IBPBI/2/423-1260/13/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z 24 września 2013 r. (data wpływu do tut. BKIP 27 września 2013 r.), uzupełnionym w dniu 23 grudnia 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy rozliczenie przez Spółkę obligacji, polegające na wydaniu (obligatariuszom albo innym wskazanym przez obligatariuszy podmiotom) węgla w naturze w celu spełnienia świadczenia niepieniężnego, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1, stan faktyczny) - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 września 2013 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy rozliczenie przez Spółkę obligacji, polegające na wydaniu (obligatariuszom albo innym wskazanym przez obligatariuszy podmiotom) węgla w naturze w celu spełnienia świadczenia niepieniężnego, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 10 grudnia 2013 r. Znak: IBPBI/2/423-1260/13/AK, IBPBI/2/423-1269/13/AK, IBPBI/2/423-1270/13/AK, IBPBI/2/423-1271/13/AK wezwano o ich uzupełnienie. Uzupełnienia dokonano 23 grudnia 2013 r.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi działalność w zakresie wydobycia węgla kamiennego. W celu finansowania swojej działalności gospodarczej wyemitował obligacje (dalej: "obligacje") zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (tekst jedn.: z 2001 r., Dz. U. Nr 120, poz. 1300 z późn. zm., dalej: "ustawa o obligacjach"). Całość kwestii dotyczących rozliczenia obligacji regulowana jest w drodze: umowy emisji obligacji, uchwał Walnego Zgromadzenia Spółki oraz warunków emisji obligacji (dalej: "warunki emisji"). Świadczenie inkorporowane w treści obligacji ma charakter niepieniężny, co jest zgodne z treścią art. 4 ust. 2 ustawy o obligacjach. Zgodnie z treścią stosunku obligacyjnego Spółka zobowiązana jest wydać obligatariuszowi (lub innemu podmiotowi wskazanemu przez obligatariusza) węgiel kamienny w naturze. Obligacje wykupywane są według ich wartości nominalnej w ten sposób, że ilość wydanego węgla (w tonach) odpowiada wartości nominalnej obligacji podzielonej przez ustaloną w warunkach emisji cenę przeliczeniową węgla.

Dodatkowo, w treści warunków emisji obligacji ustalono, że podlegają one oprocentowaniu. Podobnie jak świadczenie główne, wartość odsetek także regulowana jest poprzez wydanie odpowiedniej ilości węgla (wierzytelność ma pierwotnie rzeczowy charakter). Ilość węgla wydawanego w ramach spłaty odsetek jest obliczana w sposób podobny do metodologii przyjętej w zakresie wartości nominalnej obligacji z tym, że zamiast wartości nominalnej do ustalenia ilości węgla przyjmuje się wartość naliczonych odsetek na dzień ich wymagalności.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy rozliczenie przez Spółkę obligacji, polegające na wydaniu (obligatariuszom albo innym wskazanym przez obligatariuszy podmiotom) węgla w naturze w celu spełnienia świadczenia niepieniężnego, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych... (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1, stan faktyczny)

Zdaniem Wnioskodawcy rozliczenie przez Spółkę obligacji, polegające na wydaniu (obligatariuszom albo innym wskazanym przez obligatariuszy podmiotom) węgla w naturze, w celu spełnienia świadczenia niepieniężnego, jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym, tj. nie spowoduje powstania przychodu podatkowego po stronie Spółki.

1. Pojęcie obligacji.

Obligacje są papierami wartościowymi dłużnymi. Są swoistą formą zasilania emitenta w kapitały obce, jednak niedające uprawnień ich właścicielom do wpływu na działania jednostki (emitenta). Skutek ekonomiczny finansowania jednostki obligacjami jest zbliżony do finansowania pożyczką, przy czym w stosunku do obligacji szereg elementów tego stosunku zobowiązaniowego regulowany jest szczegółowo przez ustawę o obligacjach.

I tak, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o obligacjach, obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Art. 4 ust. 2 ustawy wprowadza podział świadczeń wynikających z obligacji na świadczenia pieniężne i świadczenia niepieniężne.

Tak więc możliwe jest wyemitowanie obligacji, które będą w sposób pierwotny inkorporowały wierzytelność o wydanie określonej rzeczy (oznaczonej co do tożsamości lub jedynie co do gatunku).

Obligacje można podzielić na obligacje kuponowe i zerokuponowe. Obligacje zerokuponowe są zwykle emitowane z dyskontem (dyskonto występuje, gdy cena emisyjna, po której można nabyć obligację jest niższa niż cena nominalna, po której następuje wykup obligacji). Obligacje kuponowe wiążą się z okresową płatnością kuponu (odsetek). Także odsetki mogą mieć charakter zarówno świadczenia pieniężnego, jak i świadczenia rzeczowego (niepieniężnego).

2. Regulacje dotyczące obligacji w ustawie o CIT.

Ustawa o CIT nie reguluje expressis verbis w sposób kompleksowy kwestii związanych z emisją oraz wykupem obligacji, przy czym - w opinii Wnioskodawcy - możliwe jest ustalenie konsekwencji podatkowych powyższych czynności w oparciu o ogólne zasady opodatkowania podatkiem dochodowym, przepisy ustawy o CIT odnoszące się do poszczególnych kwestii dotyczących obligacji oraz orzecznictwo sądów administracyjnych oraz organów podatkowych. I tak, w pierwszej kolejności należy wskazać, że przepisy ustawy o CIT nie odnoszą się wprost do traktowania podatkowego środków pieniężnych otrzymanych z tytułu emisji obligacji. W tym zakresie ustawa wprost wyłącza z przychodów jedynie otrzymane lub zwrócone pożyczki (kredyty).

Niemniej jednak, otrzymane przez emitenta kwoty z tytułu emisji obligacji nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, mają one bowiem charakter zwrotny, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, iż nie stanowią one definitywnego przysporzenia majątkowego po stronie emitenta. Skutkiem powyższego jest zasada wyrażona w art. 16 ust. 1 pkt 23 ustawy o CIT, zgodnie z którą nie uważa się za koszty uzyskania przychodu "wydatków na wykup obligacji, pomniejszonych o kwotę dyskonta".

Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie organów podatkowych. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 grudnia 2011 r. (znak IPPB3/423-799/11-4/AG), w której organ zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że: (...) zamiarem ustawodawcy było traktowanie kwoty pozyskanej przez emitenta w chwili emisji obligacji jako neutralnej podatkowo, tj. jako kwoty niestanowiącej przychodu. Neutralność podatkowa kwot wypłaconych w związku z wykupem obligacji musi zostać zrównoważona przez neutralność podatkową kwot pozyskanych z ich emisji. Odmienne założenie prowadziłoby do niedorzecznego i niemożliwego do zaakceptowania wniosku, iż kwota pozyskana z emisji obligacji stanowi przychód, podczas gdy kwota wypłacona w związku z ich wykupem nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Taki wniosek jest sprzeczny ze zdrowym rozsądkiem oraz rachunkiem ekonomicznym emisji obligacji. Przy założeniu, iż ustawodawca powinien być racjonalny (co wynika z zasad interpretacji prawa podatkowego), jedynym możliwym wnioskiem jest iż intencją ustawodawcy było uznanie uzyskanych kwot pozyskanych z emisji obligacji przez emitenta za neutralne podatkowo.

Ten sam organ w innej interpretacji indywidualnej z 13 listopada 2008 r. (znak IPPB3/423-1178/08-4/JB) wyraził stanowisko, że: zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 powołanej ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodu wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Przepis ten (wraz z przepisem art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT wskazującym na to, że za przychody nie uważa się otrzymanych lub zwróconych pożyczek czy kredytów z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek/kredytów) realizuje zasadę, zgodnie z którą pożyczki/kredyty lub emisja obligacji są neutralne podatkowo w zakresie podatku dochodowego. Oznacza to, że środki uzyskane z pożyczki/kredytu lub emisji obligacji nie stanowią dla podatnika przychodu podlegającego opodatkowaniu, ich spłata z kolei nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Tym samym takie przepływy finansowe związane z otrzymaniem i zwrotem kwoty pożyczki/kredytu są podatkowo obojętne i nie wpływają na podstawę opodatkowania.

Kosztem uzyskania przychodu będą jednak kwoty płacone przez emitenta, w tym przypadku przez Wnioskodawcę, z tytułu korzystania z pieniędzy obligatariusza:

* odsetki (w formie świadczenia pieniężnego bądź niepieniężnego) w przypadku obligacji kuponowych lub

* dyskonto.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Oznacza to, iż w przypadku, gdy dojdzie do faktycznej zapłaty odsetek (co w przypadku wierzytelności niepieniężnej będzie miało miejsce w sytuacji wydania świadczenia niepieniężnego) Wnioskodawca ma prawo do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu.

3. Rozliczenie spłaty obligacji.

W przedmiotowej sprawie świadczeniem emitenta jest czynność polegająca na wydaniu określonej ilości węgla (obligatariuszom lub innym odbiorcom, wskazanym jednakże przez obligatariuszy), w miejscu uzgodnionym pomiędzy Wnioskodawcą a danym obligatariuszem.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ulega wątpliwości, iż czynności prowadzące do rozliczenia kwoty nominalnej obligacji, a zatem wydanie węgla w ramach świadczenia na rzecz obligatariusza ma charakter neutralny z punktu widzenia rozliczeń w podatku dochodowym od osób prawnych, a więc wydanie węgla nie może być traktowane jako odpłatne zbycie, ani żadna inna czynność powodująca powstanie przychodu dla Spółki.

Zdaniem Wnioskodawcy, spłata obligacji w formie rzeczowej nie różni się bowiem, jeżeli chodzi o konsekwencje podatkowe, od spłaty dokonanej w formie pieniężnej. Węgiel pełni bowiem jedynie formę swoistego "środka płatniczego". A więc, kwalifikując czynność spłaty obligacji na rzecz obligatariuszy Spółki jako zdarzenie prawne rodzące określone skutki podatkowe należy podkreślić, iż nie można go uznać za mające cechy odpłatnego zbycia prawa własności węgla (przedmiotu świadczenia niepieniężnego).

W związku z powyższym spłata obligacji nie powinna być utożsamiana z umową sprzedaży, ani jakiejkolwiek podobną umową o charakterze wzajemnym. Przeniesienie własności rzeczy (węgla) w wyniku spłaty obligacji nie ma bowiem charakteru odpłatnego zbycia prawa rzeczowego. Jest ono jednostronną czynnością prawną polegająca na przeniesieniu prawa własności na określony podmiot uprawniony w oparciu o posiadany papier wartościowy. Taka "wypłata" nie jest także czynnością wzajemną, gdyż świadczeniu Spółki na rzecz obligatariuszy (lub innych podmiotów) bezpośrednio nie odpowiada jakiekolwiek świadczenie z ich strony.

Zdaniem Wnioskodawcy, w sprawie znajdzie zastosowanie bogate orzecznictwo sądów administracyjnych (w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego) odnoszące się do skutków podatkowych wypłaty dywidendy rzeczowej. Wynika to z faktu, iż podobnie jak w przypadku obligacji rzeczowych (niepieniężnych) mamy do czynienia z obowiązkiem (po stronie podmiotu wypłacającego) świadczenia określonej rzeczy inkorporowanym w treści papieru wartościowego. W przedstawionym opisie stanu faktycznego są to obligacje, natomiast w przypadku dywidendy rzeczowej - akcje. Można więc przytoczyć tezy zaprezentowane przez NSA w wyroku z 22 lutego 2013 r. (sygn. akt II FSK 1771/11), w którym to orzeczeniu sąd wskazał, że: wypłata z zysku w formie rzeczowej nie różni się, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, jeżeli chodzi o konsekwencje podatkowe, od dywidendy wypłacanej w formie pieniężnej. Kwalifikując wypłatę z zysku na rzecz udziałowców spółki jako zdarzenie prawne rodzące określone skutki podatkowe należy podkreślić, iż nie można go uznać za mające cechy odpłatnego zbycia prawa własności nieruchomości. Wypłata przez spółkę dywidendy niepieniężnej nie powinna być utożsamiana z umową sprzedaży, ani jakąkolwiek podobną umową o charakterze wzajemnym. Przeniesienie własności nieruchomości w wyniku wypłaty dywidendy nie ma bowiem charakteru odpłatnego zbycia prawa rzeczowego. Jest ono jednostronną czynnością prawną polegającą na przeniesieniu prawa własności nieruchomości na wspólnika uprawnionego do udziału w zysku na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników. Wypłata z zysku na rzecz udziałowców spółki nie jest także czynnością wzajemną, gdyż świadczeniu spółki na rzecz wspólników bezpośrednio nie odpowiada jakiekolwiek świadczenie z ich strony. Wypłata z zysku na rzecz udziałowców spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie prowadzi również do zwolnienia się z długu przez spółkę. Spółka przekazuje wspólnikom część posiadanego majątku w formie pieniężnej bądź rzeczowej z tego powodu, że spełnione zostaną przewidziane umową spółki i przepisami prawa wymogi dotyczące podziału zysku. (...). Zwrócić również należy uwagę, iż w wyniku wypłaty z zysku w formie rzeczowej wartość rynkowa pozostałych w spółce aktywów nie wzrośnie. Zmianie ulegną jedynie rodzaj i struktura aktywów spółki. Wypłata z zysku w formie rzeczowej spowoduje natomiast przesunięcie danej pozycji z aktywów na pasywa w bilansie spółki. Nie powstanie jednak z tego tytułu żadne przysporzenie majątkowe, a więc przychód podatkowy w spółce.

Podobne stanowisko NSA wyraził również w wyrokach z 28 lutego 2012 r. (sygn. akt II FSK 1384/10) oraz z 17 kwietnia 2013 r. (sygn. akt II FSK 1638/11).

Analogiczne wnioski znaleźć można w orzecznictwie sądów administracyjnych dotyczącym przeniesienia własności rzeczy w drodze postępowania likwidacyjnego. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 27 lutego 2013 r. (sygn. akt III SA/Wa 2071/12) wskazał: Przypomnieć bowiem należy poglądy doktryny i orzecznictwa co do tego, czym jest przychód. W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie istnieje bowiem ustawowa, klasyczna (równościowa) definicja przychodu. Istniejące w niej przepisy wskazujące, co jest przychodem z danego źródła, uznać należy za przypadki definicji cząstkowych, wskazujących jedynie, co jest przychodem z tego właśnie, konkretnego źródła. Przepisy te wskazują zatem na dwa aspekty przychodu. (...). Zarówno w przypadku pozytywnego, jak i w negatywnego aspektu przychodu, można o nim mówić tylko wtedy, gdy podatnik rzeczywiście, nieodwołalnie i definitywnie nim dysponuje, czyli kiedy określone przysporzenie jest już jego udziałem, lub kiedy ma się nim stać. W tym kontekście uznać trzeba za nadzwyczaj trafne powołanie się przez Spółkę na wyrok NSA o sygn. SA/Sz 1305/97. Podatek dochodowy jest podatkiem od przysporzenia majątkowego. Aby zaistniał obowiązek podatkowy w tym podatku konieczne jest znalezienie w majątku podatnika jakiegoś przyrostu w roku podatkowym. (...) W niniejszej sprawie nie mamy natomiast do czynienia z żadnym zwolnieniem z długu w żadnej formie, lecz jedynie z wykonaniem zobowiązania Spółki wobec jej wierzyciela - wspólnika. Wykonanie zobowiązania skutkuje jego wygaśnięciem z zaspokojeniem wierzyciela, zaś zwolnienie z długu prowadzi do tego samego skutku, ale bez zaspokojenia wierzyciela. Z tego właśnie względu Ustawodawca wiąże przychód tylko z tym drugim przypadkiem, tzn. zauważa u podatnika przysporzenie (przyrost) majątku wskutek darowania długu poprzez zwolnienie z niego."

Podobnie WSA w Warszawie w wyroku z 6 sierpnia 2010 r. (sygn. akt III SA/Wa 2224/09): Zasadnie, powołując się na orzecznictwo, Minister Finansów podnosił, że zmniejszenie pasywów podatnika może powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych. Jednakże ma to miejsce wówczas, gdy zmniejszenie pasywów nie jest wynikiem działania powodującego uszczuplenie majątku podatnika. Opodatkowaniu będzie zatem podlegało zwolnienie z długu, jednakże z tego względu, że w takim przypadku wierzyciel rezygnuje z należnego mu świadczenia, pomimo że nie uzyskał zaspokojenia. Innymi słowy zwolnienie z długu, dokonane przez wierzyciela, ma ten skutek, że dług przestaje istnieć, aczkolwiek z majątku dłużnika nic nie ubyło (art. 508 k.c.).

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe konkluzje dotyczące wartości nominalnej obligacji będą miały, w drodze analogii, zastosowanie także do spłaty wartości odsetek, gdyż także odsetki mają pierwotnie formę wierzytelności niepieniężnej, a zatem nie dochodzi do odpłatnego zbycia węgla tylko z tego powodu, że wydawany jest on w celu spełnienia świadczenia; zatem i spłata odsetek w formie wydania węgla nie spowoduje powstania przychodu podatkowego dla Spółki.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) nie zawiera definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii. Zgodnie z ww. przepisem, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań (art. 12 ust. 1 pkt 1 - 3 powołanej ustawy). Na podstawie art. 12 ust. 1 omawianej ustawy można stwierdzić, że przychodem co do zasady jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną.

Jednym z przepisów o charakterze szczególnym w stosunku do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest art. 14. W myśl ust. 1 tego artykułu, przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie; jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

Użyte przez ustawodawcę pojęcie "odpłatnego zbycia" obejmuje zarówno klasyczną sprzedaż, czyli zobowiązanie się zbywcy do przeniesienia na nabywcę prawa własności rzeczy lub prawa majątkowego w zamian za zobowiązanie się nabywcy do zapłaty ceny ustalonej przez strony w umowie, jak i czynności prawne o podobnym charakterze (zamiana, inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych). W szczególności, posługując się terminem "wartość wyrażona w cenie", przepisy nie przesądzają o dopuszczalnej formie zapłaty tej należności. Może ona nastąpić zarówno w pieniądzu, jak i w innej postaci, np. w formie zwolnienia zbywającego z ciążących na nim zobowiązań wobec nabywcy lub przeniesienia na niego prawa własności rzeczy. Każde z wymienionych rozwiązań będzie prowadziło do uiszczenia "ceny" zbywanej rzeczy lub prawa majątkowego.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność w zakresie wydobycia węgla kamiennego. W celu finansowania swojej działalności gospodarczej wyemitował obligacje. Całość kwestii dotyczących rozliczenia obligacji regulowana jest w drodze: umowy emisji obligacji, uchwał Walnego Zgromadzenia Spółki oraz warunków emisji obligacji. Świadczenie inkorporowane w treści obligacji ma charakter niepieniężny, co jest zgodne z treścią art. 4 ust. 2 ustawy o obligacjach. Zgodnie z treścią stosunku obligacyjnego Spółka zobowiązana jest wydać obligatariuszowi (lub innemu podmiotowi wskazanemu przez obligatariusza) węgiel kamienny w naturze. Obligacje wykupywane są według ich wartości nominalnej w ten sposób, że ilość wydanego węgla (w tonach) odpowiada wartości nominalnej obligacji podzielonej przez ustaloną w warunkach emisji cenę przeliczeniową węgla. Dodatkowo, w treści warunków emisji obligacji ustalono, że podlegają one oprocentowaniu. Podobnie jak świadczenie główne, wartość odsetek także regulowana jest poprzez wydanie odpowiedniej ilości węgla (wierzytelność ma pierwotnie rzeczowy charakter). Ilość węgla wydawanego w ramach spłaty odsetek jest obliczana w sposób podobny do metodologii przyjętej w zakresie wartości nominalnej obligacji z tym, że zamiast wartości nominalnej do ustalenia ilości węgla przyjmuje się wartość naliczonych odsetek na dzień ich wymagalności.

Zauważyć należy, że obligacja zaliczana jest do kategorii dłużnych papierów wartościowych. Jest klasycznym instrumentem lokacyjnym i pożyczkowym; można ją traktować, jako dług podmiotu, który ją wyemitował.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 z późn. zm.), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia (wykupu obligacji).

Obligacje, jako instrumenty rynku kapitałowego, pełnią liczne funkcje tj. (obok pożyczkowej, lokacyjnej, także płatniczą, obiegową, gwarancyjną i zabezpieczającą). W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. Korzyścią nabywcy - obligatariusza są korzyści, np. pieniężne w postaci odsetek lub różnicy pomiędzy ceną emisyjną, a ceną nominalną (dyskonto), wypłacane w formie należności głównej lub ubocznej - w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji. Cena emisyjna obligacji - jest to cena, po jakiej emitent sprzedaje obligacje na rynku pierwotnym. Obligacje mogą być sprzedawane po cenie emisyjnej równej wartości nominalnej i wtedy nazywają się obligacjami kuponowymi. Obligacje mogą być również sprzedane powyżej wartości nominalnej (z premią) lub poniżej wartości nominalnej (z dyskontem). Dyskonto stanowi więc różnicę między wartością nominalną obligacji a kwotą, za jaką obligacje zostały zakupione, zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym.

Wartość nominalna obligacji określana jest przez emitującego obligacje i oznacza kwotę, którą nabywca obligacji (obligatariusz) otrzyma po upływie terminu, na jaki wyemitowano obligacje, tj. z chwilą jej wykupu przez emitenta. Innymi słowy obligacja jest to instrument finansowy (papier wartościowy), w którym jedna strona, zwana emitentem obligacji, stwierdza, że jest dłużnikiem drugiej strony, zwanej obligatariuszem i zobowiązuje się wobec niego do wykupu obligacji. Z punktu widzenia emitenta obligacji, stanowią one zatem alternatywną do kredytu lub pożyczki formę pozyskania kapitału w celu finansowania działalności.

W przedmiotowej sprawie rozliczenie spłaty obligacji następuje poprzez wydanie (obligatariuszom lub innym odbiorcom, wskazanym jednakże przez obligatariuszy) określonej ilości węgla. W tym miejscu należy zauważyć, że rozliczenie spłaty obligacji w formie pieniężnej i niepieniężnej ma odrębny charakter, w szczególności prowadzi do odrębnych zmian w majątku Spółki.

Rozliczenie obligacji w formie pieniężnej prowadzi bowiem do przekazania środków pieniężnych w wartości nominalnej odpowiadającej ustalonej wartości obligacji. Przekazywane na rzecz obligatariuszy (albo innych wskazanych przez obligatariusza podmiotów) środki pieniężne zostały uprzednio odpowiednio ujęte (jako przychody albo przysporzenia niestanowiące przychodu) - w tej samej wartości nominalnej - dla celów rozliczeń podatkowych Spółki, jako wartości wchodzące do jej majątku.

Rozliczenie obligacji w formie niepieniężnej - tj. w formie wydania węgla w naturze - polega natomiast na przeniesieniu na rzecz obligatariuszy (albo innych wskazanych przez obligatariusza podmiotów), prawa własności rzeczy których wartość odpowiada ustalonej wartości nominalnej obligacji, ale których uprzednie wejście do majątku Spółki (poprzez wydobycie) wiązało się z poniesieniem kosztu, który nie musi odpowiadać wartości węgla na dzień spłaty obligacji.

Gdyby zatem Spółka zdecydowała się najpierw dokonać zbycia węgla, a następnie przekazała uzyskane z tej transakcji środki pieniężne na rzecz obligatariuszy (albo innych wskazanych przez obligatariusza podmiotów) jako rozliczenie spłaty obligacji, uzyskałaby przychód ze zbycia tego węgla, prawo do ujęcia jako koszty uzyskania przychodów ze zbycia nierozliczonych podatkowo kosztów jego wydobycia oraz poniosła niestanowiący kosztu podatkowego wydatek na rozliczenie spłaty obligacji. W konsekwencji, Spółka osiągnęłaby dochód albo poniosła stratę na transakcji zbycia węgla.

Oceniając charakter rozliczenia obligacji polegający na wydaniu (obligatariuszom albo innym wskazanym przez obligatariuszy podmiotom) węgla w naturze w celu spełnienia świadczenia niepieniężnego, należy zauważyć, że w tym przypadku Spółka niejako decyduje się na zbycie węgla w zamian za cenę odpowiadającą wartości nominalnej ustalonej w ten sposób, że ilość wydanego węgla (w tonach) odpowiada wartości nominalnej obligacji podzielonej przez ustaloną w warunkach emisji cenę przeliczeniową węgla. Ilość węgla wydawanego w ramach spłaty odsetek jest obliczana w sposób podobny do metodologii przyjętej w zakresie wartości nominalnej obligacji z tym, że zamiast wartości nominalnej do ustalenia ilości węgla przyjmuje się wartość naliczonych odsetek na dzień ich wymagalności.

Wobec powyższego, w przedstawionym stanie faktycznym, uzasadnionym jest rozpoznanie po stronie Spółki przychodu ze zbycia rzeczy, o którym mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przychodem tym jest wartość nominalna obligacji powiększona o wartość naliczonych odsetek. Jednocześnie, w związku z odpłatnym zbyciem składników majątkowych Spółka będzie mogła rozliczyć, nieuwzględnione dotąd w jej rozliczeniach podatkowych, koszty wydobycia węgla.

Reasumując, rozliczenie przez Spółkę obligacji, polegające na wydaniu (obligatariuszom albo innym wskazanym przez obligatariuszy podmiotom) węgla w naturze w celu spełnienia świadczenia niepieniężnego spełnia przesłanki wymienione w art. 14 ust. 1 ww. ustawy. Po stronie Spółki powstaje zatem przychód na podstawie art. 12 ust. 1 w związku z art. 14 ust. 1 tej ustawy.

Stanowisko Spółki w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 1 jest zatem nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do powołanych we wniosku wyroków sądowych, stwierdzić należy, że nie mogą one wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, zdaniem tut. Organu w badanej sprawie z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu niniejszej interpretacji stanowisko Spółki w zakresie ustalenia, czy rozliczenie przez Spółkę obligacji, polegające na wydaniu (obligatariuszom albo innym wskazanym przez obligatariuszy podmiotom) węgla w naturze w celu spełnienia świadczenia niepieniężnego, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych należało jednak uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienić należy, iż w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 1 (zdarzenie przyszłe), oraz Nr 2 wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 14 marca 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.