IBPBI/2/423-1294/13/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Szpitala, przedstawione we wniosku z 5 lipca 2013 r. (data wpływu do tut. BKIP 16 lipca 2013 r.), uzupełnionym 7 października 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów renty wypłacanej na rzecz pacjentki przez Szpital (pytanie oznaczone we wniosku Nr 3) - jest prawidłowe.

W dniu 16 lipca 2013 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów renty wypłacanej na rzecz pacjentki przez Szpital.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 24 września 2013 r. Znak: IBPBI/2/423-861/13/MS wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano 7 października 2013 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Szpital udziela świadczeń zdrowotnych w zakresie profilaktyki, diagnozowania, leczenia, rehabilitacji. Głównym płatnikiem za świadczone usługi jest Narodowy Fundusz Zdrowia. Szpital działa na podstawie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217) oraz statutu. Podstawowym celem statutowym jest ochrona zdrowia, więc na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Szpital korzysta ze zwolnienia przedmiotowego w części przeznaczonej na te cele.

W dniu 23 czerwca 2008 r. pacjent wystąpił z powództwem przeciwko Szpitalowi, w którym domaga się zasądzenia na jego rzecz odszkodowania i zadośćuczynienia, w związku z rzekomym wyrządzeniem szkody przy udzielaniu świadczenia zdrowotnego przez personel Szpitala. W dniu 21 stycznia 2011 r. Sąd rozpatrujący przedmiotową sprawę udzielił zabezpieczenia w ten sposób, iż zasądził od Szpitala na rzecz pacjenta rentę płatną miesięcznie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

W dniu 4 lipca 2012 r. Sąd Okręgowy wydał wyrok oddalający powództwo w tejże sprawie. Dodatkowo na wniosek pełnomocnika procesowego pozwanego (Szpitala) Sąd wydał postanowienie o uchyleniu zabezpieczenia. W związku z czym Szpital wstrzymał wypłatę renty. Szpital podkreślił, iż wyżej opisana sprawa do dnia dzisiejszego nie została prawomocnie rozstrzygnięta. Szpital wyłączył z kosztów uzyskania przychodów wypłacaną na rzecz pacjenta rentę na podstawie art. 16 ust. 1 tejże ustawy, jednocześnie odprowadzając podatek dochodowy od osób prawnych od ww. świadczenia.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w świetle art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) Szpital postępuje prawidłowo odprowadzając podatek dochodowy od osób prawnych i wyłączając z kosztów uzyskania przychodów rentę wypłacaną na rzecz pacjenta, na podstawie art. 16 ust. 1 tejże ustawy... (pytanie oznaczone we wniosku Nr 3)

Zdaniem Wnioskodawcy, dotychczas Szpital odprowadzał podatek dochodowy od osób prawnych, a wyłączał na postawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) koszty związane z wypłatą pacjentowi renty z kosztów uzyskania przychodów; jako podmiot którego podstawowym celem statutowym jest ochrona zdrowia, korzystał ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 tejże ustawy. Mając na względzie pojawiające się interpretacje indywidualne i wytyczne właściwych organów podatkowych w tym zakresie, zasadna wydaje się być ponowna analiza stanu prawnego przedstawionego stanu faktycznego.

W uzupełnieniu wniosku z 3 października 2013 r. (data wpływu do tut. BKIP 7 października 2013 r.) Szpital wskazał, że stoi na stanowisku, iż powinien wyłączać z kosztów uzyskania przychodów wypłaconą na rzecz pacjenta rentę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

O tym, co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności gospodarczej, decyduje podmiot prowadzący tę działalność, lecz nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodu i jako taki podlegać odliczeniu od postawy opodatkowania. Takimi kosztami bowiem nie mogą być wydatki enumeratywnie wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

* został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

* jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* poniesiony został w celu uzyskania, zachowania albo zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Zatem, wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu lub zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Bezpośrednimi kosztami uzyskania przychodów są wydatki, które mogą przyczynić się do powstania konkretnego przychodu osiągniętego w danym momencie. Pośrednimi kosztami uzyskania przychodów są wydatki związane z całokształtem działalności podatnika i wywiązywaniem się przez niego z obowiązków nałożonych innymi przepisami prawa.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 2008 r. pacjent wystąpił z powództwem przeciwko Szpitalowi, w którym domagał się zasądzenia na jego rzecz odszkodowania i zadośćuczynienia w związku z rzekomym wyrządzeniem szkody przy udzielaniu świadczenia zdrowotnego przez personel Szpitala. W 2011 r. Sąd rozpatrujący przedmiotową sprawę udzielił zabezpieczenia w ten sposób, iż zasądził od Szpitala na rzecz pacjenta rentę płatną miesięcznie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W 2012 r. Sąd Okręgowy wydał wyrok oddalający powództwo w tejże sprawie. Dodatkowo na wniosek pełnomocnika procesowego pozwanego (Szpitala) Sąd wydał postanowienie o uchyleniu zabezpieczenia. W związku z czym Szpital wstrzymał wypłatę renty.

Zgodnie art. 16 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy kosztów uzyskania przychodu nie stanowią koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań.

Stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 18 tej ustawy do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar.

Z kolei przepis art. 16 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar, opłat i odszkodowań oraz odsetek od tych zobowiązań z tytułu:

* nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska,

* niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Natomiast w myśl art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy, wyłączone z kosztów uzyskania przychodów zostały kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Z powyższego wynika więc, że inne wydatki o charakterze odszkodowawczym skoro nie zostały wyłączone z kosztów podatkowych na mocy art. 16 ustawy, mogą stanowić - co do zasady - koszt uzyskania przychodu na gruncie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W kontekście rozpatrywanej sprawy, wskazać również należy na uregulowania na gruncie prawa cywilnego. Zgodnie z art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Natomiast art. 444 § 2 ww. Kodeksu stanowi, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W świetle powyższego, mając na uwadze specyfikę działalności Szpitala, stwierdzić należy, że z powyższych uregulowań wynika, że wypłata renty wynika wprost z przepisów prawa i powinna zostać zakwalifikowana jako wydatek związany z ryzykiem podejmowanym przy leczeniu pacjenta, co w konsekwencji stanowi, iż jest to wydatek związany z funkcjonowaniem Szpitala. Ponadto należy dodatkowo nadmienić, iż Szpital - jako jednostka, której celem jest szeroko rozumiana ochrona zdrowia ludzkiego - jest zobowiązany do należytej staranności jak i stosowania zasad etyki zawodowej.

Jak wynika z treści art. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159), przestrzeganie praw pacjenta określonych w ustawie jest obowiązkiem organów władzy publicznej właściwych w zakresie ochrony zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Z kolei art. 8 ww. ustawy stanowi, że pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym. Przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych osoby wykonujące zawód medyczny kierują się zasadami etyki zawodowej określonymi przez właściwe samorządy zawodów medycznych.

Z powyższego wynika, że Szpital ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za szkody spowodowane działalnością personelu medycznego. W konsekwencji, przyjąć należy, że wydatek z tytułu renty ma związek z zachowaniem źródła przychodów Szpitala i co do zasady mógłby stanowić Jego koszt uzyskania przychodów.

Mając jednakże na uwadze fakt, że każdy poniesiony przez podatnika wydatek należy oceniać indywidualnie, stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie istotna jest kwestia, iż wypłacana przez Szpital renta została zasądzona przez Sąd jako zabezpieczenie do czasu zakończenia postępowania prawomocnym wyrokiem Sądu, ponadto Wnioskodawca wskazał, iż do dnia dzisiejszego sprawa nie została zakończona a Sąd wydał postanowienie o uchyleniu zabezpieczenia.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż Wnioskodawca prawidłowo wyłączył z kosztów uzyskania przychodów wypłaconą rentę bowiem na chwilę obecną (do czasu rozstrzygnięcia przez sąd i uprawomocnienia się wyroku) wydatek ten nie ma charakteru definitywnego. Nie bez znaczenia pozostaje również wskazana przez Wnioskodawcę okoliczność, że roszczenia pacjenta pozbawione są podstaw prawnych. W opisie stanu faktycznego użyto bowiem sformułowania, iż pacjent wystąpił z powództwem przeciwko Szpitalowi (...) w związku z rzekomym wyrządzeniem szkody przy udzielaniu świadczenia zdrowotnego.

Stanowisko Szpitala, że powinien On wyłączać z kosztów uzyskania przychodów wypłacaną na rzecz pacjent rentę jest zatem prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, iż w zakresie pytania Nr 1 i 2 wydano odrębne interpretacje.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.