IBPBI/2/423-119/09/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 22 stycznia 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 2 lutego 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych wierzytelności objętych postanowieniem o umorzeniu egzekucji co do części wierzytelności wobec tego samego dłużnika - jest prawidłowe.

W dniu 2 lutego 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych wierzytelności objętych postanowieniem o umorzeniu egzekucji co do części wierzytelności wobec tego samego dłużnika.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w oparciu o umowę o dostarczanie wody i odbiór ścieków świadczył usługi na rzecz Spółki A w likwidacji. Za każdy okres rozliczeniowy wystawiana była faktura VAT.

Faktury te nie były jednak regulowane i z tego tytułu powstało zadłużenie. Wnioskodawca wystąpił do Sądu z pozwami przeciwko spółce (odrębnie na każdą fakturę) i posiada prawomocne tytuły wykonawcze wydane przeciwko dłużnikowi.

Zadłużenie wynosi ponad 50.000,-zł. (pięćdziesiąt tysięcy złotych), to jest należność główna, nie licząc odsetek i kosztów procesu.

Na zadłużenie to została ustanowiona rezerwa, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości oraz przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Celem uniknięcia znacznych kosztów związanych z dalszymi postępowaniami do egzekucji skierowano jeden tytuł wykonawczy na kwotę 3.804,46,- zł. (sprawa prowadzona była przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym).

Postępowanie to zostało już prawomocnie umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.

Dłużnik nie posiada bowiem majątku, a zadłużenie spółki wobec podmiotów, którym przysługuje prawo pierwszeństwa zaspokojenia sumy uzyskanej z egzekucji to jest wobec ZUS, Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Urzędu Skarbowego stanowi kwotę prawie 2.000.000,-zł. (dwa miliony złotych).

Natomiast wnioskodawca posiada wierzytelność w kwocie ok. 50.000,-zł. (należność główna), która nie korzysta z prawa pierwszeństwa zaspokojenia w przypadku egzekucji.

Spółka nadmienia przy tym, że występowanie z kolejnymi wnioskami wiązać się będzie dla wnioskodawcy z dalszymi dodatkowymi kosztami (w tym dotyczącymi uzyskania klauzuli wykonalności).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przytoczonym stanie faktycznym wnioskodawca musi odrębnie udokumentować nieściągalność każdego tytułu wykonawczego (wierzytelności) wynikającego z tej samej umowy przysługującej mu wobec tego samego dłużnika, czy postanowienie o umorzeniu egzekucji co do części wierzytelności (wobec jednego tytułu wykonawczego) stanowi podstawę do uznania za nieściągalną całą wierzytelność, zwłaszcza, że wierzytelności te wynikają z jednej umowy.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wątpliwości w powyższym zakresie powstały po stronie Wnioskodawcy w związku występującym stanowiskiem niektórych organów skarbowych, że należy odrębnie udokumentować nieściągalność każdej wierzytelności oraz odmienną od tego stanowiska treścią orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lipca 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 534/2007 (Rzeczpospolita 2007/217 str. F10), zgodnie z którym:

"Postanowienie o bezskuteczności egzekucji wobec tego samego dłużnika względem części wierzytelności jest wystarczające dla uznania pozostałej części za nieściągalną".

Artykuł 16 ust. 1 pkt 25 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, dalej jako u.p.d.o.p.) przewiduje, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne. Jeżeli jednak nieściągalność zostanie udokumentowana postanowieniami odpowiednich organów, tj. sądu lub organu egzekucyjnego, to takie wierzytelności można uznać za koszty uzyskania przychodów. Natomiast w myśl art. 16 ust. 2 pkt 1 i 2 u.p.d.o.p., aby uznać wierzytelność za nieściągalną i zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodów, trzeba posiadać postanowienie o nieściągalności, uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego albo postanowienie sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub umorzenie postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku.

W niniejszej sprawie jest faktycznie jedna wierzytelność, która jednak nie była dochodzona przed Sądem w całości, ale w kilku odrębnych postępowaniach. Zdaniem wnioskodawcy ma on do czynienia więc z jedną wierzytelnością.

Podsumowując zdaniem Wnioskodawcy - w przedstawionym stanie faktycznym - skoro z prawomocnego postanowienia Komornika Sądowego wynika, że majątek dłużnika nie wystarcza do zaspokojenia jednego z tytułów wykonawczych (wierzytelności), to pozostałe wierzytelności - tytuły wykonawcze względem tego samego dłużnika również można uznać za nieściągalne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. określanej w dalszej części skrótem "ustawa o p.d.o.p.") kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z treści art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ustawy o p.d.o.p. wynika natomiast, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy o p.d.o.p. za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Artykuł 16 ust. 2 ww. ustawy stanowi z kolei, iż za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania stwierdzić należy, iż ustawodawca uzależnił możliwość zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów określonej wierzytelności od spełnienia konkretnych warunków. Wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być wcześniej zarachowane jako przychody należne zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o p.d.o.p. oraz ich nieściągalność powinna zostać udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 tej ustawy. Ustawodawca dokonał więc ścisłego i wyczerpującego wyliczenia, jakimi środkami można udokumentować nieściągalność wierzytelności. Jakikolwiek inny dokument niż wymieniony w art. 16 ust. 2 ustawy o p.d.o.p. nie może udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności. Należy również pamiętać, iż Kodeks cywilny nie zna kategorii "postanowienie o nieściągalności", a zatem dla celów podatkowych musi być to postanowienie, z którego treści jednoznacznie wynika, że dłużnik nie ma majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelność.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o p.d.o.p. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

W przypadku gdy podatnik wystąpi do organu egzekucyjnego o egzekucję jedynie części ustalonej wierzytelności, postanowienie o nieściągalności tej części powoduje, że całą wierzytelność można uznać za nieściągalną. Dowodem zatem do uznania całej wierzytelności za koszty uzyskania przychodów będzie postanowienie o nieściągalności części tej wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

W przedmiotowej sprawie dowodem do uznania całej wierzytelności przysługującej względem tego samego dłużnika będzie postanowienie o umorzeniu postępowania z uwagi na bezskuteczność egzekucji na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego wydane przez właściwy organ egzekucyjny - Komornika Sądowego.

Reasumując, Spółka ma prawo zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów całej wierzytelności udokumentowanej postanowieniem o nieściągalności części wierzytelności tego samego dłużnika, jeżeli wierzytelność ta była wcześniej zarachowana jako przychody należne zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o p.d.o.p., jej nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 ww. ustawy oraz nie została przedawniona zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o p.d.o.p.

Stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku jest zatem prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.