IBPBI/1/4511-54/15/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 17 listopada 2014 r. (data wpływu do tut. Biura 19 listopada 2014 r.), uzupełnionym 12 i 17 lutego 2015 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie braku obowiązku dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów o dokonane uprzednio:

* odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej koparko-ładowarki, która została nabyta przez Wnioskodawcę od nieuprawnionego podmiotu - jest nieprawidłowe,

* wydatki związane z eksploatacją ww. koparko-ładowarki - jest prawidłowe.

W dniu 19 listopada 2014 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, m.in. dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie braku obowiązku dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów o dokonane uprzednio odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej koparko-ładowarki, która została nabyta przez Wnioskodawcę od nieuprawnionego podmiotu oraz wydatki związane z eksploatacją ww. koparko-ładowarki. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 6 lutego 2015 r. Znak: IBPP3/443-1367/14/LŻ, IBPBI/1/4511-54/15/AP wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło 12 i 17 lutego 2015 r.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą (przedsiębiorstwo wielobranżowe), której główny przedmiot wg PKD sklasyfikowany jest pod symbolem 60.24.B - Transport drogowy towarów pojazdami uniwersalnymi. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę, oprócz usług transportowych, obejmują również roboty ziemne i budowlane oraz usługi asenizacyjne. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca dokonuje zakupów niezbędnych sprzętów oraz maszyn i urządzeń do wykonywania zleconych robót. W marcu 2012 r. została zakupiona (na podstawie faktury VAT) koparko-ładowarka o wartości 80.000 zł netto. Zakupiona maszyna została wprowadzona do ewidencji środków trwałych prowadzonej działalności gospodarczej (pod symbolem KŚT 583) i zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegała amortyzacji wg 18% stawki. Wnioskodawca dokonuje miesięcznych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej zakupionej maszyny. Ponadto do kosztów uzyskania przychodów tej działalności zalicza również wydatki związane z bieżącą eksploatacją koparko-ładowarki (zakup części zamiennych, paliwa i konieczne naprawy). W październiku 2014 r. na mocy dokumentów Policji i Prokuratury, koparko-ładowarka będąca własnością Wnioskodawcy została zabezpieczona do momentu wyjaśnienia. Z przedstawionych przez ww. organy informacji wynika, że sprzedający koparkę w 2012 r. nie był prawnym właścicielem sprzętu, nie miał prawnej możliwości jego zbycia (sprzęt był własnością firmy leasingowej). Po konsultacjach z firmą leasingową istnieje obecnie możliwość wykupu ww. sprzętu z firmy leasingowej przez Wnioskodawcę, który skorzysta z tej możliwości.

W uzupełnieniu wniosku, ujętym w piśmie z 12 lutego 2015 r., wskazano m.in., że Wnioskodawca dokonał wszelkich starań, by zakup maszyny pochodził z legalnego źródła. Wielokrotnie interesował się zakupem maszyn u tegoż sprzedawcy, którego firma istnieje na rynku od długiego czasu. Sprzedający posiadał w ofercie także inne urządzenia. Dodatkowo sprzedawca został zweryfikowany w systemie CEIDG i REGON. Fakt, że firma działa na rynku długo, wskazywał na uczciwość sprzedawcy i nie budził żadnych podejrzeń. Poza fakturą dokumentującą sprzedaż koparko-ładowarki, została przekazana jedynie polisa OC tegoż sprzętu. Wnioskodawca nie posiadał informacji, że koparko-ładowarka, była przedmiotem umowy leasingowej zawartej przez sprzedawcę. Istotne elementy opisu stanu faktycznego zwarto również we własnym stanowisku w sprawie, gdzie wskazano, że fakt prowadzenia działalności został sprawdzony, a kupujący dołożył wszelkiej staranności przy zakupie i nie był w stanie stwierdzić, że sprzęt pochodzi z nielegalnego źródła. Wnioskodawca nadmienia, że zakupiona maszyna nie podlega rejestracji w Wydziale Komunikacji, gdyby tak było nieprawidłowość zostałaby ujawniona wcześniej.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w związku z ujawnieniem faktu, że zakupiony sprzęt pochodzi z nielegalnego źródła, zachodzi konieczność korygowania poniesionych wydatków związanych z amortyzacją i eksploatacją ww. sprzętu.

(część przedstawionego we wniosku pytania)

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonując w 2012 r. zakupu koparko-ładowarki działał w przeświadczeniu, że kupuje sprzęt z legalnego źródła. Dostawca maszyny jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT (także UE). Zgodnie z wpisem CEIDG działalność jest aktywna od 1992 r. (PKD 46.63.Z - sprzedaż hurtowa maszyn wykorzystywanych w górnictwie, budownictwie oraz inżynierii lądowej i wodnej). Fakt prowadzenia działalności został sprawdzony, a kupujący dołożył wszelkiej staranności przy zakupie i nie był w stanie stwierdzić, że sprzęt pochodzi z nielegalnego źródła. Wnioskodawca nadmienia, że zakupiona maszyna nie podlega rejestracji w Wydziale Komunikacji, gdyby tak było nieprawidłowość zostałaby ujawniona wcześniej. Zakupiona maszyna od 2012 r. służyła prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej do wykonywania zleconych prac ziemnych. Stanowiła jedno z głównych narzędzi, przynoszących znaczące przychody. Wiele prac było zlecanych Wnioskodawcy ze względu na fakt posiadania zakupionej koparko-ładowarki. Tym samym, bieżące wydatki związane z eksploatacją (zakup paliwa, czy wydatki poniesione na naprawy) stanowiły koszty uzyskania przychodu. Bezpośredni związek poczynionych wydatków (zarówno amortyzacji, jak i kosztów eksploatacyjnych) z osiąganymi przychodami stanowił podstawę do dokonywania odliczeń w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca dołożył wszelkich starań przy zakupie ww. maszyny, tym samym nie był w stanie stwierdzić, że zakup ten może być nielegalny. W związku z ujawnieniem faktu, że maszyna została sprzedana nielegalnie, przez osobę nieuprawnioną do rozporządzania rzeczą jak właściciel, nie należy kwestionować zasadności dokonywanych odliczeń w podatku dochodowym od osób fizycznych. Maszyna została zakupiona na podstawie faktury VAT, stanowiła majątek firmy i zarówno jej zakup jak i bieżące wydatki eksploatacyjne związane były z osiąganymi przychodami z działalności gospodarczej. Ujawnienie faktu, że maszyna została sprzedana przez nieuprawniony podmiot nie powinno powodować konieczności korygowania podatkowych kosztów uzyskania przychodów.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Zatem aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów winien on, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

* musi pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie może znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* powinien być właściwie udokumentowany.

Kosztem uzyskania przychodów nie są zatem wszystkie wydatki, ale tylko takie, które nie są wymienione w art. 23 i których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem przychodu z danego źródła, bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, zatem przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Stosownie do art. 22 ust. 8 ww. ustawy, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23. Przy czym, w myśl art. 22f ust. 1 ww. ustawy, podatnicy, z wyjątkiem tych, którzy ze względu na ogłoszoną upadłość obejmującą likwidację majątku nie prowadzą działalności gospodarczej, dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 22a ust. 1 i ust. 2 pkt 1-3 oraz w art. 22b.

Jednakże prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środka trwałego uzależnione jest w pierwszej kolejności od tego, czy określony środek trwały w chwili dokonywania odpisów amortyzacyjnych stanowił własność lub współwłasność podatnika.

Zgodnie bowiem z art. 22a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania maszyny, urządzenia i środki transportu, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Z treści złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, której przedmiotem są m.in. roboty ziemne, budowlane oraz usługi asenizacyjne. W marcu 2012 r. zakupił koparko-ładowarkę o wartości 80.000 zł netto, którą wprowadził do ewidencji środków trwałych prowadzonej działalności gospodarczej. Wnioskodawca dokonywał miesięcznych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej ww. środka trwałego i zaliczał te odpisy do kosztów uzyskania przychodów tej działalności. Ponadto do kosztów podatkowych zaliczał również wydatki związane z bieżącą eksploatacją koparki (zakup części zamiennych, paliwa, konieczne naprawy). W październiku 2014 r. ma mocy dokumentów Policji i Prokuratury, koparko-ładowarka została zabezpieczona do momentu wyjaśnienia, ponieważ sprzedający ww. koparko-ładowarkę w 2012 r. nie był jej prawnym właścicielem i nie miał prawnej możliwości jej zbycia (koparko-ładowarka była własnością firmy leasingowej). Po konsultacjach z firmą leasingową okazało się, że istnieje obecnie możliwość wykupu ww. maszyny z firmy leasingowej przez Wnioskodawcę, który z niej skorzysta. Ponadto jak wskazano we wniosku, Wnioskodawca dokonał wszelkich starań, aby zakupu maszyny dokonać z legalnego źródła. Przed zakupem Wnioskodawca ustalił, że ww. sprzedawca istnieje na rynku od długiego czasu, a w ofercie posiada także inne urządzenia. Dodatkowo sprzedawca został zweryfikowany w systemie CEIDG i REGON. Fakt, że firma działa na rynku długo wskazywał na uczciwość sprzedawcy i nie wzbudzał żadnych podejrzeń. Wnioskodawca wskazał, że dołożył wszelkiej staranności przy zakupie i nie mógł stwierdzić, że sprzęt pochodzi z nielegalnego źródła, zważywszy przy tym, że zakupiona maszyna nie podlegała rejestracji w Wydziale Komunikacji. Poza fakturą dokumentującą sprzedaż koparko-ładowarki Wnioskodawcy została przekazana jedynie polisa OC tegoż sprzętu. Wnioskodawca nie posiadał informacji, że koparko-ładowarka była przedmiotem umowy leasingowej zawartej przez sprzedawcę.

Jak wynika z powołanych przepisów, jedną z podstawowych przesłanek warunkujących możliwość uznania określonego składnika majątku za środek trwały w prowadzonej działalności gospodarczej jest posiadanie określonego tytułu prawnego do tego składnika majątku, m.in. prawa własności.

Dla uznania, czy koparko-ładowarka, o której mowa we wniosku stanowi własność Wnioskodawcy, należy odnieść się do uregulowań zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.). W myśl przepisów Kodeksu cywilnego, nabycie własności rzeczy ruchomej zależy od zawarcia umowy przeniesienia własności oraz od przysługiwania zbywcy uprawnienia do rozporządzania rzeczą.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku Wnioskodawca nabył przedmiotową koparko-ładowarkę w dobrej wierze. Wskazać należy, że dobra wiara danej osoby, polega na jej usprawiedliwionym mniemaniu istnienia jakiegoś prawa lub stosunku prawnego do rzeczy, której dysponentem jest sprzedający. W stanie dobrej wiary jest osoba, która pomimo dołożenia należytej staranności nie mogła dowiedzieć się o jej rzeczywistym stanie prawnym. Zatem dobra wiara istnieje wtedy, gdy nabywca jest przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem. Zgodnie bowiem z art. 169 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.

Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu (art. 169 § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast stosownie do art. 174 Kodeksu cywilnego, posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.

Wobec powyższego, warunkiem uznania za własność Wnioskodawcy nabytej w dobrej wierze koparko-ładowarki, jest fakt posiadania jej przez okres co najmniej trzech lat.

Z treści złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca był samoistnym posiadaczem pojazdu przez okres krótszy niż trzy lata, co oznacza, że nie została spełniona przesłanka określona w art. 174 Kodeksu cywilnego, pozwalająca uznać, że ww. maszyna stała się własnością Wnioskodawcy. Skoro zatem Wnioskodawca nie był właścicielem (ani współwłaścicielem) przedmiotowej koparko-ładowarki, to nie mogła ona stanowić środka trwałego w prowadzonej przez Wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ nie spełniała podstawowej przesłanki określonej w art. 22a ust. 1 ww. ustawy, pozwalającej uznać ją za środek trwały. Tym samym odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej ww. maszyny nie mogły stanowić kosztów uzyskania przychodów tej działalności. W konsekwencji Wnioskodawca zobowiązany jest do dokonania korekty kosztów podatkowych wstecz, tj. w okresach, w których odpisy te zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.

Odnosząc się natomiast do obowiązku dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów o zaliczone uprzednio do kosztów podatkowych wydatki związane z eksploatacją ww. koparko-ładowarki, wskazać należy, że aby wydatki związane z eksploatacją maszyny, która jest wykorzystywana w działalności gospodarczej mogły stanowić koszty podatkowe podatnik nie musi być jej właścicielem, może bowiem użytkować ją na podstawie umowy najmu, dzierżawy, użyczenia, lub innego tytułu prawnego. Jednakże niezbędnym jest w tej mierze dokonanie oceny, czy wydatki z tego tytułu spełniają ogólne przesłanki zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych, określone w cyt. art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym też kontekście zauważyć należy, że ww. wydatki nie zostały wymienione w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako nieuznawane za koszty uzyskania przychodów. Ponadto wskazana we wniosku koparko-ładowarka od 2012 r. wykorzystywana była na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej do wykonywania zleconych prac ziemnych. Jak wskazano we wniosku, stanowiła ona jedno z głównych narzędzi przynoszących znaczące przychody prowadzonej działalności gospodarczej. Wiele prac było zlecanych Wnioskodawcy ze względu na fakt posiadania tej koparko-ładowarki. Niewątpliwie zatem wydatki poniesione na eksploatację przedmiotowej koparko-ładowarki, miały związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą i były związane z wykorzystywaniem ww. maszyny na potrzeby tej działalności. Wydatki te mogą zatem stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej. W konsekwencji Wnioskodawca nie jest zobowiązany do dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów o wartość wydatków poniesionych z tego tytułu.

Z uwagi na powyższe przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawczy w zakresie braku obowiązku dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów o dokonane uprzednio:

* odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej koparko-ładowarki, która została nabyta przez Wnioskodawcę od nieuprawnionego podmiotu - jest nieprawidłowe,

* wydatki związane z eksploatacją ww. koparko-ładowarki - jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie wskazać należy, że w zakresie podatku od towarów i usług, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.