IBPBI/2/423-1104/09/MS - Odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego a przychód podatkowy w CIT.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 16 września 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 21 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy Spółka prawidłowo postępuje ujmując w przychodach podatkowych naliczone odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego (pytanie we wniosku Nr 1) - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 września 2009 r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy Spółka prawidłowo postępuje ujmując w przychodach podatkowych naliczone odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka nalicza osobom zajmującym lokal bez tytułu prawnego odszkodowanie zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst pierwotny: Dz. U. z 2001 r. Nr 71, poz. 7332; tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266). Odszkodowanie to odpowiada wysokości czynszu jaki Spółka otrzymywała przed wygaśnięciem umowy najmu i obejmuje również opłaty za media (tak jak gdyby stosunek prawny nie wygasł).

Odszkodowanie to naliczane jest w stosunku do osób zajmujących lokale mieszkalne w okresie od zakończenia umowy najmu (z przyczyn braku zapłat czynszu za okres powyżej 3 miesięcy) do czasu opuszczenia przez te osoby lokali. W tym okresie Spółka kieruje sprawy na drogę postępowania sądowego i komorniczego o zwrot zadłużenia i eksmisję. Miesięczne naliczenia odszkodowań są podstawą do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych oraz podatkiem od towarów i usług niezależnie od momentu kasowego uzyskania tego przychodu.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy Spółka prawidłowo postępuje, ujmując w przychodach podatkowych naliczone odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego... (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1)

Zdaniem Spółki, prawidłowe ujmuje miesięczne naliczenia kwot odszkodowań za bezumowne korzystanie z lokali mieszkalnych w przychodach podatkowych, jak również odprowadza podatek VAT. Pomimo wypowiedzenia umowy najmu i oczekiwania na postanowienia sądu o przydziale lokalu socjalnego zachodzi między Spółką i byłym najemcą stosunek zobowiązaniowy, tzn. istnieje bezpośredni związek pomiędzy usługą i należnością z tytułu zajmowanego bezumownie lokalu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. - zwanej dalej "u.p.d.o.p."), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. W myśl art. 7 ust. 2 u.p.d.o.p., dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Jak wynika z treści art. 12 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Podatek dochodowy od osób prawnych obejmuje swoim zakresem wszelkie wpływy majątkowe powstałe przy prowadzeniu działalności gospodarczej, a także wpływy otrzymane z innych tytułów.

Moment powstania przychodu związanego z działalnością gospodarczą regulują przepisy art. 12 ust. 3a, ust. 3c-3e u.p.d.o.p.

Zgodnie z art. 12 ust. 3a u.p.d.o.p. za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

Jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku (art. 12 ust. 3c u.p.d.o.p.).

Przepis ust. 3c stosuje się odpowiednio do dostawy energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu przewodowego (art. 12 ust. 3d u.p.d.o.p.).

Na podstawie art. 12 ust. 3e u.p.d.o.p. w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c i 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Spółka nalicza osobom zajmującym lokal bez tytułu prawnego odszkodowanie. Odszkodowanie to naliczane jest w stosunku do osób zajmujących lokale mieszkalne w okresie od zakończenia umowy najmu (z przyczyn braku zapłat czynszu za okres powyżej 3 miesięcy) do czasu opuszczenia przez te osoby lokali. W tym okresie Spółka kieruje sprawy na drogę postępowania sądowego i komorniczego o zwrot zadłużenia i eksmisję. Spółka wskazuje, iż miesięczne naliczenia odszkodowań są podstawą do opodatkowania m.in. podatkiem dochodowym od osób prawnych niezależnie od momentu kasowego uzyskania tego przychodu.

Instytucja odszkodowania uregulowana została w art. 361-363 ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynika szkoda.

Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie jest zatem swoistego rodzaju działaniem zmierzającym do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

W art. 12 ust. 4 u.p.d.o.p. określono rodzaje przychodów, których nie zalicza się do przychodów podatkowych. Brak w nim wyłączenia z opodatkowania przychodu pochodzącego z odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z lokalu. Odszkodowanie to nie jest również wymienione w art. 17 ust. 1 ww. ustawy, zawierającym katalog dochodów zwolnionych od podatku dochodowego od osób prawnych.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie otrzymane odszkodowanie związane jest z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Spółkę, jednakże nie mają do niego zastosowania przepisy art. 12 ust. 3a, 3c i 3d u.p.d.o.p. Przychód z tego tytułu należy zatem wykazać zgodnie z art. 12 ust. 3e tej ustawy, tj. w momencie faktycznego otrzymania odszkodowania (wpływu na rachunek bankowy Spółki).

Stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku w zakresie pytania 1 jest więc nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.