IBPBI/2/423-10/10/PP

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 1 kwietnia 2010 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBI/2/423-10/10/PP

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 30 grudnia 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 4 stycznia 2010 r.), uzupełnionym w dniu 22 marca 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów rekompensaty zapłaconej przez Spółkę w związku z odstąpieniem od umowy - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 stycznia 2010 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów rekompensaty zapłaconej przez Spółkę w związku z odstąpieniem od umowy.

Wniosek ten nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 10 marca 2010 r. znak IBPBI/2/423-10/10/PP wezwano do jego uzupełnienia. Uzupełnienie wniosku wpłynęło do tut. Biura w dniu 22 marca 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Przedmiotem działalności Spółki jest produkcja części i akcesoriów do pojazdów silnikowych. W 2006 r. kontrahent niemiecki złożył Spółce ofertę sprzedaży maszyn (pras progresywnych). Oferta złożona przez kontrahenta przewidywała możliwość zakupu przez Spółkę przedmiotowych maszyn po preferencyjnej cenie, pod warunkiem, że Spółka złoży zamówienie na dwie identyczne maszyny (zamówienie jednej maszyny w 2006 r. oraz opcja na dostawę drugiej maszyny w 2007 r.). Oferta kontrahenta przewidywała, że w przypadku odstąpienia Spółki od zakupu drugiej maszyny, Spółka będzie zobowiązana do zapłaty kary umownej (rekompensaty) w wysokości 10.000 EUR.

Po przeanalizowaniu oferty Spółka zawarła z kontrahentem kontrakt na zakup jednej maszyny po preferencyjnej cenie i jednocześnie przyjęła opcję na zakup drugiej maszyny w 2007 r., w tej samej cenie. Przedmiotowe maszyny Spółka planowała wykorzystać na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Na skutek pogorszenia się sytuacji finansowej Spółki termin zakupu drugiej maszyny został przesunięty z roku 2007 na okres późniejszy po uprzednim uzgodnieniu powyższej kwestii z kontrahentem niemieckim.

W wyniku ogólnoświatowego kryzysu, który negatywnie wpłynął m.in. na sytuację przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze motoryzacyjnym, Spółka ostatecznie zadecydowała w 2009 r., iż nie będzie ponosiła kosztów w związku z zakupem drugiej maszyny od kontrahenta niemieckiego. W rezultacie Kontrahent, zgodnie z warunkami oferty obciążył Spółkę karą umowną w wysokości 10.000 EUR. Przedmiotowa kara była znacznie niższa niż koszt, jaki Spółka musiałaby ponieść w związku z zakupem drugiej maszyny, która w obecnej sytuacji gospodarczej nie byłaby przez Spółkę używana.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy rekompensata zapłacona przez Spółkę w związku z odstąpieniem od zakupu drugiej maszyny stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy CIT.

Zdaniem Spółki, koszt związany z zapłatą rekompensaty na rzecz niemieckiego kontrahenta w związku z odstąpieniem od zakupu drugiej maszyny jest kosztem poniesionym w celu zabezpieczenia źródła przychodów i na podstawie art. 15 ust. 1 Ustawy CIT stanowi koszt uzyskania przychodów.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określa art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 Ustawy CIT.

W świetle powyższego wszystkie wydatki, które nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 ponoszone przez podatników mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 Ustawy CIT, kosztami uzyskania przychodów nie są kary umowne i odszkodowania wypłacone z tytułu:

* wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,

* zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,

* zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

A contrario, wszystkie inne kary umowne, co do zasady są kosztami uzyskania przychodów. W związku z tym, iż zapłacona przez Spółkę rekompensata nie spełnia przesłanek określonych w przywołanym przepisie, analizowany koszt nie podlega wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 Ustawy CIT. Zatem zasadność zakwalifikowania przedmiotowej rekompensaty do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy CIT należy określić poprzez wskazanie istnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy analizowanym wydatkiem a wzrostem przychodów Spółki lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

Spółka podkreśla, iż nabyła pierwszą maszynę (prasa progresywna) oraz planowała zakup drugiej maszyny na potrzeby prowadzonej działalności, której zasadniczym celem jest osiąganie przychodów. W momencie podpisywania umowy z kontrahentem Spółka nie była w stanie przewidzieć, że jej sytuacja finansowa ulegnie zmianie i będzie zmuszona ograniczyć wydatki na inwestycję i rozwój.

Początkowo Spółka ze względu na pogarszającą się sytuację finansową przesunęła termin zakupu drugiej prasy na okres późniejszy.

W 2008 r. ogólnoświatowy kryzys gospodarczy wpłynął na pogorszenie sytuacji przedsiębiorstw prowadzących działalność w branży motoryzacyjnej. Na skutek zaistniałej sytuacji Spółka ostatecznie zadecydowała, iż nie będzie ponosić kosztów zakupu kolejnej maszyny od kontrahenta niemieckiego. Zakup przedmiotowej maszyny wiązałby się bowiem z poniesieniem znacznych kosztów, co w obliczu zaistniałej sytuacji mogłoby spowodować dalsze pogorszenie sytuacji finansowej Spółki. Ponadto, z uwagi na spadek popytu na produkty wytwarzane przez Spółkę w toku prowadzonej działalności, zakup drugiej prasy progresywnej mógłby prowadzić do sytuacji, w której maszyna ta nie byłaby w pełni wykorzystywana w procesie produkcyjnym przez Spółkę.

Spółka zwraca uwagę, iż na skutek zaistniałej sytuacji gospodarczej zakup drugiej maszyny spowodowałaby utrudnienia w uregulowaniu zobowiązania na rzecz kontrahenta niemieckiego, co mogłoby nadwyrężyć dobre stosunki handlowe i zamknąć drogę przyszłej, najprawdopodobniej korzystnej dla Spółki współpracy pomiędzy podmiotami.

Co istotne, koszt poniesiony przez Spółkę z tytułu zapłaty rekompensaty jest znacznie niższy niż koszt związany z zakupem drugiej maszyny od kontrahenta. Ponadto, w przypadku braku uregulowania należnej na rzecz kontrahenta rekompensaty, kontrahent wystąpiłby na drogę sądową, a to, z uwagi na duże prawdopodobieństwo przegranej sprawy, wiązałoby się z dodatkowymi kosztami dla Spółki w postaci odsetek za nieterminową spłatę zobowiązań oraz kosztów procesowych.

W świetle powyższego należy uznać, iż Spółka w swojej decyzji polegającej na odstąpieniu od zakupu drugiej maszyny oraz zapłaty z tego tytułu rekompensaty kierowała się uzasadnionymi i racjonalnymi przesłankami ekonomicznymi. Spółka w obliczu niekorzystnej sytuacji gospodarczej, w oparciu o przeprowadzony rachunek ekonomiczny, podjęła decyzję gospodarczą kierując się zdroworozsądkowymi przesłankami. Odstąpiła od umowy oraz zapłaciła należną kontrahentowi rekompensatę, ponieważ w zaistniałych, niezależnych od Spółki okolicznościach założyła, iż powyższa decyzja jest optymalna pod względem ekonomicznym i przyczyni się do zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów Spółki zarówno obecnych, jak i przyszłych.

Zatem, w opinii Spółki, pomimo, iż zapłacona rekompensata nie przekłada się bezpośrednio na wzrost przychodów, to z uwagi na przesłanki, którymi kierowała się Spółka w momencie poniesienia przedmiotowego wydatku, rekompensata stanowi koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy CIT.

Podkreślić należy, iż ocena prawidłowości zakwalifikowania przez podatnika określonego wydatku do kosztów uzyskania przychodów powinna opierać się na weryfikacji, czy podatnik w momencie dokonywania wydatku założył, w oparciu o występujące w danym czasie warunki, iż poniesiony wydatek spowoduje wzrost przychodu z działalności gospodarczej, bądź też przyczyni się do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Ocenę celowości poniesionego wydatku należy ocenić mając na uwadze sytuację i czas, w której decyzja o poniesieniu określonego wydatku została podjęta. Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, który w wyroku z dnia 28 października 2008 r. (sygn. I SA/Bd 491/08) stwierdził m.in.: "definicja kosztów uzyskania przychodu jest na tyle szeroka, że zasadniczo każdy wydatek poniesiony z zamiarem osiągnięcia przychodu powinien być uznany za koszt uzyskania tego przychodu. Sytuacje wątpliwe należy rozwiązywać według zasad zdrowego rozsądku lub racjonalnego rozumowania. (...) Można sformułować generalny wniosek: wydatek stanowi koszt uzyskania przychodu, jeżeli służy osiągnięciu jakiegoś celu gospodarczego związanego z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą i został poniesiony w sposób racjonalny, tzn. stwarzający szansę na pozytywny wynik ekonomiczny. (...) Ocena celowości wydatku, tj. jego zdolności do wytworzenia przychodu, jest dokonywana ex ante, a nie ex post. Ocena ta jest zatem pewną prognozą ".

Spółka zwraca uwagę, iż Ustawa CIT nie wymaga w przywołanym art. 15 ust. 1, aby w celu zakwalifikowania poniesionego wydatku do kosztów uzyskania przychodu wskazać bezpośredni związek pomiędzy określonym kosztem, a osiągniętym przychodem. Zgodnie z poglądem utrwalonym w doktrynie wydatki poniesione przez podatnika w ramach prowadzonej działalności, których związek z przychodem nosi charakter pośredni, wyrażający się w braku możliwości prostego określenia jego wpływu na wielkość osiąganych przychodów, również mogą zostać zakwalifikowane do kosztów podatkowych (por. Podatek dochodowy od osób prawnych, Komentarz 2009, pod. red. Janusza Marciniuka, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 295).

W podobnym tonie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, który w wyroku z dnia 20 kwietnia 2006 r. sygn. I SA/Wr 160/05 stwierdził: " (...) nie wszystkie wydatki, jakie ponosi podmiot gospodarczy skierowane są bezpośrednio na uzyskanie przychodu. Zgodzić się należy z tezą sformułowaną w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, że kosztami uzyskania przychodu są także wydatki i nakłady poniesione w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodu (...) Podatnik, który dokonuje wypłaty odszkodowania zmierza w ten sposób do zapobieżenia jeszcze większym stratom, jakie mógłby ponieść na wypadek przymusowego dochodzenia roszczenia przez poszkodowanego (koszty procesu, egzekucji)."

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone przez organy podatkowe (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 marca 2009 r.; znak: IPPB3/423-23/09-2/GJ, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 22 września 2009 r.; znak: ILPB3/423-476/09-2/ŁM, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 5 sierpnia 2009 r.; znak: ILPB3/423-354/09-2/ŁM).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określa art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. - zwanej dalej "u.p.d.o.p."), zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Literalne brzmienie przepisu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. nie pozostawia wątpliwości, że nie wszystkie wydatki poniesione przez podatnika, stanowiące z ekonomicznego punktu widzenia koszty działalności, są kosztem uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, to pomiędzy tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowo - skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Stosownie do treści art. 483 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Do kosztów podatkowych nie zalicza się sankcji cywilnoprawnych w formie kar umownych czy odszkodowań z tytułów wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p. Ustawodawca kierował się w tym względzie zasadą, aby nie premiować działań sprzecznych z istotą umów, zagrożonych karami.

W przepisie art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p. ustawodawca wprost wyraża, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są to kary czy odszkodowania wynikające z nienależytego wykonania zobowiązań. Kary te są zatem wynikiem niewłaściwego działania lub zaniechania dłużnika.

Co do pozostałych kar i odszkodowań, niewymienienie ich w negatywnym katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. nie oznacza, że automatycznie można takie wydatki uznać za koszt podatkowy. Pomiędzy poniesionym kosztem a potencjalnym przychodem musi bowiem zaistnieć związek przyczynowo - skutkowy, albo musi być to wydatek poniesiony w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

W przedmiotowej sprawie kara umowna została przez Spółkę zapłacona w wyniku nienależytego wykonania umowy. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w praktyce Spółka zdecydowała, iż nie będzie ponosić kosztów zakupu kolejnej maszyny od kontrahenta, a zatem nie można mówić o wadach towarów (robót, usług). Wypłacona kara umowna nie mieści się zatem w katalogu kar i odszkodowań wyłączającym ją z kosztów uzyskania przychodów, zawartym w art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p.

W związku z powyższym, aby uznać ww. karę umowną za koszt podatkowy należy zbadać czy zostanie spełniona ogólna przesłanka wynikająca z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., tj. czy istnieje związek przyczynowo - skutkowy poniesionego wydatku z przychodem, czy też wydatek ten służył zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Kara umowna winna zatem być poniesiona w celu osiągnięcia przychodu albo w celu zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodów.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Spółka nie zakupiła maszyny od kontrahenta w wyniku pogorszenia sytuacji przedsiębiorstw prowadzących działalność w branży motoryzacyjnej. Zakup przedmiotowej maszyny wiązałby się bowiem z poniesieniem znacznych kosztów, co w obliczu zaistniałej sytuacji mogłoby spowodować dalsze pogorszenie sytuacji finansowej Spółki. Spółka podniosła, że koszt kary umownej jest znacznie niższy niż koszt związany z zakupem maszyny od kontrahenta.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż nie istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem kosztu w postaci kary umownej za niewykonanie umowy cywilnej, a przychodami Spółki. Wydatek na zapłacenie kary umownej nie był wydatkiem poniesionym w celu uzyskania przychodu. Nie służył on również zachowaniu przychodu lub zabezpieczeniu źródła przychodu.

Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod red. M. Szymczaka, Warszawa 1996, przez pojęcie "zachować" ("zachowywać") należy rozumieć "dochować coś w stanie nie zmienionym, nie naruszonym, utrzymać". Natomiast "zabezpieczyć" ("zabezpieczać") oznacza "uczynić bezpiecznym - nie zagrożonym; dać ochronę, ochronić". Można zatem przyjąć, iż koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nie naruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Zapłata przedmiotowej kary umownej w celu uniknięcia konieczności poniesienia większych wydatków nie może zatem w opisanym we wniosku stanie faktycznym zostać uznana za "działanie w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów" w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Jak już bowiem wskazano sama chęć zapobieżenia jeszcze większemu wydatkowi niż zapłacona kara umowna, nie przesądza jeszcze, że jest to działanie w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Stanowisko Spółki jest zatem nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl