IBPBI/1/415-96/11/RM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 14 stycznia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 25 stycznia 2011 r.), uzupełnionym w dniu 20 kwietnia 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu ewidencjonowania i rozliczania kaucji zwrotnych otrzymywanych w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą - jest prawidłowe.

W dniu 25 stycznia 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie sposobu ewidencjonowania i rozliczania kaucji zwrotnych otrzymywanych w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 8 kwietnia 2011 r. Znak: IBPP1/443-140/11/MS, IBPBI/1/415-96/11/RM wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 20 kwietnia 2011 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Klienci firmy Wnioskodawcy będą mieli możliwość darmowego wypożyczenia oraz kupna produktów informatycznych online. Z wypożyczeniem będzie się wiązała kaucja - zabezpieczenie gwarancyjne dotrzymywania warunków licencji. Kaucja jest z założenia zawsze zwrotna w całości kwoty po rozwiązaniu umowy wypożyczenia zgodnie z jej postanowieniami. Za wypożyczenie obiektu nie jest pobierane wynagrodzenie, jednakże w umowie będzie sprecyzowane, że odsetki bankowe za przechowywane kaucje stają się własnością wypożyczalni. Wynagrodzenie jest pobierane tylko za zakup obiektów, na standardowych warunkach (faktura VAT w momencie kupna i określony na niej termin płatności). Z postanowień umowy pomiędzy wypożyczalnią z kontrahentem wynika, że kaucja podlega zwrotowi z chwilą zakończenia umowy wypożyczenia oraz kaucja jest zabezpieczaniem przedmiotu (obiektu) wypożyczenia w kontekście przestrzegania umowy licencyjnej/wypożyczenia.

Przypadek zaliczenia kaucji na poczet zaległości z tytułu wypożyczenia obiektów nie występuje ponieważ, wypożyczenie obiektów z założenia jest bezpłatne. Kaucja jest zwrotna w całości wraz z zakończeniem umowy wypożyczenia. Kaucja przepada w przypadkach opisanych w umowie. W momencie zaistnienia takiego zdarzenia wystawiana jest faktura VAT, a kaucja jest transferowana na poczet jej opłacenia.

Wybór optymalnej formy opodatkowania do przyszłych uwarunkowań prowadzenia działalności gospodarczej będzie podjęty w zależności od możliwości księgowania kaucji bez kłopotliwego comiesięcznego rozliczania podatku VAT. Jeśli wybór formy opodatkowania w tym przypadku nie będzie miał znaczenia zostanie wybrana podatkowa księga przychodów i rozchodów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy można księgować kaucje w sposób zaproponowany w stanowisku Wnioskodawcy. Jeśli nie, to jaki jest najprostszy (aby comiesięcznie nie wystawiać faktur VAT na kaucje, odprowadzać VAT a w kolejnych miesiącach wystawiać faktury korygujące) sposób.

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymywanie i czasowe przetrzymywanie kaucji nie powoduje obowiązku w zakresie podatku dochodowego ponieważ właścicielem kaucji jest nadal kontrahent. Dla prowadzonej podatkowej księgi przychodów i rozchodów, Wnioskodawca proponuje rozszerzyć o ewidencję kaucji oraz przechowywać kaucje na osobnym rachunku bankowym zgłoszonym jako rachunek firmowy.

Dochody:

* z tytułu zaliczenia kaucji na poczet kar umownych za nieprzestrzegania licencji,

* z tytułu odsetek bankowych od przechowywanych kaucji należnych wypożyczalni na podstawie umowy,

* z tytułu sprzedaży (w odróżnieniu od wypożyczenia) produktów informatycznych online

księgowane są już standardowo na postawie faktur VAT.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał pismo Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu z dnia 29 lipca 2004 r., Nr PPI 443/1255/148/IM/04.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzyjnie określają sposób ustalenia momentu powstania przychodu z ww. źródła przychodów.

W myśl art. 14 ust. 1c ww. ustawy, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h i 1i, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiują pojęcia kaucji. Kaucja - według Słownika języka polskiego (PWN, Warszawa, 2002 r.) - jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania. Z istoty zabezpieczającego charakteru kaucji wynika, iż nie ma ona natury świadczenia definitywnego. Jest ona świadczeniem zwrotnym.

Zatem fakt przyjęcia kaucji nie powoduje powstania przychodu w rozumieniu przepisu art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kaucja, która nie jest zapłatą za wykonanie świadczenia, jest neutralna podatkowo, tzn. nie jest ani kosztem ani przychodem, aż do wystąpienia okoliczności, które uprawniają wierzyciela do zatrzymania kaucji.

Natomiast jak słusznie wskazał Wnioskodawca przychodem z działalności gospodarczej, zgodnie z wyżej powołanym art. 14 ust. 1 ww. ustawy, będzie przychód z tytułu sprzedaży (w odróżnieniu od wypożyczenia) produktów informatycznych online oraz przychód z tytułu zaliczenia kaucji na poczet kar umownych za nieprzestrzeganie licencji (niedotrzymanie warunków wypożyczenia), który powstanie w momencie zaistnienia zdarzenia określonego w umowie upoważniającego Wnioskodawcę do zatrzymania tej (tych) kaucji.

Odnosząc się natomiast do przychodu z tytułu odsetek bankowych od ww. kaucji przechowywanych na osobnym rachunku bankowym zgłoszonym jako rachunek firmowy, stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również odsetki od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością. W myśl natomiast art. 17 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą.

Z powyższego wynika, iż przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą być tylko odsetki z takich rachunków bankowych, które utrzymywane są w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą. Odsetki od środków zgromadzonych na pozostałych rachunkach (w tym lokatach bankowych), stanowić będą zawsze przychód z kapitałów pieniężnych.

Za rachunki bankowe związane z wykonywaną działalnością gospodarczą uznać należy takie rachunki, za pośrednictwem których przyjmowane są i z których dokonywane są wszelkiego rodzaju płatności. Zatem za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej można uznać jedynie te odsetki, które uzyskiwane są z tytułu przetrzymywania środków pieniężnych na tych rachunkach. Natomiast wolne środki pieniężne przechowywane na lokatach bankowych nie stanowią środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy. W konsekwencji odsetki od takich lokat stanowią przychód z kapitałów pieniężnych. Zatem o ile Wnioskodawca nie będzie inwestował ww. kaucji, a jedynie będzie uzyskiwał odsetki od tych kaucji przechowywanych na wskazanym przez Wnioskodawcę osobnym rachunku firmowym, to zgodnie z ww. art. 14 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy, odsetki te będą stanowić przychód z prowadzonej przez Niego pozarolniczej działalności gospodarczej.

Dodatkowo wskazać należy, iż ze złożonego wniosku nie wynika, aby środki pieniężne pochodzące z kaucji wykorzystywane były na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej. Wskazano w nim bowiem w szczególności, iż " (...) w umowie będzie sprecyzowane że odsetki za przechowywanie kaucji stają się własnością wypożyczalni". Zauważyć bowiem należy, iż gdyby Wnioskodawca dysponował ww. kaucjami w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to jest, wykorzystywał środki z nich pochodzące na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, to uzyskałby świadczenie polegające na możliwości efektywnego (ekonomicznego) wykorzystania nieodpłatnie źródła finansowania prowadzonej działalności gospodarczej, a to oznacza zaistnienie zdarzenia powodującego powstanie u niego przychodu. Zatem wyżej scharakteryzowane świadczenie stanowiłoby dla Wnioskodawcy przychód ze źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125.

Wartość tego świadczenia równa byłaby przy tym odsetkom, które musiałby Wnioskodawca zapłacić, gdyby chciał pozyskać na rynku kapitał o wartości pozostawionych jemu do dyspozycji kaucji.

Odnosząc się natomiast do stanowiska Wnioskodawcy związanego z ewidencją ww. kaucji zwrotnych, stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 24a ust. 1 ww. ustawy, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o.

Z wyżej przytoczonego przepisu wynika obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych. Jak wskazano we wniosku, jeżeli będzie to możliwe, Wnioskodawca będzie prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów. W księdze tej, winien On będzie, ewidencjonować przychody i koszty mające wpływ na ustalenie podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Sposób prowadzenia księgi określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003, Nr 152, poz. 1475 z późn. zm.). Zawarte w załączniku Nr 1 do ww. rozporządzenia "Objaśnienia do podatkowej księgi przychodów i rozchodów" określają w jakich kolumnach wpisywać określone przychody i koszty.

Mając na względzie powyższe, stwierdzić należy, iż przychody i koszty, których wysokość nie ma wpływu na podstawę opodatkowania i wysokość należnego podatku, nie mogą być w księdze ujmowane. Zatem otrzymywane kaucje zwrotne jako nie mające wpływu na ustalenie dochodu (straty) i wysokości należnego podatku za rok podatkowy nie powinny być ujmowane w prowadzonej przez Wnioskodawcę podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Wnioskodawca może przy tym prowadzić odrębną ewidencję otrzymanych kaucji zwrotnych.

W księdze przychodów i rozchodów Wnioskodawca winien natomiast wykazywać przychody uzyskiwane z prowadzonej działalności gospodarczej (przychody ze sprzedaży produktów informatycznych, zatrzymanych kaucji, odsetek bankowych z ww. zastrzeżeniem dotyczącym kwalifikacji przychodu z tytułu tych odsetek do właściwego źródła przychodów).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.