IBPBI/2/423-1210/08/BG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 17 grudnia 2008 r. (data wpływu do tut. BKIP 23 grudnia 2008 r.) uzupełnionym w dniu 19 marca 2009 r. oraz 24 marca 2009 r. udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości uznania wierzytelności za nieściągalną na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 w związku z art. 16 ust. 2 pkt 3 tej ustawy - jest prawidłowe.

W dniu 23 grudnia 2008 r. wpłynął do BKIP ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości uznania wierzytelności za nieściągalną na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 w związku z art. 16 ust. 2 pkt 3 tej ustawy.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych dlatego też pismem z dnia 9 marca 2009 r. wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienie wniosku zawierające sprecyzowane pytanie wpłynęło do tut. BKIP w dniu 19 marca 2009 r. oraz 24 marca 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka posiada - z tytułu dostaw i usług - nieprzedawnione, a przeterminowane wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zostały zarachowane jako przychody należne. Wartość tych wierzytelności jest wyższa niż przewidywane koszty procesowe i sądowe związane z dochodzeniem wierzytelności, Spółka podejmuje próbę odzyskania ich na drodze sądowej. W momencie, gdy wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, Spółka utworzyła odpis aktualizujący, który zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26a) zalicza do kosztów uzyskania przychodów w dacie utworzenia odpisu aktualizującego. W trakcie prowadzonej egzekucji komornik poinformował wierzyciela, iż postępowanie egzekucyjne jest bezskuteczne, z uwagi na zgon dłużnika. W takiej sytuacji z uwagi na konieczność ustalenia spadkobierców, Spółka występuje z wnioskiem do Sądu miejscowego w celu ustalenia czy w sprawie dłużnika toczy się postępowanie spadkowe i otrzymuje informację, iż nie wszczęto żadnego postępowania spadkowego. Dalsze czynności Spółki zmierzające do odzyskania wierzytelności sprowadzają się do poszukiwania spadkobierców dłużnika. Przewidywane koszty poszukiwania spadkobierców i dalsze koszty procesowe, sądowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności od ewentualnych spadkobierców przewyższają pierwotną wartość wierzytelności.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w takiej sytuacji wierzyciel może uznać koszty poszukiwania spadkobierców w postaci kosztów wynajęcia biura detektywistycznego za koszty określone w art. 16 ust. 2 pkt 3) i w następstwie uznać wierzytelność za nieściągalną zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 której nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 pkt 3).

(treść pytania wynikająca z odpowiedzi na wezwanie Organu)

Zdaniem Spółki w przedstawionej sytuacji wierzyciel nie może uznać wierzytelność za nieściągalną zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), której nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2, pkt 3), ponieważ koszty poszukiwania spadkobierców dłużnika nie mieszczą się w definicji kosztów procesowych i sądowych związanych z dochodzeniem wierzytelności zdefiniowanych w art. 16 ust. 2, pkt 3). Spółka w dacie uznania wierzytelności za nieściągalną niespełniającą wymogów określonych w art. 16 ust. 2 pkt 3), wartość odpisu aktualizującego (uznanego w dacie utworzenia odpisu aktualizującego za koszty uzyskania przychodów), powinna uznać za koszt niestanowiący kosztów uzyskania przychodów i o wartość tego odpisu aktualizującego zwiększyć podstawę opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. określanej w dalszej części skrótem "ustawa o p.d.o.p.") kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z treści art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ustawy o p.d.o.p. wynika, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2.

Artykuł 16 ust. 2 ustawy o p.d.o.p. stanowi z kolei, iż za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

Jednocześnie, należy zauważyć, iż termin do zaliczenia nieściągalnych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów ograniczony jest przepisem art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o p.d.o.p., zgodnie z którym nie stanowią kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisane jako przedawnione.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania stwierdzić należy, iż ustawodawca uzależnił możliwość zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów niezapłaconych wierzytelności od spełnienia konkretnych warunków.

Przede wszystkim wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być wcześniej zarachowane jako przychody należne, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o p.d.o.p. Ponadto wierzytelności te, w celu zakwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów, powinny zostać udokumentowane w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy o p.d.o.p. Jakikolwiek inny dokument niż wymieniony w art. 16 ust. 2 ww. ustawy nie może udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności. Poza tym wierzytelności mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów, o ile nie uległy przedawnieniu.

Jak wskazano we wniosku w przedmiotowej sprawie okolicznością która mogłaby uzasadnić uznanie wierzytelności za nieściągalną jest wysokość kosztów związanych z ustaleniem spadkobierców dłużnika. Jednakże stosownie do postanowień art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o p.d.o.p. może to wystąpić m.in. w sytuacji gdy przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne, udokumentowane protokołem sporządzonym przez podatnika, związane z dochodzeniem wierzytelności, byłyby równe albo wyższe od kwoty wierzytelności.

Jednak koszt wynajęcia biura detektywistycznego w celu ustalenia spadkobierców dłużnika nie mieści się w definicji kosztów procesowych i egzekucyjnych, a wiec nie spełnia przesłanki tego przepisu.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 4e) ustawy o p.d.o.p. przychodem jest równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów.

Skoro podatnik stwierdza iż ustały przyczyny dla których utworzono odpis aktualizujący wartość tych wierzytelności, to jest obowiązany do wykazania przychodu podatkowego, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 4e ustawy o p.d.o.p.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.