IBPBI/2/423-1081/14/KP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 2 września 2014 r. (data złożenia do tut. Biura 4 września 2014 r.), uzupełnionym pismem z 5 grudnia 2014 r. (data złożenia do tut. Biura 5 grudnia 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie powstania przychodu z tytułu przedawnionego zobowiązania (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1) - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 września 2014 r. do tut. Biura został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie powstania przychodu z tytułu przedawnionego zobowiązania. Wniosek został uzupełniony pismem z 5 grudnia 2014 r. (data złożenia do tut. Biura 5 grudnia 2014 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie z 25 listopada 2014 r., Znak: IBPBI/2/423-1081/14/k.p.

We wniosku, uzupełnionym pismem z 5 grudnia 2014 r., został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółdzielnia od 1984 r. jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a w roku 1987 r. zawarła z osobą fizyczną umowę dzierżawy terenu z przeznaczeniem na realizację inwestycji-budowy kiosku handlowego. Spółdzielnia przekazała dokumentację techniczną (projekt budowlany), wykonaną na jej zlecenie, a dzierżawca poniósł umówione nakłady na nieruchomość. W maju 1990 r. dzierżawca zawarł - bez udziału spółdzielni - umowę sprzedaży wybudowanego "zespołu kiosków" z osobą trzecią (osobą fizyczną). Strona sprzedająca stwierdziła przy tym, że jest jedynym właścicielem zespołu kiosków. Po okresie bezumownego korzystania z gruntu przez osoby, które nabyły prawa do nakładów, Spółdzielnia w 1992 r. zawarła z nimi umowę dzierżawy gruntu na czas nieokreślony,

w związku z czym stali się oni kolejnymi dzierżawcami gruntu, zabudowanego kioskiem trwale związanym z gruntem. W 2007 r. Spółdzielnia wypowiedziała powyższą umowę dzierżawy i wniosła do Sądu pozew o nakazanie doprowadzenia do stanu pierwotnego przez rozbiórkę murowanego budynku i wydanie dzierżawionego gruntu. Z uwagi na brak dobrowolnego wydania nieruchomości, Spółdzielnia wniosła pozew i Sąd Rejonowy

w Bielsku-Białej w 2008 r. nakazał byłym dzierżawcom opuścić i wydać Spółdzielni nieruchomość dzierżawy, natomiast oddalił powództwo w zakresie żądania nakazania rozbiórki budynku, stwierdzając, że Spółdzielnia nie wykazała, że to dzierżawcy ponieśli nakłady w postaci budynku, a zatem nie mogą być oni zobowiązani do ich usunięcia. Na podstawie prawomocnego wyroku zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne o wydanie nieruchomości. W toku egzekucji byli dzierżawcy ostatecznie wydali dobrowolnie nieruchomość i lokal w lutym 2012 r., co potwierdził protokół zdawczo-odbiorczy, spisany ze Spółdzielnią. W związku z fizycznym przejęciem nakładów w postaci budynku (kiosku handlowego), trwale związanego z gruntem, w lutym 2012 r., Spółdzielnia powołała rzeczoznawcę majątkowego, w celu ustalenia wartości godziwej dla tego budynku

i wprowadzenia go do środków trwałych. Na podstawie uzyskanej opinii rzeczoznawcy (operatu szacunkowego) w zakresie wartości godziwej budynku i zgodnie z protokołem odbioru, Spółdzielnia przyjęła na stan środków trwałych budynek wg wartości 123 000 zł. Drugostronnie kwota ta została zaksięgowana na zobowiązaniach. Byli dzierżawcy wnieśli pozew przeciwko Spółdzielni o zapłatę kwoty 229 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 4 lutego 2012 r., tytułem zwrotu nakładów. W toku postępowania została wydana opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego, który określił wartość nakładów w postaci budynku wraz z infrastrukturą na czerwiec 2013 r. na 154 700 zł. Po opinii dzierżawcy ograniczyli powództwo z kwoty 229 000 zł do kwoty 154 700 zł. Sąd Okręgowy zasądził od Spółdzielni na rzecz byłych dzierżawców kwotę 154 700 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania. Spółdzielnia wniosła apelację od wyroku Sądu Okręgowego do Sądu Apelacyjnego, który w czerwcu 2014 r. wydał wyrok oddalający powództwo w całości i obciążający byłych dzierżawców kosztami postępowania - z uwagi na przedawnienie roszczenia o zwrot nakładów.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy pozyskanie środka trwałego w postaci budynku (kiosku handlowego) trwale związanego

z gruntem, poprzez wydanie go przez byłych dzierżawców, a następnie oddalenie ich roszczenia o zwrot wartości nakładów na skutek przedawnienia roszczenia, rodzi obowiązek zapłaty przez Spółdzielnię podatku dochodowego od osób prawnych, a jeżeli tak, to czy powinien on zostać naliczony od podstawy w wysokości 123 000 zł, czy w wysokości 154 700 zł... (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółdzielnia zaewidencjonowała środek trwały w momencie przejęcia go od osób, które wcześniej nim dysponowały. Przyjęcie na środki trwałe odbyło się w dacie protokołu zdawczo-odbiorczego w kwocie 123 000 zł w lutym 2013 r. (winno być w lutym 2012 r.), w oparciu o wycenę wartości godziwej, dokonaną przez rzeczoznawcę majątkowego, powołanego przez Spółdzielnię. Spółdzielnia potraktowała tę operację, jako nabycie środka trwałego, za który nastąpi zapłata. Podstawą do przyjęcia rzeczonego środka trwałego był sporządzony na tę okoliczność operat szacunkowy, przy czym w pkt 2 operatu widnieje zapis w kwestii "Określenie celu wyceny"- przy czym jako ten cel zostało wskazane "wycena w celu wprowadzenia do ewidencji środków trwałych" oraz uwaga o sporządzeniu wyceny wg wartości godziwej. Zgodnie z art. 28 ustawy o rachunkowości, za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. Za datę tej transakcji powinna być przyjęta w opisanym stanie faktycznym data faktycznego objęcia przez Spółdzielnię w posiadanie budynku - kiosku handlowego trwale związanego z gruntem - czyli luty 2012 r. Wobec powyższego zasadne jest uwzględnienie wartości 123 000 zł jako wartości godziwej środka trwałego, adekwatnej dla czasu jego objęcia przez Spółdzielnię. Kwota 154 700 zł, stanowiąca kwotę wyceny nakładów na potrzeby sprawy sądowej o zwrot wartości nakładów na czerwiec 2013 r., nie może tu zostać zastosowana z uwagi na brak powiązania czasowego z objęciem środka trwałego przez Spółdzielnię. Od kwietnia 2012 r. Spółdzielnia prowadziła odpisy amortyzacyjne i kwalifikowała je jako koszt uzyskania przychodu, ponieważ lokale znajdujące się w budynku kiosku były wynajmowane, a przychody z tytułu najmu były opodatkowane. Wyrok Sądu Apelacyjnego z czerwca 2014 r., oddalający powództwo o zapłatę na podstawie uwzględnienia zarzutu przedawnienia roszczenia o zwrot nakładów, spowodował, zdaniem Spółdzielni, zmianę statusu pozyskania środka trwałego z odpłatnego nabycia na nabycie nieodpłatne z uwagi na przedawnienie zobowiązania zapłaty. W związku z tym Spółdzielnia, na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o p.d.o.p. uznała nabycie środka trwałego w postaci kiosku handlowego, trwale związanego z gruntem, za operację podlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych - jako, że za przychód w myśl ustawy o p.d.o.p. uznaje się wartość przedawnionych zobowiązań.

Na gruncie ustawy o p.d.o.p. nie jest istotne źródło przychodów, które w tym przypadku jest trudne do ustalenia, ale sam fakt osiągnięcia dochodu w tym przypadku - brak konieczności zapłaty przedawnionego zobowiązania do zwrotu wartości nakładów za środek trwały w postaci kiosku handlowego, trwale związanego z gruntem, co zaktualizowało się na skutek wyroku Sądu Apelacyjnego, wydanego w czerwcu 2014 r. Z uwagi na powyższe, Spółdzielnia jednorazowo, w sprawozdaniu podatkowym za 2014 r. obciąży przychód w kwocie 123 000 zł podatkiem dochodowym od osób prawnych. Z uzupełnienia wniosku wynika, że zdaniem Wnioskodawcy przychód z tytułu przedawnionego zobowiązania powstanie w czerwcu 2014 r.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji, zgodnie z zadanym we wniosku pytaniem wyznaczającym jej zakres, nie jest kwestia określenia momentu powstania przychodu z tytułu przedawnionego zobowiązania.

Stosownie do art. 676 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r.

poz. 121 dalej: k.c.), jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w braku odmiennej umowy, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego.

Zgodnie z art. 117 § 1 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

W myśl art. 677 k.c., roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody

z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz albo o zwrot nadpłaconego czynszu przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. Nadmienić należy, że w myśl art. 694 k.c. do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym

od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: u.p.d.o.p.) przychodem,

z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, jest m.in. wartość przedawnionych zobowiązań.

Z opisu stanu faktycznego przestawionego we wniosku wynika, że Spółdzielnia od 1984 r. jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a w roku 1987 r. zawarła z osobą fizyczną umowę dzierżawy terenu z przeznaczeniem na realizację inwestycji - budowy kiosku handlowego. Spółdzielnia przekazała dokumentację techniczną (projekt budowlany), wykonaną na jej zlecenie, a dzierżawca poniósł umówione nakłady na nieruchomość. W maju 1990 r. dzierżawca zawarł - bez udziału spółdzielni - umowę sprzedaży wybudowanego "zespołu kiosków" z osobą trzecią (osobą fizyczną). Strona sprzedająca stwierdziła przy tym, że jest jedynym właścicielem zespołu kiosków. Po okresie bezumownego korzystania z gruntu przez osoby, które nabyły prawa do nakładów, Spółdzielnia w 1992 r. zawarła z nimi umowę dzierżawy gruntu na czas nieokreślony, w związku z czym stali się oni kolejnymi dzierżawcami gruntu, zabudowanego kioskiem trwale związanym z gruntem.

W 2007 r. Spółdzielnia wypowiedziała powyższą umowę dzierżawy i wniosła do Sądu pozew o nakazanie doprowadzenia stanu pierwotnego przez rozbiórkę murowanego budynku

i wydanie dzierżawionego gruntu. Z uwagi na brak dobrowolnego wydania nieruchomości, Spółdzielnia wniosła pozew i Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej w 2008 r. nakazał byłym dzierżawcom opuścić i wydać Spółdzielni nieruchomość dzierżawy, natomiast oddalił powództwo w zakresie żądania nakazania rozbiórki budynku, stwierdzając, że Spółdzielnia nie wykazała, że to dzierżawcy ponieśli nakłady w postaci budynku, a zatem nie mogą być oni zobowiązani do ich usunięcia. Na podstawie prawomocnego wyroku zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne o wydanie nieruchomości. W toku egzekucji byli dzierżawcy ostatecznie wydali dobrowolnie nieruchomość i lokal w lutym 2012 r., co potwierdził protokół zdawczo-odbiorczy, spisany ze Spółdzielnią. W związku z fizycznym przejęciem nakładów w postaci budynku (kiosku handlowego), trwale związanego z gruntem, w lutym 2012 r., Spółdzielnia powołała rzeczoznawcę majątkowego, w celu ustalenia wartości godziwej dla tego budynku i wprowadzenia go do środków trwałych. Na podstawie uzyskanej opinii rzeczoznawcy (operatu szacunkowego) w zakresie wartości godziwej budynku i zgodnie z protokołem odbioru, Spółdzielnia przyjęła na stan środków trwałych budynek wg wartości 123 000 zł. Drugostronnie kwota ta została zaksięgowana na zobowiązaniach. Byli dzierżawcy wnieśli pozew przeciwko Spółdzielni o zapłatę kwoty 229 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 4 lutego 2012 r., tytułem zwrotu nakładów. W toku postępowania została wydana opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego, który określił wartość nakładów w postaci budynku wraz z infrastrukturą na czerwiec 2013 r. na 154 700 zł. Po opinii dzierżawcy ograniczyli powództwo z kwoty 229 000 zł do kwoty 154 700 zł. Sąd Okręgowy zasądził od Spółdzielni na rzecz byłych dzierżawców kwotę 154 700 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania. Spółdzielnia wniosła apelację od wyroku Sądu Okręgowego do Sądu Apelacyjnego, który w czerwcu 2014 r. wydał wyrok oddalający powództwo w całości i obciążający byłych dzierżawców kosztami postępowania -

z uwagi na przedawnienie roszczenia o zwrot nakładów.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że na podstawie cyt. art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a u.p.d.o.p. w momencie przedawnienia zobowiązania z tytułu przysługującego byłym dzierżawcom roszczenia o zwrot nakładów poniesionych w związku z budową kiosku handlowego u Wnioskodawcy powstanie przychód w wysokości kwoty przedawnionego zobowiązania. W niniejszej sprawie będzie to kwota odpowiadająca wysokości roszczenia zasądzonego przez sąd I instancji (została ona ustalona w oparciu o opinię niezależnego rzeczoznawcy).

Przyjęcie innej wartości tego roszczenia, np. na podstawie oszacowania dokonanego przez rzeczoznawcę powołanego przez Spółdzielnię, byłoby niezgodne z orzeczeniem sądu I instancji, w którym powyższa wartość nie została przyjęta jako wiarygodna, (Sąd dał natomiast wiarę opinii niezależnego rzeczoznawcy powołanego w toku postępowania sądowego). Pomimo, że powyższe orzeczenie sądu I instancji, z uwagi na podniesiony zarzut przedawnienia nie musi być wykonane, to w ocenie tut. Organu, przyjęta w nim wysokość tego zobowiązania (roszczenia) nie budzi wątpliwości.

W związku z powyższym zobowiązanie z tytułu zwrotu nakładów poniesionych przez byłych dzierżawców na wzniesienie budynku na gruncie będącym w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni, w dacie jego przedawnienia, generuje u Wnioskodawcy przychód w wysokości 154 700 zł tj. w wysokości zasądzonej wyrokiem sądu I instancji.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, że powstanie u niego przychód w wysokości 123 000 zł jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto informuje się, że w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 2 zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 14 marca 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.