauważyć, że samo pozyskanie środków finansowych przez spółkę kapitałową w drodze podwyższenia kapitału zakładowego nie jest celem samym w sobie, lecz zawsze stoją za tym określone przyczyny. Może to być wymóg kontrahentów spółki, dla których wysokość kapitału zakładowego wpływa na stopień zabezpieczenia ich interesów, podwyższenie kapitału często łączy się też z przystąpieniem do spółki nowego wspólnika. W niektórych przypadkach jest ono niezbędne dla zachowania bytu spółki (jeśli jest przeprowadzane w celu pokrycia strat i uniknięcia likwidacji).

Niezależnie od tego jednak, pozyskanie kapitału w drodze emisji akcji zawsze wiąże się ze wzmocnieniem kondycji finansowej spółki, co ma niewątpliwie przełożenie na umocnienie jej pozycji na rynku. Pozyskanie nowych funduszy w ramach podwyższenia kapitału zakładowego pozwala rozszerzyć zakres prowadzonej działalności, sfinansować nowe inwestycje lub rozwinąć i zabezpieczyć już istniejące przedsięwzięcia.

Dostrzegają to również organy podatkowe. W interpretacji z dnia 13 września 2007 r. (ŁUS-II-2-423/190/07/AG), Naczelnik Łódzkiego Urzędu Skarbowego stwierdził, iż "podwyższenie kapitału zakładowego spełnia funkcję gospodarczą ponieważ daje on podstawę zabezpieczenia praw wierzycieli i rękojmię spłaty udzielonych spółce kredytów. Wysokość kapitału zakładowego jest sygnałem dla potencjalnych kontrahentów spółki, że jej kondycja finansowa jest dobra, co buduje zaufanie i wpływa na podejmowanie określonych decyzji gospodarczych. <...> Może się zatem istotnie przyczynić do uzyskiwania zwiększonych przychodów przez podatnika. W świetle powyższego wydatków, które poniosła spółka w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego, trudno nie uznać za gospodarczo uzasadnionych i związanych z prowadzoną działalnością oraz zakwestionować prawo zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów."

Konkludując, zdaniem Wnioskodawcy przeprowadzone przez niego emisje akcji miały niewątpliwy wpływ na rozwój prowadzonej przez niego działalności, dlatego też poniesione w związku z nimi wydatki należy zaliczyć do kosztów ogólnych działalności Wnioskodawcy, pośrednio związanych z uzyskaniem przychodów w przyszłości oraz zachowaniem i zabezpieczeniem źródła przychodów.

W opinii Wnioskodawcy, nie sposób zgodzić się z wysuwaną niekiedy argumentacją, że koszty związane z podwyższeniem kapitału zakładowego (w tym poprzez emisję akcji) pozostają w bezpośrednim związku wyłącznie z kwotami uzyskiwanymi na podwyższenie kapitału. Twierdzi się, że nawet jeżeli związane z tym rozszerzenie działalności może generować dodatkowe przychody, będą to przychody z bieżącej działalności gospodarczej podatnika, a z ich osiągnięciem będą się wiązały odrębne wydatki stanowiące koszty ich uzyskania. Wniosek ten, szczególnie w świetle przeprowadzonych powyżej rozważań, należy uznać za błędny.

Jak już wskazano, art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. mówi o kosztach uzyskania "przychodów", a nie "przychodu". Wskazuje to wyraźnie, że dany wydatek może łączyć się, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio, z więcej niż jednym przychodem. Bezpośredni związek kosztu z pewnym przychodem nie wyklucza możliwości, że jest on związany również w sposób pośredni z uzyskaniem innego przychodu, bądź zabezpieczeniem lub zachowaniem źródła przychodów.

W orzecznictwie wskazuje się niekiedy, że kosztów uzyskania przychodów nie stanowią, wyłącznie wydatki bezpośrednio związane z uzyskiwaniem kwot na podwyższenie kapitału zakładowego, tzn. wydatki związane ze zbyciem wyemitowanych akcji i otrzymaniem za nie ceny. Wydatki na pozostałe czynności związane z emisją akcji lub organizacją wprowadzania ich na giełdę jak np. koszty doradztwa prawnego i finansowego, sporządzania prospektu emisyjnego, itp. są kosztami podatkowymi (zob. np. wyrok WSA w Warszawie z dnia 31 lipca 2008 r., sygn. akt. III SA/Wa 782/08 oraz wyrok WSA w Gliwicach z dnia 7 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/GI 44/08). Jednak zdaniem Wnioskodawcy, nawet ta wykładnia, choć z pewnością, bardziej korzystna niż stanowisko kwestionujące możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków powiązanych z emisją akcji, jest niezupełnie trafna.

Na gruncie literalnej wykładni przepisów u.p.d.o.p. nie sposób bowiem twierdzić, że wydatki związane z emisją akcji w drodze podwyższenia kapitału zakładowego są bezpośrednio związane z jakimikolwiek przychodami niepodlegającymi opodatkowaniu. Kwoty otrzymywane na podwyższenie kapitału zakładowego nie stanowią bowiem na mocy art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy, przychodu niepodlegającego opodatkowaniu, lecz w ogóle nie stanowią przychodu dla celów u.p.d.o.p. (niżej, punkt 2 uzasadnienia). Przepis ten stanowi bowiem, że "do przychodów nie zalicza się <...> przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego".

Nie zmienia tego fakt, że ustawodawca w konstrukcji art. 12 ust. 4 pkt 4 popełnił błąd logiczny, co dogłębnie przeanalizował WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 27 marca 2009 r. (sygn. akt I SA/Wr 1246/08):

"Z zakazu wykładni synonimicznej wynika, że tym samym zwrotem nie należy nadawać różnych znaczeń. Co nie oznacza, że wspomniana reguła konserwacji terminologicznej nie dopuszcza wyjątków. Zauważmy bowiem, że w przedmiotowym przypadku mamy do czynienia z błędem logiczno językowym tzw. idem per idom (łac. " to same przez to samo") albowiem ustawodawca objaśnienia terminu "przychód" dokonuje posługując się zespołami terminów wśród, których występuje również termin objaśniany, a mianowicie "przychód". Trudno tym samym uznać, że mamy do czynienia z tym samym zwrotem. Skoro ustawodawca wykluczył z kategorii przychodu - przychody na utworzenie lub powiększenie kapitału to przyjmując zasadę racjonalnego prawodawcy należy przyjąć, że taki był jego zamiar. Stąd też oczywistym jest, że zwrotom tym nadał odmienne znaczenie. Relacja zaś miedzy tymi dwoma zakresami nazw ma niewątpliwie charakter wykluczający sprowadzający się do stosunku: przychód - (nie) przychód <...>. A zatem (nie) przychód na podwyższenie, kapitału jest niczym innym jak pewną kategorią korzyści ekonomicznych, które powinny być neutralne podatkowo albowiem nie można ich uznać za trwałe przysporzenie spółki. Analizując jego charakter i cel możemy mówić o przysporzeniu, wpływie czy wpłacie na podwyższenie kapitału."

Skoro zatem twierdzi się, że wydatki związane z emisją są bezpośrednio związane wyłącznie z kwotami otrzymywanymi na podwyższenie kapitału, które nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy podatkowej, to nie można twierdzić, że wydatki te są związane bezpośrednio z jakimkolwiek przychodem. Z tego względu nie istnieją żadne przeszkody, by wiązać je pośrednio z pewnym przychodami albo zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów.

Argumentacja, zgodnie z którą wydatki poniesione w związku z emisją akcji można łączyć jedynie z kwotami otrzymywanymi na podwyższenie kapitału zakładowego, została również dosadnie skrytykowana przez WSA w Krakowie w wyroku z dnia 2 kwietnia 2009 r. (sygn. akt I SA/Kr 1408/08): "taka interpretacja, oparta jedynie na bezpośrednim związku poniesionych wydatków z samym faktem podwyższenia kapitału zakładowego, oparta samym przepis art. 12 ust. 4 pkt 4 u.p.d.o.p., jest przykładem wykładni oderwanej całkowicie od życia gospodarczego. Tymczasem prawo podatkowe, co do zasady, powinno to życie opisywać, a nie w sposób sztuczny kształtować. Celem bowiem emisji akcji (lub wydawania udziałów) jest pozyskanie środków na finansowanie działalności gospodarczej przez spółki kapitałowe. A zatem wydatki ponoszone w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego są związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, której efekty podlegają następnie opodatkowaniu".

Co więcej, pogląd Wnioskodawcy co do możliwości zaliczania wydatków związanych z emisją akcji do kosztów uzyskania przychodów znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ("ETS"), który w licznych wyrokach stanął na stanowisku, że emisja akcji dokonywana celem podwyższenia kapitału przynosi korzyść dla ogólnie pojętej działalności gospodarczej danego podmiotu. Poniesione w związku z emisją wydatki stanowią zatem część kosztów ogólnych, a w konsekwencji element cenotwórczy (zob. wyroki ETS; z 26 maja 2005 r. AG C-465/03; z 27 września 2001 r. C-16/00; wyrok z 22 lutego 2001 r. C-408/98; z 8 czerwca 2000 r. C-98/98 i wyrok z 6 kwietnia 1995 r. C-4/94).

Spotkać się można za stanowiskiem, iż na podstawie art. 15 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 4 pkt 4 oraz art. 7 ust. 3 pkt 1 i 3 u.p.d.o.p. wydatki związane z emisją akcji nie mogą być zaliczane do tych kosztów uzyskania przychodów, które mogą być uwzględniane w kalkulacji dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Artykuł 7 ust. 3 pkt 1 wyłącza możliwość uwzględniania przy ustalaniu dochodu podlegającego opodatkowaniu przychodów z tych źródeł, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są wolne od podatku, zaś pkt 3 tego przepisu odnosi się analogicznie do kosztów uzyskania takich przychodów. Stąd wysuwana bywa konkluzja, że zasada ta powinna mieć zastosowanie także do tych przysporzeń, które na gruncie u.p.d.o.p. nie są traktowane jako przychody podatkowe i związanych z nimi wydatków.

W opinii Wnioskodawcy, taki sposób wykładni przepisów u.p.d.o.p. jest błędny i nie zasługuje na aprobatę. Wspomniane wyżej przepisy nie korespondują ze sobą i nie mogą podlegać łącznej wykładni.

Jak słusznie zauważają K. Knapik i M. Łukasiewicz (Koszty pozyskania kapitału w podatku dochodowym, Monitor Podatkowy 12/2008), w zakresie przepisu art. 7 ust. 3 pkt 1 mieszczą się wyłącznie dwie kategorie przychodów:

Zatem, aby odpowiedzieć na pytanie, czy dane przysporzenie mieści się w zakresie art. 7 ust. 3 pkt 1 (a co za tym idzie, czy związane z nim wydatki są kosztami uzyskania przychodów, o których mowa w art. 7 ust. 3 pkt 3) należy przeanalizować, czy spełnia ono łącznie dwie przesłanki:

Takie rozumienie tego przepisu jest w doktrynie prawa podatkowego bezdyskusyjne (zob. np. J. Marciniuk (red.), Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz, Warszawa 2009. s. 105).

Należy stanowczo podkreślić, że zarówno art. 2 ust. 1, jak i art. 17 u.p.d.o.p. nie zawierają żadnej kategorii przychodów, która miałaby związek z emisją akcji lub podwyższeniem kapitału zakładowego. Nie mogą być one również interpretowane rozszerzająco. W związku z tym "należy uznać, że ani wartości otrzymane na podwyższenie kapitału zakładowego lub agio, ani koszty związane z takim podwyższeniem nie są uwzględniane w kalkulacji jakiegokolwiek dochodu niepodlegającego opodatkowaniu lub wolnego od podatku" (A. Chętkowski, Czy wydatki związane z podwyższeniem kapitału zakładowego można uwzględniać w kalkulacji dochodu podlegającego opodatkowaniu..., Jurysdykcja Podatkowa 02/2008).

Należy stanowczo podkreślić, że zarówno art. 2 ust. 1, jak i art. 17 u.p.d.o.p. nie zawierają, żadnej kategorii przychodów, która miałaby związek z emisją akcji lub podwyższeniem kapitału zakładowego. Nie mogą być one również interpretowane rozszerzająco. W związku z tym "należy uznać, że ani wartości otrzymane na podwyższenie kapitału zakładowego lub agio, ani koszty związane z takim podwyższeniem nie są uwzględniane w kalkulacji jakiego kolwiek dochodu niepodlegającego opodatkowaniu lub wolnego od podatku" (A. Chętkowski, Czy wydatki związane z podwyższaniem kapitału zakładowego można uwzględniać w kalkulacji dochodu podlegającego opodatkowaniu..., Jurysdykcja Podatkowa 02/2008). Jak wyraźnie stwierdzają, komentatorzy, "treść art. 7 ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.p. nie uprawnia natomiast do stwierdzenia, że przepis ten swym zakresem obejmuje także przychody, które nie stanowią, przychodów w rozumieniu art. 12 ust. 4 pkt 1-20 u.p.d.o.p." (R.Pęk S. Babiarz, L. Błysiak, B. Deuter, A. Gomułowicz, R.Pęk, K. Winiarski, Podatek dochodowy od osób prawnych Komentarz, Wrocław 2009. s. 137). Jak już bowiem wykazano w punkcie 1.2. niniejszego uzasadnienia, art. 12 ust. 4 wymienia kategorie przysporzeń majątkowych, których ustawodawca nie uznaje za przychody w rozumieniu ustawy podatkowej i które nie mieszczą, się w zakresie art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p. Nie spełniają, one zatem przesłanki wymienionej w punkcie a) powyżej, w związku z czym art. 7 ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.p. nie może mieć do nich zastosowania. Co za tym idzie, do związanych z nimi wydatków nie można stosować art. 7 ust. 3 pkt 3. Podobne postępowanie nosiłoby cechy, niedopuszczalnej w prawie podatkowym, analogii na niekorzyść podatnika.

Jeszcze raz Spółka zaznacza, że do kategorii przysporzeń niebędacych przychodami należą m.in. kwoty otrzymane na utworzenie lub podwyższenie kapitału zakładowego. W literaturze podkreśla się, że powodem ich wyłączenia z pojęcia przychodu jest fakt, że należą, one do pozycji bilansowych, które z naturalnych względów nie mogą być uznawane za przychód, gdyż nie stanowią, definitywnego przysporzenia (zob. F. Świtała G. Dźwigała, Z. Huszcz, P. Karwat, P. Krasnodębski, M. Ślifirczyk, F.Świtała, Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Komentarz, Warszawa 2009, s. 89). Art. 12 ust. 4 pkt 4 de facto służy więc uzgodnieniu wyniku rachunkowego, ustalonego zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.; dalej "UOR") z podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym.

Podkreślił to również we wspomnianym już (punkt 1.2. niniejszego uzasadnienia) wyroku WSA we Wrocławiu, kontynuując myśl, iż kwoty otrzymane na podwyższanie kapitału są (nie)przychodem: "A skoro tak to niemożliwym jest stosowanie do niego przepisu art. 7 u.p.d.o.p. Przepis ten posługuje się bowiem terminem przychód a (nie) przychód na podwyższanie kapitału takim przychodem nie jest. Z tych samych powodów nie można też zrównywać tej kategorii do pojęcia przychodu niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych czy kategorii przychodu wolnego od podatku." (sygn. akt I S.A/Wr 1246/08; zob. też np. wyrok WSA w Krakowie z dnia 2 kwietnia 2009 r., sygn. akt I SA/k.r. 1408/08)

Należy zauważyć, że do podobnej kategorii przysporzeń co kwoty uzyskane na podwyższenie kapitału zakładowego należą zaciągane przez spółki pożyczki oraz kredyty na finansowanie działalności. Z punktu widzenia celu gospodarczego, nie istnieje różnica pomiędzy pozyskaniem środków finansowych w drodze podwyższenia kapitału zakładowego a zaciągnięciem pożyczki (kredytu) "kapitał zakładowy, podobnie jak kapitały obce, jest instrumentem zewnętrznego finansowania spółki" (A. Opalski, Kapitał zakładowy. Zysk. Umorzenie, Warszawa 2002 s. 25). A choć kwoty pożyczki (kredytu) również nie stanowią, przychodu w rozumieniu u.p.d.o.p. (na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy), możliwość uznania za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z ich otrzymaniem jest słusznie aprobowana nie tylko przez sądy administracyjne, lecz również przez organy podatkowe. Zdaniem Wnioskodawcy, różnicowanie traktowania kosztów związanych z pozyskaniem kapitału w drodze emisji akcji i zaciągnięcia długu jest niczym nieuzasadniona. Co więcej, dyskryminujące traktowanie w tym zakresie pozyskiwania kapitałów własnych jest niespójne z przepisami u.p.d.o.p., w których ustawodawca wyraźnie preferuje taki sposób finansowania podmiotów (por. chociażby przepisy dotycząca tzw. cienkiej kapitalizacji). Przyjęcie prezentowanego powyżej stanowiska prowadziłoby do absurdalnego stanu, w którym podatnicy finansujący swoją działalność przez pożyczkę mogliby (wyłączając wspomnianą kwestię niedostatecznej kapitalizacji) zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z takim finansowaniem, zaś podmioty, które decydują się na preferowaną, przez ustawodawcę formę pozyskiwania środków finansowych (podwyższenia kapitału) nie miałyby takiej możliwości, co stawiałoby ich w znacznie gorszej sytuacji.

Konkluzja taka jest całkowicie nie do pogodzenia z systemową, wykładnią przepisów u.p.d.o.p. oraz zasadą domniemania racjonalnego ustawodawcy (zob. K. Knapik, M. Łukasiewicz, Koszty pozyskania kapitału...).

Stanowisko Wnioskodawcy co uznania za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z emisją akcji i podwyższeniem kapitału zakładowego potwierdza również analiza przepisów u.p.d.o.p. w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2003 r., które przewidywały możliwość zaliczenia tego typu wydatków do kosztów podatkowych poprzez odpisy amortyzacyjne. Zgodnie z obowiązującą do 31 grudnia 2002 r. treścią art. 16b ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.p. amortyzacji podlegały niezależnie od przewidywanego okresu używania w spółce akcyjnej koszty organizacji poniesione przy założeniu lub późniejszym jej rozszerzeniu, tj. m.in. koszty poniesione wyposażenie spółki w kapitał akcyjny lub późniejsze jego podwyższenie, w szczególności zaś opłaty notarialne, skarbowe, sądowe, giełdowe, opłaty ponoszone w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym papierami wartościowymi, koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty sporządzania, drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji oraz koszty oferowania papierów wartościowych.

Rozwiązanie to odpowiadało wskazaniom UOR, zgodnie z którą do wartości niematerialnych i prawnych zaliczane były koszty organizacji poniesione przy założeniu lub późniejszym rozszerzeniu spółki akcyjnej. W wyniku zmiany przepisów o UOR, z u.p.d.o.p. wykreślono również art. 16b ust. 2 pkt 1 - nie oznacza to jednak, że ustawodawca miał zamiar uniemożliwić podatnikom zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na podwyższenie kapitału zakładowego. Wskutek nowelizacji u.p.d.o.p. zmienił

się jedynie sposób uwzględniania tych wydatków w kosztach uzyskania przychodów - z odpisów amortyzacyjnych na jednorazowe pomniejszenie o nie dochodu do opodatkowania, (zob. A. Chętkowski, Czy wydatki związane z podwyższeniem...).

W świetle powyższych rozważań, zdaniem Wnioskodawcy miał on prawo do zaliczenia wydatków poniesionych w związku z emisją akcji i podwyższeniem kapitału zakładowego do kosztów uzyskania przychodów. Prezentowane zaś niekiedy stanowisko kwestionujące taką możliwość, wynikające z przyjęcia, że wydatki te związane są wyłącznie z uzyskaniem korzyści niestanowiących przychodów na gruncie ustawy, oraz zrównania pojęcia korzyści niestanowiących przychodów w rozumieniu UPOOP z pojęciem dochodów niepodlegających opodatkowaniu lub wolnych od podatku, jest niewłaściwe i nie znajduje oparcia w przepisach ustawy.

Na zakończenie Wnioskodawca pragnie zauważyć, że jego argumentacja znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych, dopuszczających możliwość uznawania przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów, m.in. wyrokach: NSA z dnia 7 marca 2006 r. (sygn. akt I FSK 121/05), WSA w Warszawie z dnia 12 lutego 2009 r. (sygn. akt III S.A/Wa 1684/04); WSA w Białymstoku z dnia 21 stycznia 2009 r. (sygn. akt I SA/Bk 514/08), WSA w Warszawie z dnia 25 września 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 870/08 oraz III SA/Wa 656/08), WSA w Gdańsku z dnia 15 listopada 2007 (sygn. akt I SA/Gd 753/07), WSA w Lublinie z dnia 7 marca 2007 r. (sygn. I SA/Lu 82/07) i wielu innych. Podobne poglądy można zauważyć także w niektórych postanowieniach organów podatkowych w sprawach interpretacji prawa podatkowego, np. Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 14 sierpnia 2008 r. (PO2/423-133/07/67389), 22 maja 2007 r. (PO2/423-47/07/42525), 22 marca 2007 r. (PO2/423-47/07/42525), oraz 21 marca 2007 (PO2/423-29/07/24492); a także Naczelnika Łódzkiego Urzędu Skarbowego z dnia 13 września 2007 r. (ŁUS-II-2-423/190/07/AG), Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa-Praga z 28 maja 2007 r. (1434/PP/423-20/07) i innych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z treścią art. 431 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) podwyższenie kapitału zakładowego spółek akcyjnych wymaga zmiany statutu i następuje w drodze emisji nowych akcji lub podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych akcji. Oznacza to, iż wszelkie koszty ponoszone przez spółkę akcyjną przy emisji akcji pozostają w bezpośrednim związku z podwyższeniem kapitału zakładowego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. - zwanej dalej "u.p.d.o.p."), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Dochód podatkowy określany jest jako nadwyżka przychodów nad kosztami uzyskania przychodów. Ustawa nie zawiera definicji przychodu. Precyzuje to pojęcie, poprzez przykładowe wyliczenie rodzajów przychodów zawarte w art. 12 ust. 1, 3 i ust. 4b, a także enumeratywnie wylicza, jakiego rodzaju przyrosty aktywów podmiotu gospodarczego nie są zaliczane do przychodów. Z treści art. 12 ust. 4 pkt 4 u.p.d.o.p. wynika, iż do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych m.in. na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego.

Stosownie do art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy. Z przepisu tego wynika zatem, że wszystkie poniesione przez podatnika wydatki, po wyłączeniu wydatków zastrzeżonych w ustawie mogą być kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z przychodami, w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Co istotne muszą być to wydatki, dzięki którym podatnik może osiągnąć przychód podlegający opodatkowaniu. Wskazane we wniosku wydatki nie zostały wymienione w tzw. negatywnym katalogu kosztów ujętym w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p., jednakże w tej sprawie istotny jest cel ich poniesienia, a celem ich poniesienia było podwyższenie kapitału zakładowego.

W świetle powołanego przepisu art. 12 ust. 4 pkt 4 u.p.d.o.p., przychody skutkujące podwyższeniem kapitału zakładowego nie stanowią przychodu w rozumieniu u.p.d.o.p. Zatem przychody te pomija się określając podlegający opodatkowaniu dochód, a skoro tak to wydatki poniesione na uzyskanie przychodu nie będącego przychodem podatkowym nie mogą równocześnie stanowić kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.; w przeciwnym wypadku podatnik korzystałby podwójnie, gdyż będący efektem poniesionych wydatków przychód nie podwyższa podstawy opodatkowania, a pomimo to wydatki z nim związane podlegałyby zaliczeniu do kosztów podatkowych.

Zdaniem Organu, konkretne przysporzenia i wydatki poniesione na ich uzyskanie muszą być ze sobą ściśle związane. Skoro wydatki poniesiono na ściśle określony cel - podwyższenie kapitału zakładowego, to nie można jednocześnie twierdzić, że posłużą one innemu celowi, czyli należy je traktować jako koszty uzyskania przychodu, służące uzyskaniu w przyszłości przez spółkę niesprecyzowanego bliżej przychodu z prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Jeżeli określone wydatki w sposób jednoznaczny wiążą się z osiągnięciem przysporzenia, zidentyfikowanego przez ustawodawcę jako konkretny rodzaj przychodu, to bez względu na możliwość wywiedzenia pośredniego związku tych wydatków z ewentualnymi innymi przychodami, zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów oceniane być musi w kontekście tego przychodu, z którym wydatki te są bezpośrednio związane. Zauważyć bowiem należy, że jeżeli spółka po podwyższeniu kapitału zakładowego rzeczywiście uzyska większy, podlegający opodatkowaniu przychód, to będzie to przychód z działalności gospodarczej i jego uzyskanie pociągnie za sobą inne wydatki, niż te które spółka poniosła na podwyższenie kapitału zakładowego, a więc przysporzenia, które z woli ustawodawcy nie jest przychodem podatkowym.

Zgodnie z art. 7 ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.p. przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się przychodów ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub za granicą, jeżeli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo są wolne od podatku. Związane z tymi przychodami koszty nie mogą, stosownie do pkt 3 tego przepisu, pomniejszać przychodów uzyskiwanych z innych źródeł. Powyższa regulacja prawna stanowi wprost, iż przy ustalaniu dochodu podlegającego opodatkowaniu, nie uwzględnia się przychodów ze źródeł przychodów, jeżeli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są wolne od podatku oraz kosztów uzyskania przychodów związanych z tymi przychodami. Ustawodawca w powyższym przepisie posługuje się sformułowaniem "dochodu ze źródeł nie podlegających opodatkowaniu". "Dochód ze źródeł nie podlegających opodatkowaniu" może obejmować zarówno przychód ze źródła o którym mowa w art. 2 czyli taki, do którego nie stosuje się przepisów u.p.d.o.p. jak i przychód o którym mowa w art. 12 ust. 4 u.p.d.o.p., czyli przysporzenia które nie stanowią przychodu podatkowego. Przychód otrzymany na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, o którym stanowi art. 12 ust. 4 pkt 4 u.p.d.o.p., nie będący przychodem podatkowym mieści się bowiem w kategorii przychodów, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Przychód, który z woli ustawodawcy nie jest przychodem podatkowym spełnia bowiem kryterium niepodlegania opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Skoro zatem przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się przychodów ze źródeł, jeżeli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym to automatycznie w rachunku podatkowym nie uwzględnia się kosztów uzyskania tych przychodów. Oznacza to, że przychód neutralny podatkowo nie może generować kosztów podatkowych. Przychodem neutralnym podatkowo będzie więc zarówno przychód ze źródła, z którego dochód nie podlega opodatkowaniu oraz przychód ze źródła, z którego dochód jest zwolniony z podatku, jak i przychód nie podlegający opodatkowaniu z tego względu, że ustawodawca postanowił, iż nie jest zaliczany do przychodów podatkowych. Neutralność podatkowa (transparentność) określonego przychodu, wyraża się nie tylko w braku (z jakiegokolwiek powodu) opodatkowania uzyskanego z niego dochodu, ale też niemożności obciążenia kosztów działalności wydatkami związanymi z jego uzyskaniem.

Zaliczenie przez Wnioskodawcę wydatków związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego do kosztów uzyskania przychodów spowodowałoby zachwianie tej równowagi.

Odnosząc powyższe uwarunkowania prawne, do przedstawionego przez Spółkę we wniosku stanu faktycznego należy stwierdzić, że wymienione przez Spółkę wydatki dotyczące emisji akcji nie są związane, z zachowaniem czy zabezpieczeniem źródła przychodów. Ich celem jest bowiem pozyskanie kapitału zakładowego a więc przysporzenia którego ustawodawca nie zaliczył do przychodów. To zaś oznacza, że błędnym jest stanowisko wnioskodawcy, iż mogą one stanowić koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. Zgodnie bowiem z tym przepisem nie stanowią kosztów uzyskania przychodów wydatki, co prawda nie wymienione w art. 16 ust. 1 tej ustawy, ale poniesione w celu uzyskania przysporzeń, których zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 4 tej ustawy nie uważa się za przychody.

Stanowisko Wnioskodawcy jest zatem nieprawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Jednocześnie należy zauważyć, że powoływane przez Spółkę wyroki Sądu i interpretacje nie stanowią powszechnej wykładni przepisów prawa podatkowego ponieważ wydawane są w indywidualnych sprawach i wiążą tylko strony postępowania. Wobec tego cytowane wyroki i interpretacje nie mogą mieć wpływu na treść zawartą w wydanej interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.