IBPBI/2/423-1074/09/MO

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 4 września 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 15 września 2009 r.), uzupełnionym w dniu 16 listopada 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dokonanych odpisów aktualizujących - jest prawidłowe.

W dniu 15 września 2009 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dokonanych odpisów aktualizujących.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 5 listopada 2009 r. znak: IBPBI/2/423-1074/09/MO, wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano w dniu 16 listopada 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Dłużnik (w dalszej części Spółka) był odbiorcą wędlin i wyrobów mięsnych Wnioskodawcy od 1997 r. Początkowo współpraca obu firm układała się poprawnie. Od marca 2001 r. Spółka przestała płacić systematycznie za dostarczane towary, ograniczając się do zapłaty kilku faktur o niewielkiej wartości lub pojedynczych większych kwot. Negocjacje, rozmowy oraz wezwanie do zapłaty nie dawały rezultatu, lecz skutkiem tych czynności było zawarcie ugody co do zapłaty przed Sądem Okręgowym pomiędzy Wnioskodawcą a E., reprezentującym Spółkę E. zobowiązał się w zawartej ugodzie do zapłaty na rzecz Spółki kwoty zadłużenia wobec spółki. Zabezpieczeniem wykonania tej ugody stało się poręczenie udzielone przez E. do wysokości zadłużenia wynikającego z ugody t.j. kwoty 1.403.022,00 zł w 12 ratach poczynając od miesiąca sierpnia 2002 r. do lipca 2003 r. W należności tej mieściła się wartość sprzedanego towaru wg faktur (1.094 szt) na kwotę 1.329.472,00 zł oraz zasądzone koszty sądowe i odsetki. Zabezpieczeniem ugody była hipoteka przymusowa wpisania w Księgę Wieczystą na nieruchomości stanowiącej własność Prezesa Spółki wraz z małżonką.

Poczynając od 2002 r. do 2008 r. toczyły się liczne postępowania sądowe i komornicze o odzyskanie omawianej należności. W międzyczasie dłużnik wpłacił przez komornika niewielkie kwoty z zasądzonych.

Spółka pod koniec 2002 r. została postawiona w stan upadłości z powodu dużego zadłużenia spółki również wobec innych wierzycieli. Zadłużenie Spółki, jak się okazało, przekroczyło wielokrotnie wartość nieruchomości objętej wpisem. Kolejnym etapem w tej sprawie było postanowienie Komornika Sądowego i inne o egzekucji z nieruchomości (na wniosek Spółki) opisanej jako działka budowlana z budynkiem mieszkalnym stanowiącym własność Prezesa Spółki wraz z małżonką, z ceną oszacowaną na kwotę 2.719.800,00 zł i ceną wywoławczą 2.039.850,00 zł. Licytacja się odbyła, nieruchomość została sprzedana. Postanowieniem Komornika Sądowego Komornik postanowił umorzyć postępowanie komornicze w całości uzasadniając, że w toku postępowania egzekucyjnego stało się oczywiste, że egzekucja jest bezskuteczna. Na 31 grudnia 2008 r. był utworzony odpis aktualizacyjny (winno być aktualizujący) na należności od Spółki w kwocie 1.180.653,01 zł, który potraktowano jako koszt nie stanowiący kosztu uzyskania przychodu. Stan aktualny - po uzyskaniu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu jego bezskuteczności, w roku bieżącym planujemy rozwiązać odpis aktualizacyjny i potraktować wartość odpisu w kwocie 1.180.653,01 zł jako koszt uzyskania przychodu bez podatku VAT zawartego w tych fakturach. Pismem z dnia 9 listopada 2009 r. Spółka uzupełniła stan faktyczny wskazując, iż nie doszło do przedawnienia omawianej wierzytelności, gdyż postępowanie sądowe toczyło się przez wszystkie lata począwszy od 6 sierpnia 2002 r. do 19 sierpnia 2009 r., kiedy komornik sądowy wydał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w całości.

Pod datą 31 grudnia 2008 r. Spółka nie spisała należności jako nieściągalnej, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25, ale utworzyła odpis aktualizacyjny, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 26a, w kwocie 1.180.653,01 zł. Odpis ten obciążył wynik bilansowy 2008 r. (stąd powstała duża strata bilansowa w wysokości 694.986,56 zł), natomiast odpisy te nie zostały zaliczone podatkowo do kosztów uzyskania przychodu 2008 r., ponieważ Spółka nie posiadała jeszcze postanowienia o nieściągalności wierzytelności, na którą był utworzony odpis aktualizacyjny (skutkiem czego powstał dochód podatkowy w 2008 r. w kwocie 694.055,00 zł.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odpisy będą kosztem uzyskania przychodu dla Spółki w 2009 r. pomniejszone o podatek VAT zawarty w F-rach, które stanowiły należność.

Stanowisko Spółki w tej sprawie jest następujące:

Odpisy aktualizacyjne dotyczyły należności, które uprzednio zaliczone były do przychodów należnych z tyt. sprzedaży na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 16. ust. 2a pkt c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Pismem z dnia 9 listopada 2009 r. Spółka uzupełniła własne stanowisko wskazując, iż w 2009 r. wartość odpisów aktualizacyjnych w kwocie 1.180.653,01 zł (pomniejszone o VAT) stanowi podatkowy koszt uzyskania przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. - dalej: ustawa), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Jednym ze sposobów zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów jest uprawdopodobnienie ich nieściągalności. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2a pkt 1.

Co do zasady, ustawodawca wyłącza zatem odpisy aktualizujące z kategorii kosztów podatkowych. Wyjątkiem są odpisy spełniające łącznie następujące warunki:

* są odpisami aktualizującymi wartość należności, określonymi w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.),

* zostały dokonane od należności bądź części należności uprzednio zaliczonej do przychodów należnych, na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,

* nieściągalność należności została uprawdopodobniona, zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 1 tej ustawy.

Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Z kolei przepis art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy stanowi, iż nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną w przypadku określonym w ust. 1 pkt 26a, w szczególności jeżeli:

Należy dodać, iż prawidłowe ujęcie odpisów aktualizujących należności w księgach rachunkowych jest niezbędne w celu zaliczenia ich w momencie uprawdopodobnienia do kosztów uzyskania przychodów. Koszt podatkowy nie wystąpi bowiem w sytuacji uprawdopodobnienia nieściągalności należności, jeżeli nie został dokonany odpis aktualizujący tę należność, bowiem kosztem tym jest odpis aktualizujący, a nie wierzytelność czy należność, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Wskazać należy również, iż katalog możliwości uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności wymieniony w art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy ma charakter otwarty, czyli są możliwe sytuacje, gdy wierzyciel w inny sposób uprawdopodobni, że dana wierzytelność jest nieściągalna. Inne przesłanki takiego uprawdopodobnienia muszą mieć charakter prawny równorzędny w stosunku do wskazanych w ww. przepisie. Uprawdopodobnienie nieściągalności jest środkiem zastępczym dowodu, a więc środkiem nie dającym pewności, lecz tylko prawdopodobieństwo twierdzenia o fakcie. Uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności jest zatem wskazaniem okoliczności wystarczających do powzięcia przekonania o prawdopodobieństwie faktu, nie jest natomiast przeprowadzeniem dowodu czyniącego fakt absolutnie pewnym.

W przedstawionym stanie faktycznym z dłużnikiem (którego dotyczą wierzytelności objęte odpisem aktualizującym) została zawarta ugoda sądowa co do zapłaty. Należy zwrócić uwagę, iż ugoda zawarta przed sądem stanowi tytuł egzekucyjny, równorzędny wyrokowi sądowemu, dlatego może być podstawą prowadzenia egzekucji przez komornika. Należności od ww. dłużnika zostały skierowane na drogę postępowania egzekucyjnego, które zostało umorzone w 2009 r. z uwagi na bezskuteczność egzekucji.

Mając na uwadze treść cytowanego powyżej art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy uznać należy, iż okoliczności zaistniałe w przedmiotowej sprawie mają charakter prawny równorzędny w odniesieniu do wskazanych w tym przepisie, a zatem stanowią okoliczności uprawdopodobniające nieściągalność wierzytelności.

Tym samym Spółce przysługuje prawo do zaliczenia przedmiotowego odpisu w ciężar kosztów uzyskania przychodów 2009 r. (wierzytelności były uprzednio zarachowane do przychodów należnych i nie uległy przedawnieniu).

Stanowisko Spółki jest zatem prawidłowe.

Jednocześnie wskazać należy, iż rozwiązanie odpisu zaliczonego uprzednio do kosztów uzyskania przychodów będzie skutkowało zwiększeniem przychodu do opodatkowania o kwotę tegoż odpisu, w sytuacji gdy ustaną przyczyny dla których utworzono odpis (art. 12 ust. 1 pkt 4e ustawy) lub w sytuacji, gdy wierzytelności zostaną umorzone, przedawnione lub odpisane jako nieściągalne (art. 12 ust. 1 pkt 4d ustawy).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.