IBPBI/2/423-1120/09/MO

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 17 września 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 23 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatkowych skutków związanych z realizacją praw wynikających z pochodnego instrumentu finansowego nabytego w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym - jest prawidłowe.

W dniu 23 września 2009 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatkowych skutków związanych z realizacją praw wynikających z pochodnego instrumentu finansowego nabytego w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Podstawową działalnością Spółki jest produkcja złączy i śrub, która stanowi 97% przychodów ogółem Spółki. Produkowane przez Spółkę wyroby sprzedawane są w kraju i za granicą, sprzedaż eksportowa stanowi ok. 55% przychodów ze sprzedaży produktów ogółem.

Spółka prowadzi księgi rachunkowe, sprawozdanie finansowe sporządza zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości i międzynarodowymi standardami sprawozdawczości finansowej, a w zakresie nieuregulowanym międzynarodowymi standardami zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości. Sprawozdanie finansowe podlega zarówno śródrocznemu przeglądowi, jak i corocznemu badaniu przez biegłych rewidentów.

W ramach prowadzonej działalności Spółka zawiera transakcje z kontrahentami zagranicznymi rozliczane w walutach obcych (głównie w walucie EURO) i tym samym narażona jest na ryzyko związane z wahaniami kursów walut. Zabezpieczając się przed ryzykiem kursowym Spółka nabyła tzw. nierzeczywisty pochodny instrument finansowy, zawierając z Bankiem umowę "Nierzeczywistego Elastycznego Akumulowanego Terminowego Kupna Waluty Wymienialnej przez Bank z Konwersją w Dniu Realizacji". Umowa została zawarta na okres 1-go roku transakcje rozliczane są 2 razy w miesiącu przez okres kolejnych 12 miesięcy. Nabycie powyższego instrumentu nie spowodowało żadnych wydatków początkowych.

W związku z niekorzystnym kształtowaniem się kursu waluty Spółka poniosła wydatki dopiero w wyniku rozliczania transakcji tj. w momencie realizacji praw wynikających z tego instrumentu. Realizacja transakcji następuje poprzez rozliczenie jej różnicą kursową tj. poprzez kwotę różnicy pomiędzy aktualną wartością rynkową instrumentu, a wynikającą z ceny ustalonej w umowie (tzw. transakcje nierzeczywiste).

Pragniemy dodać, że zawarta transakcja nie ma charakteru spekulacyjnego, gdyż stanowi zaledwie 17,4% miesięcznych obrotów zagranicznych Spółki. W związku z tym, że umowa zawarta jest na okres do listopada 2009 r., opisana wyżej sytuacja dotyczy zarówno zaistniałego stanu faktycznego, jak i zdarzeń przyszłych wynikających z niezrealizowanych jeszcze praw wynikających z tego Instrumentu tj. nierozliczonych jeszcze transakcji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przedstawione w poz. 54 wydatki ponoszone przez Spółkę z tytułu realizacji praw wynikających z instrumentu nabytego w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym, można uznać za koszty uzyskania przychodów.

Zdaniem Spółki, wydatki poniesione dotychczas przez Spółkę, jak i przyszłe wynikające z zawartej z Bankiem umowy, można uważać za koszty uzyskania przychodów, gdyż:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe.

W doktrynie prawa finansowego za pochodny instrument finansowy uważa się taki instrument, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu (pierwotnego), na który ten pochodny instrument został wystawiony.

Definicję pochodnych instrumentów finansowych dla celów podatkowych zawiera art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. - dalej określana skrótem "ustawa o p.d.o.p."). Przepis ten stanowi, iż za pochodne instrumenty finansowe uważa się prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o p.d.o.p., przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty, w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Dochodem jest z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera przepisu, który przewidywałby szczególny sposób ustalania przychodów z realizacji praw pochodnych, co oznacza że objęte są one reżimem ogólnym art. 12 ustawy o p.d.o.p. Stosownie do treści art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.d.o.p. przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Za przychody związane z działalnością gospodarczą i działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 3 ustawy o p.d.o.p.).

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 3a ustawy o p.d.o.p., za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

* wystawienia faktury albo

* uregulowania należności.

Wobec powyższego trzeba przyjąć, że realizacja praw wynikających z instrumentu pochodnego jest warunkiem dla tego, by przychód należny mógł się pojawić.

Natomiast kwestię kosztów reguluje art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p., według którego kosztami uzyskania przychodów, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Poniesienie kosztu w rozumieniu omawianej ustawy jest świadomym, celowym działaniem podatnika. Polega na faktycznym i definitywnym przesunięciu określonej wartości z jego majątku do majątku innego podmiotu. W szczególności, może mieć postać wydatkowania środków pieniężnych bądź przekazania innych wartości majątkowych.

Ponadto, koszt uzyskania przychodu jest ponoszony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła. Istnieje zatem związek przyczynowy pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe:

* bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz

* inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Odnosząc powyższe do analizowanego stanu faktycznego, należy podkreślić, że - jak wskazał Wnioskodawca - celem przedmiotowej umowy było zabezpieczenie się przed ryzykiem kursowym w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą. Wydatki związane z tą transakcją spełniają zatem przesłankę celowości z art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p.

W kwestii dotyczącej momentu poniesienia kosztów uzyskania przychodów znajduje zastosowanie art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o p.d.o.p., który stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Zatem wydatki wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o p.d.o.p. nie są kosztem uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. Stają się nimi natomiast przy ustalaniu dochodu:

* w związku z realizacją praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych,

* rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów,

* z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych.

Z powyższych uregulowań wynika, że zarówno przychody jak i koszty uzyskania przychodów powstają dopiero, w dacie realizacji (albo rezygnacji z realizacji) praw z instrumentu pochodnego lub w momencie ich odpłatnego zbycia.

Pamiętać jednak należy, że jeżeli nabycie pochodnego instrumentu finansowego służy zabezpieczeniu transakcji nabycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.d.o.p., to stosownie do art. 16g ust. 3 tej ustawy wszelkie wydatki poniesione w celu nabycia tego instrumentu oraz jego realizacji powiększają wartość środka trwałego lub wartości niematerialnej czy prawnej.

Podkreślić przy tym trzeba, iż w przypadku transakcji terminowych wyróżniamy transakcje nierzeczywiste, w których nie następuje fizyczna dostawa instrumentu bazowego, natomiast realizacja transakcji jest dokonywana poprzez rozliczenie między stronami różnicy cen lub transakcje rzeczywiste, w których następuje faktyczne przeniesienie prawa własności ze sprzedającego na kupującego w drodze fizycznego dostarczenia instrumentu bazowego kupującemu przez sprzedającego, w określonym terminie i miejscu w zamian za ekwiwalent pieniężny.

W przypadku transakcji terminowej nierzeczywistej, gdy pomiędzy stronami przekazywana jest wyłącznie różnica między ceną zakontraktowaną a ceną rzeczywistą instrumentu bazowego w momencie rozliczenia kontraktu, dla celów podatkowych - z uwagi na brak innych przepływów środków pieniężnych między stronami - istotny jest ostateczny wynik finansowy z tej transakcji, tj. fakt osiągnięcia zysku albo straty na danym kontrakcie. W konsekwencji w przypadku, gdy w wyniku rozliczenia transakcji terminowej, Spółka ponosi stratę finansową stanowi ona koszt uzyskania przychodów, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b w związku z art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p., a zysk z takiej transakcji stanowi przychód podatkowy.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż jeżeli Spółka w wyniku zawartych transakcji ponosi rzeczywisty wydatek (koszt, ujemny wynik transakcji), na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. stanowi on koszt uzyskania przychodów, w momencie realizacji instrumentu pochodnego.

Stanowisko Spółki jest zatem prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że odnośnie sprawy będącej przedmiotem zdarzenia przyszłego wydano odrębną interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.