IBPBI/1/415-710/14/ŚS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 11 czerwca 2014 r. (data wpływu do tut. Biura 13 czerwca 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zasad opodatkowania dochodów uzyskanych w związku z udzielaniem pożyczek, o których mowa we wniosku - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 czerwca 2014 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zasad opodatkowania dochodów uzyskanych w związku z udzielaniem pożyczek, o których mowa we wniosku.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 2013 r. Wnioskodawca udzielił osobom prywatnym pożyczek za pośrednictwem internetowych społecznościowych portali pożyczkowych X. Wnioskodawca nie prowadzi obecnie działalności gospodarczej, a środki pieniężne pożyczane za pośrednictwem serwisów internetowych nie zostały wypracowane (zgromadzone) w ramach działalności. W 2013 r. udzielił on 918 pożyczek, co daję średnio 2,5 pożyczki dziennie. Wnioskodawca posiada informacje, komu udzielił pożyczki, jaka jest jej wysokość i inne jej parametry, ilość rat, termin spłaty, dane personalne osób, którym udzielił pożyczki. Posiada również informację, czy dana rata każdej pożyczki została spłacona, czy też nie.

Wnioskodawca wskazał, że aby pożyczać w serwisach X. (za pośrednictwem Internetu), trzeba wejść na stronę danego serwisu pożyczkowego, zarejestrować się w serwisie, podając swoje dane personalne i wykonać wymagane przez serwis weryfikacje. Każdy zarejestrowany użytkownik może się zalogować w serwisie. Każdy zalogowany użytkownik portalu ma dostęp do ofert pożyczkowych. Samemu wybiera się te pożyczki, które chce się zrealizować. Umowy, jako takiej się nie podpisuje, jednak podczas rejestracji akceptuje się regulamin serwisu X. i zobowiązuje do jego stosowania. Wybierając pożyczkę zazwyczaj nie zawiera się umowy z pośrednikiem lecz umowę pomiędzy pożyczkodawcą (PD) a pożyczkobiorcą (PB) zaś portal pożyczkowy (X.) jedynie pośredniczy i generuje tę Umowę Pożyczki, zawartą pomiędzy PD a PB. Portal też pełni różne funkcje usługowe, związane z obsługą każdej pożyczki. W regulaminie każdego serwisu lub w cenniku są określone opłaty, które serwis pobiera za obsługę danej pożyczki.

Pierwotną ewidencję udzielonych pożyczek prowadzą Serwisy Pożyczkowe X. Tam są przechowywane wszystkie informacje związane z udzielonymi pożyczkami. Formalnie Wnioskodawca nie jest zobligowany do prowadzenia takiej ewidencji, ponieważ ma dostęp do tych danych i w razie potrzeby może je stamtąd ściągnąć. Ze względu na to, że nie ma pełnego zaufania do danych przechowywanych gdzieś w sieci internetowej, oraz do celów kontrolnych i podatkowych, prowadzi wtórną ewidencję udzielonych pożyczek i analizy danych z nich wynikające. Są to jego prywatne dane ale do celów kontrolnych - w razie potrzeby - będzie mógł je udostępnić. W przypadku, gdyby organy kontrolne nie miały zaufania do jego danych, zawsze mają możliwość zweryfikowania ich, na podstawie materiałów źródłowych, zgromadzonych na serwerach Portali X. Wnioskodawca podkreślił, że pierwotną ewidencję prowadzą Portale Pożyczkowe X. Nie dotyczy to oczywiście, 3 pożyczek prywatnych, których też udzielił, ale bez pośrednictwa X.

Wnioskodawca ma stały dostęp do informacji o udzielonej pożyczce. Do podstawowych parametrów pożyczek istnieje mniej lub bardziej wygodny dostęp (który jednakże zawsze istnieje). Nie wszystkie portale udostępniają wszystkie informacje. Są też pewne portale, w których część informacji źródłowych o pożyczkach przechowywana jest na Portalu X., a część posiadają strony umów, portal zaś posiada ewidencję wtórną zebraną na podstawie zgodnych zeznań stron Umowy Pożyczki. Wnioskodawca w serwisach pożyczkowych posiada własne konto, zakładane w momencie rejestrowania się w serwisie pożyczkowym.

Serwisy nie pełnią funkcji płatnika, ze względu na niejednoznaczne interpretacje prawne. Serwisy przedstawiają interpretacje podatkowe wykonane przez prawników, sugerujące pewne czynności podatkowe, ale całość spraw podatkowych pozostawiają stronom Umów Pożyczek. Dotyczy to tak podatku dochodowego, jak również podatku od czynności cywilno¬prawnych. Zdecydowana większość opłat uiszczanych na rzecz serwisu X., wynika z cennika, pobierana jest przez serwis X. w momencie zawierania Umowy Pożyczki i spłacania rat tej pożyczki. Zazwyczaj następuje to w formie potrącania przez serwis należnych kwot z operacji finansowych wykonywanych za pośrednictwem serwisu. Natomiast rozliczenia pomiędzy PB a PD dokonywane są na 2 sposoby. W jednych serwisach realizuje się to poprzez subkonto ("portfel") indywidualnie przydzielony każdemu zarejestrowanemu użytkownikowi. W innych serwisach rozliczenia dokonywane są pomiędzy stronami Umów Pożyczek bezpośrednio poprzez przelew z kont bankowych stron Umów pożyczek; Strony informują tylko Serwis o dokonanej transakcji. W takim przypadku Serwis posiada dokumentację wtórną. Istnieją też serwisy mające system mieszany.

Wnioskodawca w celu nadzoru nad prawidłowością udzielania pożyczek prowadzi ewidencję Umów Pożyczek, którą rozszerzył o ewidencję rat pożyczek. Prowadzenie ewidencji z dokładnością co do raty pożyczki to zbyt mało. Wnioskodawca zaczął traktować każdą pożyczkę, jako zbiór uporządkowanych rat. Inaczej mówiąc prowadzi ewidencję rat pożyczek, a nie tylko samych pożyczek, traktując każdą ratę pożyczki jako "pożyczkę elementarną".

Wnioskodawca uważa, że ewidencja "elementarnych pożyczek" również nie jest wystarczająca i sukcesywnie rozszerza ewidencje o składniki "elementarnych pożyczek".

Rozliczając podatek za 2013 r. Wnioskodawca doszedł do wniosku, że nawet tak szczegółowe traktowanie pożyczek nie jest wystarczające do zrealizowania dwóch rzeczy: po pierwsze - do rzetelnego rozliczenia podatków z ich niuansami, po drugie - do posiadania pełnej kontroli nad obrotem finansowym poza systemem bankowym.

W części serwisów pożyczkobiorca rozlicza otrzymaną pożyczką z Wnioskodawcą wtórnie przekazując informację o tym fakcie do serwisu, a w pozostałych serwisach - z serwisem Wnioskodawca otrzymuje wówczas wtórną informację z serwisu. Pośrednikiem w zakresie udzielanych pożyczek jest bezpośrednio strona z serwisem X.

Z jednym wyjątkiem wierzycielem należności w przypadku braku spłaty pożyczki i osobą, która prowadzi czynności związane z jej odzyskaniem jest Wnioskodawca. Umowa Pożyczki zawierana jest pomiędzy PB a PD. Stąd wierzycielem należności w przypadku braku spłaty pożyczki jest Wnioskodawca. Większość serwisów X. posiada własne służby windykacyjne, którym PD może zlecić przeprowadzenie czynności związanych z próbami odzyskania zawłaszczonego mienia, jakim jest wierzytelność. Portal z tytułu udzielenia pożyczki bierze prowizję a czasem zagarnia sobie niczym nie uzasadnione kwoty. Większość portali X. uczciwie stosuje się do cennika, są też portale biorące mniej niż wynika z cennika. Jeśli chodzi o inwestorów (PD), np. Wnioskodawca, otrzymuję uzgodnione odsetki od udzielonej (a nie otrzymanej) pożyczki. W większości serwisów pożyczkobiorca (PB) proponuje dobrowolną opłatę za udzielenie pożyczki. Opłata ta jest albo przekazywana PD w momencie przekazywania kapitału pożyczki przez PD dla PB albo też PB deklaruje, że tę opłatę spłaci w ostatniej racie pożyczki.

Udzielanie i obsługa pożyczek jest zajęciem jak każde inne, dlatego wymaga opłat za energię elektryczną, związaną z oświetleniem i zasilaniem sprzętu komputerowego; ponieważ jest to zajęcie statyczne, dochodzą koszty ogrzewania, koszty opłacenia dostępu do Internetu, koszty zakupu, eksploatacji i napraw sprzętu komputerowego, łącznie z peryferiami, zakup oprogramowania komputerowego, eksploatacja telefonu, koszty materiałów eksploatacyjnych, głównie materiały biurowe, koszty korespondencji z PB, Portalami X., firmami windykacyjnymi, wymiarem sprawiedliwości i komornikami, koszty transportowe, związane z zakupem, naprawami, ubezpieczeniem, ogólnie - eksploatacja samochodu, koszty wziętego kredytu. Poza tym - co można szeroko uzasadnić, jest to zajęcie bardzo czasochłonne i nieraz zajmuje nawet 16 godzin na dobę, nie tylko w dni robocze.

Do tego dochodzą koszty podatków np.p.c.c.-3, koszty windykacyjne i komornicze, które częściowo obciążają ryczałtem - PD, a w przypadku nie odzyskania kwoty wierzytelności od dłużnika, dla poprawy swojej kondycji finansowej, firmy windykacyjne i komornicy egzekwują koszty swojej działalności od PD. Należy mieć przy tym na uwadze, że X. jest na końcu finansowego "łańcucha pokarmowego", do którego zgłaszają się po pożyczkę jednostki o największym ryzyku finansowym. Ludzie bowiem najpierw zwracają się o kredyt w banku, gdy nie mogą tam go uzyskać, idą do parabanków i firm pożyczkowych, na końcu - do X.

Generalnie zawarcie pożyczek potwierdzają Umowy Pożyczek, które otrzymują (lub mają do nich dostęp) obie strony, tj. zarówno PD, jak i PB. Część portali udostępnia również potwierdzenia zawarcia Umowy Pożyczki. Żadna ze znanych Wnioskodawcy umów pożyczek nie zawiera zapisu, że "pożyczkodawca w dniu udzielania pożyczki potrąca z kwoty pożyczki prowizję oraz odsetki". Są portale, w których istnieje zapis o potrąceniu opłaty za udzielenie pożyczki z kwoty kapitału pożyczki, przekazywanego PB. Wnioskodawca nie spotkał natomiast takich umów, w których byłby zapis o potrącaniu odsetek, które z reguły pobierane są w ratach, jako ostatnie.

W latach 2008 - 2009 Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą, opodatkowaną na zasadach ogólnych (księga przychodów i rozchodów), jako agent ubezpieczeniowy powiązany z firmą ubezpieczeniową, jak również miał uprawnienia do obsługi Funduszu Emerytalnego (II Filar).

We wniosku Wnioskodawca przedstawił również dwa poniższe przykłady, co do których sformułował pytania oznaczone Nr 6 i 7 oraz przedstawił dot. tych pytań stanowiska.

I.Wnioskodawca w ubiegłym roku podatkowym, udzielił prywatnej osobie m.in. pożyczki na dłuższy okres z comiesięczną spłatą rat, zaś ostateczna spłata pożyczki nastąpi po 2013 r.

1. Wnioskodawca przelał Kapitał Pożyczki (K1) na konto pożyczkobiorcy (PB), a ten miał spłacać raty:

1.1.W terminie spłaty pierwszej raty PB spłacił pierwszą ratę, w skład której wchodziła spłata:

1.1.1. Opłaty za Udzielenie Pożyczki (Ol),

1.1.2. części Kapitału Pożyczki (Kl-1), czyli do spłaty Kapitału Pożyczki pozostało (K1 - K1-1)

1.1.3. Odsetek (% 1-1).

1.2.W terminie spłaty drugiej raty PB spłacił drugą ratę, w skład której wchodziła spłata:

1.2.1. części Kapitału Pożyczki (Kl-2), do spłaty Kapitału Pożyczki pozostało (K1 - Kl-1 Kl-2)

1.2.2. Odsetek (% 1-2).

1.3.PB nie spłacił trzeciej raty, w skład której wchodziła spłata:

1.3.1. części Kapitału Pożyczki (Kl-3)

1.3.2. Odsetek (% 1-3)

1.4.Kolejne raty wypadały już w 2014 r., więc rozliczenie podatku za 2013 r. ich nie dotyczy.

Reasumując, PB spłacił 2 raty, a nie spłacił wymagalnej części Kapitału Pożyczki, zawartej w trzeciej racie K1-3.

II.W ubiegłym roku podatkowym, Wnioskodawca udzielił prywatnej osobie m.in. pożyczki na dłuższy okres comiesięczną spłatą rat, zaś ostateczna spłata pożyczki nastąpi po 2013 r.

2. Wnioskodawca przelał Kapitał Pożyczki (K2) na konto pożyczkobiorcy (PB), a ten miał spłacać raty:

2.1.W terminie spłaty pierwszej raty, jak również do końca 2013 r., PB nie spłacił pierwszej raty, w skład której wchodziła spłata:

2.1.1. Opłaty za Udzielenie Pożyczki (02),

2.1.2. części Kapitału Pożyczki (K2-1),

2.1.3. Odsetek (%2-l).

2.2.Drugiej raty PB również nie spłacił. W jej skład wchodziła spłata:

2.2.1. części Kapitału Pożyczki (K2-2),

2.2.2. Odsetek (%2-2).

2.3.PB nie spłacił trzeciej raty, w skład której wchodziła spłata:

2.3.1. części Kapitału Pożyczki (K2-3)

2.3.2. Odsetek (%2-3).

2.4.Zgodnie z Umową Pożyczki, z dniem wymagalności trzeciej raty, całość pożyczki postawiona została w stan natychmiastowej wymagalności. Wszystkie więc raty, nawet te, których termin spłaty wypadał po 31 grudnia 2013 r., stały się wymagalne na dzień wymagalności trzeciej raty.

Reasumując, PB nic nie spłacił.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy prawidłowo postąpiłem, rozliczając uzyskane przychody ze spłaconych rat pożyczek na druku PIT-36, jako podatnik, w rubrykach:

* 199 podatek według skali 19%, wyliczony "ręcznie" od sumy spłaconych odsetek kapitałowych oraz spłaconych karnych odsetek za nie terminowe spłaty rat.

* 81 przychód, będący sumą kwot opłat za udzielenie pożyczek, będący sumą kwot potrąconych tych opłat z kwot pożyczek, przekazanych pożyczkobiorcy (PB) i przekazanych na jego dobro, oraz sumy opłat za udzielenie pożyczek otrzymanych w spłaconych ratach.

* 82 straty, zwane "kosztami uzyskania przychodu", będące sumą nie spłaconych w terminie rat pożyczek, które są przedmiotem zawłaszczenia pożyczonych pieniędzy, od których naliczane są odsetki karne.

1a.W której rubryce druku PIT-36 Wnioskodawca prawidłowo powinien rozliczyć otrzymane odsetki karne, za nieterminową spłatę rat pożyczek. Czy dobrze je ujął w rubryce 199, czy też winny być w rubryce 81.

1b.Czy prawidłowym jest rozliczenie straty w rubryce 82 kwot wynikających z nie spłacenia zawłaszczonego kapitału rat wymagalnych w danym okresie podatkowym, pod warunkiem zaewidencjonowania tych rat i rozliczania ewentualnych spłat w następnych przyszłych okresach podatkowych w całości jako zysk, czyli również od spłaconego w przyszłości kapitału.

2. Udzielenie pożyczek i ich obsługa wiązały się z poniesieniem pewnych kosztów, czy w rubryce 82 można doliczyć te koszty do kosztów uzyskania przychodu.

2a.W przypadku zatrudnienia na etacie (Umowa o Pracę) standardowo odliczane są koszty uzyskania przychodu. Udzielenie pożyczek i ich obsługa wiązały się z poniesieniem pewnych kosztów. Jak wygląda ta sprawa w przypadku udzielania pożyczek.

3. Czy, w sytuacji, gdy pożyczkobiorca (PB) nie spłacił rat pożyczki i została dokonana cesja pożyczki na firmę windykacyjną, która nalicza koszty windykacji jest to dodatkowa strata... W jaki sposób i w jakim zakresie mogę odliczyć straty z tego wynikające.

4. Jak wygląda sprawa rozliczenia nie spłaconych rat pożyczek w przypadku śmierci pożyczkobiorcy, jeśli pożyczki nie były ubezpieczone na wypadek śmierci. Kiedy sprawa rozliczenia może być zamknięta. Czy musi być Postanowienie sądu. Jak to się przedstawia przy odrzuceniu spadku przez spadkobierców. Jakie dokumenty i kto powinien przedstawić.

5. W jakiej formie i co powinny zawierać dokumenty wymagane przez US w przypadku przeprowadzenia ewentualnej kontroli podatkowej w zakresie rozliczenia się przez Wnioskodawcę z podatku od zysku pochodzącego z udzielonych przez niego pożyczek.

5a.Czy wystarczą zestawienia moich wyników danych udostępnianych na stronach portali społecznościowych, za pośrednictwem których udzielałem pożyczek. Jeśli tak, jakie informacje powinny zawierać takie zestawienia i w jakiej formie, by były dla US wygodne do weryfikacji.

5b.Czy Wnioskodawca powinien do celów kontrolnych zachowywać umowy pożyczek. Czy też wystarczy, jeśli będzie mógł wskazać linki do stron zawierających te umowy.

5c.Czy powinien do celów kontrolnych zachowywać wyciągi bankowe lub potwierdzenia przelewów kwot do/z firm obsługujących portale społecznościowe, za pośrednictwem których udzieliłem pożyczek.

5d.Jakie inne dokumenty i w jakiej formie Wnioskodawca powinien przechowywać do celów kontrolnych w związku z udzieleniem pożyczek.

6. Proszę o potwierdzenie lub sprostowanie mojego rozumowania względem sposobu obliczenia podatku:

* od Opłaty za Udzielenie Pożyczki (Ol) powinienem zapłacić podatek, wpisując tę kwotę w rubryce 81,

* od odsetek spłaconych w wysokości (%1-1 +%I-2) powinienem odprowadzić podatek, wpisując 19% tej kwoty w rubryce 199,

* od odsetek nie spłaconych w trzeciej racie% 1-3 Wnioskodawca nie płaci podatku, bo odsetki te nie zostały wypłacone przez PB, rozliczenie podatku z tych odsetek przechodzi na 2014 r.,

* wystąpiła strata w inwestycji, w wyniku nie spłacenia części Kapitału Pożyczki K1 którą przelałem na konto pożyczkobiorcy (PB). Ewidencjonuję tę nie spłaconą ratę do rozliczenia w przyszłych okresach podatkowych. Część wymagalna tego kapitału wynosi - Kl-3 i w takiej wysokości mam straty. Straty te wpisane w rubryce 82, zmniejszają zysk z odsetek w 2013 r., a ich kwota przechodzi do rozliczenia podatku za 2014 r. Wnioskodawca zaznacza, że prowadzi ewidencję z dokładnością do każdej raty, oraz prowadzi ewidencje rat wymagalnych w roku podatkowym, a nie spłaconych w tym okresie.

7. Wnioskodawca prosi o potwierdzenie poprawności swojego rozumowania przy liczeniu zysku do wyliczenia podatku lub wskazanie nieprawidłowości.

* od nie spłaconego wynagrodzenia (02) za udzielenie pożyczki nie płacę podatku, ponieważ zostało doliczone do raty a ta nie została spłacona, rozliczenie jego przechodzi na 2014 r.,

* od odsetek, naliczonych we wszystkich ratach nie spłaconych nie płaci podatku, rozliczenie podatku z tych odsetek przechodzi na 2014 r.

Wystąpiła strata w inwestycji, w wyniku nie spłacenia całego Kapitału Pożyczki K2, którą Wnioskodawca przelał na konto pożyczkobiorcy (PB). Cała kwota kapitału stanowi jego stratę, bo cała stała się wymagalna w 2013 r.

8. Czy przy rocznym rozliczeniu podatku, związanym z opisywaną działalnością pożyczkową, Wnioskodawca powinien dołączyć do zeznania PIT-36 jakieś sprawozdanie lub inną formę załącznika, dokumentującą uzyskane z pożyczania przychody i straty. Jeśli tak, to w jakiej formie winno być to sprawozdanie/rozliczenie i jakie informacje powinno ono zawierać. Jeśli tak, to w jaki sposób należy je wysłać, wysyłając zeznanie podatkowe w formie elektronicznej.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1 wg. jego wiedzy podatkowej i informacji, które otrzymał z różnych źródeł rozliczenie na druku PIT-36 jest prawidłowe.

Rozliczać powinien się z uzyskanych zysków. Spłacone odsetki kapitałowe spełniają ten warunek. Wobec braku innej odpowiedniej rubryki, rozliczanie zysku z odsetek kapitałowych w rubryce 199 jest właściwe, właściwe jest też "ręczne" naliczanie wpisywanej tam kwoty według zryczałtowanej skali 19% otrzymanych odsetek kapitałowych. Rozliczenie w rubryce 81 przychodu, będącego sumą kwot opłat za udzielenie pożyczek, które były potrącone z kwot pożyczek, przekazanych pożyczkobiorcy (PB) jest właściwe nawet w przypadku, gdy pożyczkobiorca (PB) później nie spłacił ani jednej raty, ponieważ kwota potrącona została przekazana na moje konto więc w całości powinna być rozliczona jako jego przychód.

Rozliczenie w rubryce 81 przychodu, będącego sumą kwot opłat za udzielenie pożyczek, wliczonych do rat i spłacanych w tych ratach, winno być rozliczone w tej części opłaty, która została spłacona w danym roku podatkowym. Nie spłacona część tych opłat winna być rozliczona w okresach przyszłych, w roku podatkowym, w którym nastąpi spłata stosownej raty.

W rubryce 82 winny być rozliczone wszelkie udokumentowane koszty uzyskania przychodu wykazanego w rubryce 81, a w szczególności suma strat kapitału nie spłaconych w roku podatkowym rat pożyczek, których termin wymagalności upływał w tym roku podatkowym.

Swoje stanowisko w ww. zakresu Wnioskodawca opiera na tym, że jeśli dana rata stała się wymagalna, a nie została spłacona, z automatu naliczane są od niej odsetki karne. Skoro naliczana jest kara to oznacza, że środki pieniężne z tej raty przetrzymywane wbrew Umowie Pożyczki traktowane są przez nasz system prawny, jako środki będące przedmiotem przestępstwa lub co najmniej wykroczenia. Są to pieniądze przetrzymywane bezprawnie i bez możliwości określenia terminu ich zwrotu przez podmiot zawłaszczający (PB). W danym roku podatkowym muszą więc stanowić stratę.

Wnioskodawca nie twierdzi, że cała kwota zawłaszczonej raty powinna stanowić stratę pożyczkodawcy (PD). Byłoby to dopuszczalne, ale jego zdaniem, jest to zbyt daleko posunięte twierdzenie.

W skład danej raty mogą wchodzić:

* spłacana w racie część kapitału pożyczki,

* należna opłata za udzielenie pożyczki lub część tej opłaty,

* naliczone odsetki kapitałowe lub część tych odsetek,

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że ewidentną stratą pożyczkodawcy (PD), powstałą w wyniku nie spłacenia wymagalnej raty jest kwota kapitału, zawartego w nie spłaconej racie. Stąd jej wartość powinna być składnikiem kwoty podanej w rubryce 82 (PIT-36).

Zawarte w racie kwoty opłat za udzielenie pożyczki oraz odsetki kapitałowe najpraktyczniej byłoby również potraktować, jako stratę, choćby z tego powodu, że najprościej byłoby rozliczyć przychody w okresach przyszłych. Wnioskodawca, skłania się do tego, że kwoty te nie stanowią straty a brak przychodu. W przypadku kapitału, PD przekazał PB kapitał pożyczki. PB nie zwrócił. PD ma więc stratę. W przypadku opłaty za udzielenie pożyczki sytuacja jest dwuznaczna. Strony (PD i PB) umówiły się i uzgodniły, że PD poniósł pewne koszty, związane z udzieleniem pożyczki. Skoro tak, to PD poniósł stratę z tytułu jej nie spłacenia. Sprawa jest jasna w przypadku odsetek kapitałowych. Odsetki te są wynagrodzeniem, zyskiem dla PD, bezpośrednio związanym z tym, że czasowo udostępnia PB swoje środki finansowe (kapitał), więc nie spłacenie stanowi utratę zysku a nie - bezpośrednio stratę.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że warunkiem koniecznym do rozliczenia straty w rubryce 82 kwot wynikających z nie spłacenia kapitału rat wymagalnych jest zaewidencjonowanie tych rat przez PD, ponieważ w okresach przyszłych ewentualna spłata tego kapitału będzie musiała zostać rozliczona podatkowo w całości jako zysk (w normalnej sytuacji zwrot kapitału nie jest przychodem, a w tej sytuacji - jest). Wnioskodawca do takiej ewidencji jest przygotowany.

Ad.1a i 1b

Należy je rozliczyć łącznie (zsumowane) z odsetkami kapitałowymi, licząc 19% od kwoty tych odsetek, chociaż niektórzy PD pełną ich kwotę doliczają do przychodu ujętego w rubryce 81 (PIT-36). Po przemyśleniu Wnioskodawca skłania się ostatnio do stanowiska, że odsetki karne powinienem wykazać w rubryce 81.

Ad. 2 i 2a

Powinien te koszty podać w zeznaniu. W zeznaniu podatkowym za 2013 r. nie uwzględnił żadnych kosztów, ponieważ nie miał wyjaśnienia w tym zakresie. Wnioskodawca wskazał, że ponieważ nie prowadzi działalności gospodarczej, skłonny jest zrezygnować z ich naliczania pomimo tego, że je ponosi.

Ad. 3

Koszty firmy windykacyjnej, którymi został obciążony, powinien zaliczyć do strat w rubryce 82. Natomiast zgodnie z jego stanem wiedzy w zakresie podatków, wbrew logice, kosztów tych nie może odliczyć z nieznanego mu powodu. W zeznaniu za 2013 r., wobec braku wykładni, dla bezpieczeństwa, nie zaliczyłem ich do strat. Jest to paradoks, ponieważ w wyniku przeprowadzonej windykacji w najlepszym razie otrzyma się windykowaną kwotę niższą od kapitału pożyczki, a podatek od strat zapłacić trzeba. Tak samo wyglądają koszty windykacji sądowej i koszty komornicze.

Ad. 4

W przypadku śmierci pożyczkobiorcy (PB) wątpliwa staje się możliwość odzyskania strat w okresach przyszłych, wynikająca z faktu nie spłacenia rat pożyczek wziętych przez obecnego denata. Możliwość ta, zgodnie z jego wiedzą, spada do zera gdy spadkobiercy odrzucą spadek. Żeby nie ciągnąć do okresów przyszłych zestawienia rat denata, należałoby usunąć je z listy rat do rozliczenia. Wnioskodawca uważa, że nie powinien w tym zakresie przedstawiać żadnych dokumentów, a fakt śmierci winien leżeć po stronie US. Wnioskodawca powinien przedstawić tylko dane personalne denata.

Ad. 5

Tworząc system ewidencji mógł go dostosować do potrzeb kontrolnych.

Ad. 6

W tej sytuacji Wnioskodawca uzyskał w 2013 r. zysk w wysokości (Ol +%1-1 +%I-2- Kl-3), z zastrzeżeniem, że ze spłaty kapitału Kl-3 i odsetek%I-3 będzie się musiał rozliczyć w 2014 r., jak również z rat, których okres wymagalności spłaty wypada po 31 grudnia 2013 r.

Ad. 7

Kapitał ten przechodzi do rozliczenia podatku za 2014 r. W 2013 r. stanowi stratę, więc w przypadku jego spłaty w 2014 r., w całości stanowić będzie zysk, od którego Wnioskodawca powinien wówczas zapłacić podatek. Wnioskodawca, jeszcze raz podkreśla, że prowadzi ewidencję z dokładnością do każdej raty i z nie spłaconych rat w terminie wykona zestawienie, do rozliczenia w następnym roku, stanowiące swoisty bilans zamknięcia 2013 r.

Ad. 8

Zdaniem Wnioskodawcy, nie należy do zeznania składać żadnych załączników. Natomiast istotne jest, żeby takie rozliczenie był w stanie przedstawić swojemu US, gdy o to poprosi lub zażąda. Do celów kontrolnych musi więc posiadać rozliczenie, z którego wynikałyby liczby umieszczone przez niego w zeznaniu podatkowym.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zauważyć należy, że dokonując oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie sposobu rozliczenia uzyskiwanych przez Niego dochodów z tytułu udzielanych pożyczek konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie źródła przychodów, do jakiego przychody z ww. tytułu winny zostać zaliczone.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyszczególniono odrębne źródło przychodów w postaci pozarolniczej działalności gospodarczej.

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ww. ustawy.

Zgodnie z tym przepisem za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową:

- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1, 2 i 4-9.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych opiera się na trzech przesłankach:

Literalna wykładnia tego przepisu wskazuje, że jest to działalność zarobkowa, czyli służąca osiąganiu zysków, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, co oznacza, że jest to działalność przygotowana i uporządkowana oraz ma charakter powtarzalny.

Działalność jest wtedy zarobkowa, gdy jest zdolna do potencjalnego generowania zysku, a jej celem jest zapewnienie określonego dochodu. Działalność musi być tak prowadzona i ukierunkowana, aby z jej tytułu było możliwe faktyczne osiąganie zysków. Jednakże brak zysku z podjętych działań noszących znamiona działalności gospodarczej nie oznacza, że działalność taka nie była faktycznie prowadzona. Prowadzenie bowiem działalności gospodarczej zawsze wiąże się z ryzykiem nieosiągnięcia dochodów. Zarobkowego charakteru nie mają natomiast działania, których wyłącznym celem jest zaspokojenie własnych potrzeb osoby podejmującej określone czynności.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymagają również, aby czynności wykonywane były w sposób zorganizowany i ciągły, przy czym możliwe jest osiąganie dochodów z tego rodzaju działalności bez spełnienia niektórych formalnych elementów organizacji (np. rejestracji urzędowej), gdyż prowadzenie działalności gospodarczej jest kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z działalnością tą związanych. Za takim rozumieniem pojęcia "zorganizowany" przemawia również definicja słownikowa. Zgodnie z Nowym Słownikiem Poprawnej Polszczyzny (Wydawnictwo Naukowe PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego Warszawa 2000), organizować to przygotowywać, zakładać jakieś przedsięwzięcie, bądź w znaczeniu drugim nadawać czemuś reguły, wprowadzać porządek (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 7 maja 2008 r. I SA/Op 18/08).

Co do kryterium ciągłości w wykonywaniu działalności gospodarczej, to jego wprowadzenie przez ustawodawcę miało na celu wyeliminowanie z pojęcia działalności gospodarczej przedsięwzięć o charakterze incydentalnym i sporadycznym. Ciągłość w wykonywaniu działalności gospodarczej oznacza względnie stały zamiar jej wykonywania. Nie wyklucza ono jednak możliwości prowadzenia działalności gospodarczej tylko sezonowo lub do czasu osiągnięcia postawionego przez dany podmiot celu i to bez względu na okres, w którym cel ten miałby być realizowany. Do zachowania ciągłości wystarczające jest, aby z całokształtu okoliczności sprawy wynikał zamiar powtarzania określonego zespołu konkretnych działań w celu osiągnięcia efektu w postaci zarobku.

Przez powtarzalność rozumie się cały szereg wielokrotnie powtarzanych czynności podejmowanych w konkretnym celu. Taki zespół wielokrotnie powtarzanych czynności (nie zaś czynności sporadyczne, oderwane od siebie, nie powiązane ze sobą) w dziedzinie wytwórczej, usługowej lub handlowej podejmowanych w celach zarobkowych i na własny rachunek, można uznać za prowadzenie działalności gospodarczej. Wobec powyższego, w celu zakwalifikowania działań podjętych przez Wnioskodawcę do działalności gospodarczej należało ocenić zamiar, okoliczności i cel działań związanych z udzielaniem pożyczek, o których mowa we wniosku.

W przedstawionym stanie faktycznym czynności związane z udzielaniem pożyczek przez Internet prowadzone za pośrednictwem serwisów internetowych typu social lending (X.), noszą znamiona pozarolniczej działalności gospodarczej w świetle przytoczonej powyżej definicji. Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że opisane czynności podejmowane są w celu zarobkowym we własnym imieniu i na własny rachunek. Pożyczki te udzielane są w sposób zorganizowany. Wnioskodawca, aby móc udzielać pożyczek musiał się podporządkować regułom wyznaczonym przez serwisy, w ramach których udzielał pożyczek, musiał posiadać sprzęt komputerowy, dostęp do Internetu etc. Jest to więc przygotowane i zorganizowane przedsięwzięcie. Natomiast o ciągłym wykonywaniu działalności świadczy fakt, że jak wskazano we wniosku Wnioskodawca udzielił w 2013 r. 918 pożyczek (średnio 2.5 pożyczki dziennie), co w sposób jednoznaczny wskazuje na to, że nie ma w tym przypadku mowy o sporadycznym, czy jednorazowym wydarzeniu.

Tak więc, udzielając pożyczek przez Internet, Wnioskodawca wykonywał działania, które (podjęte w sposób zorganizowany i ciągły, na własny rachunek) miały na celu osiągnięcie zysku z udzielania pożyczek, co jest charakterystyczne dla przedsięwzięć realizowanych w ramach działalności gospodarczej. W konsekwencji dochód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu przychodów, których źródłem jest działanie polegające na stałym, wielokrotnym udzielaniu pożyczek przez Internet, należy traktować, jako dochód, którego źródłem jest pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy, nie można dochodów z opisanych we wniosku czynności opodatkować zryczałtowaną 19% stawką podatku, o której mowa w art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i wykazywać w zeznaniach podatkowych, jako dochodów z "kapitałów pieniężnych", a więc źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie bowiem do treści art. 17 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od pożyczek. Przy czym, w myśl art. 30a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek, pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a, z wyjątkiem, gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, że odsetki od udzielanych pożyczek, mogą stanowić zarówno przychód ze źródła pozarolnicza działalność gospodarcza, jak i kapitały pieniężne. Jednakże nie istnieje w tym względzie dowolność wyboru źródła przychodów, z którego dochody podlegać będą opodatkowaniu. W sytuacji bowiem gdy określone działania spełniają warunki uznania za podjęte w ramach działalności gospodarczej (spełniają definicję określoną w art. 5a pkt 6 ww. ustawy), to winny one zostać zaliczone do tego źródła przychodów, a nie przychodów z kapitałów pieniężnych. Mając zatem na względzie, że Wnioskodawca udziela pożyczek w sposób zarobkowy, zorganizowany i ciągły, przychód z ww. tytułu, winien zostać ustalony i rozliczony według zasad właściwych dla źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Konsekwencją zaliczenia określonego przychodu jako uzyskiwanego w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej jest także obowiązek uiszczania w trakcie roku podatkowego, od dochodów uzyskanych z ww. tytułu, zaliczek na podatek dochodowy. Zgodnie bowiem z art. 44 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14, są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy według zasad określonych w ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 3f-3h.

W myśl art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ww. ustawy, dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Podatnicy podejmujący działalność gospodarczą wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym mogą złożyć na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 9a ust. 2 ww. ustawy, podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c. W tym przypadku są obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do dnia 20 stycznia roku podatkowego pisemnego oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania. Jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, oświadczenie może złożyć na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a jeżeli podatnik nie złożył oświadczenia na podstawie tych przepisów - pisemne oświadczenie składa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

W świetle powyższego, zauważyć należy, że rozliczenia dochodów uzyskanych w roku podatkowym z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej Wnioskodawca winien dokonać w rocznym zeznaniu podatkowym, przewidzianym dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Przy czym, właściwym do rozliczenia ww. dochodów formularzem zeznania podatkowego będzie w przypadku Wnioskodawcy formularz PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/B (bowiem z treści złożonego wniosku nie wynika, że Wnioskodawca spełniał warunki do opodatkowania uzyskanych w 2013 r. dochodów tzw. podatkiem liniowym, co oznacza, że uzyskane w 2013 r. z ww. tytułów dochody podlegają opodatkowaniu na tzw. zasadach ogólnych, a więc zgodnie z określoną w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych skalą podatkową). Do zeznania podatkowego nie są przy tym dołączane żadne inne dokumenty. Aby w sposób prawidłowy wypełnić zeznanie podatkowe (jakie winna złożyć osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą), Wnioskodawca winien przy tym znać zasady ustalania takich elementów podatkowoprawnego stanu faktycznego, jak przychód podatkowy, czy dochód, stanowiący różnicę pomiędzy tym przychodem, a kosztami jego uzyskania.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 9 ust. 3 cyt. ustawy, o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. "Należność" odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.

W tym miejscu zauważyć należy, że samo udzielenie oraz spłata pożyczki (w tym częściowa), są neutralne podatkowo, co oznacza, że nie generują one przychodów, ani kosztów podatkowych.

W myśl bowiem art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych pożyczek i kredytów oraz zwróconych pożyczek, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek. Stosownie natomiast do treści art. 23 ust. 1 pkt 27 tej ustawy, nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów udzielonych pożyczek, w tym straconych pożyczek.

W myśl art. 14 ust. 1c ww. ustawy, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1 h i 1i, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

Zgodnie z art. 14 ust. 1e cyt. ustawy, jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Z kolei w myśl art. 14 ust. 1i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się ust. 1c, 1e i 1h, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika generalna zasada, że w przypadku działalności usługowej (a za taką należy uznać działalność polegającą na udzielaniu pożyczek poza systemem bankowym) przychód podatkowy dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych powstaje, co do zasady, w dniu wykonania tej usługi.

Zauważyć jednakże należy, że w myśl art. 14 ust. 3 pkt 2 ww. ustawy, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że przychód z tytułu spłaty odsetek od pożyczki powstaje u Wnioskodawcy, zgodnie z przepisem art. 14 ust. 3 pkt 2 ww. ustawy w dniu, w którym Wnioskodawca faktycznie otrzyma należne odsetki (w tym odsetki karne).

Jednocześnie wskazać należy, że przepis art. 14 ust. 3 pkt 2 ww. ustawy nie odnosi się do innych rodzajów przychodów z tytułu udzielanych w ramach prowadzonej działalności pożyczek (np. prowizji). Jak wynika wprost z jego brzmienia dotyczy on wyłącznie odsetek. Z tej też przyczyny do prowizji mają zastosowanie ogólne zasady określania momentu powstania przychodu.

Mając na względzie wyżej powołane przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny, stwierdzić należy, że opłaty za obsługę pożyczki (np. prowizje) należy uznać za przychody zgodnie z cyt. art. 14 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z przepisu tego wynika jednoznacznie, że w celu ustalenia daty powstania przychodów należnych, w pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy doszło do zaistnienia okoliczności wskazanych w cyt. art. 14 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli więc dojdzie do wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, bez wystawienia faktury albo uregulowania należności, wówczas należy uznać, że decydujące będzie wydanie towarów lub wykonanie usługi i to w tym dniu powinien zostać wykazany przychód należny z tego tytułu.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że przychód z tytułu prowizji (ewentualnie innych opłat) za udzielanie pożyczki powstanie u Wnioskodawcy w dacie tego zdarzenia, które wystąpi najwcześniej: wykonania usługi (w tym częściowego), wystawienia faktury (w razie jej wystawienia) albo uregulowania należności.

Stosownie do treści art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodu, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby zatem dany wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

* musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,

* musi być należycie udokumentowany.

Powyższe oznacza, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Wydatki muszą być zatem związane z wykonywaną działalnością gospodarczą i poniesione w celu uzyskania przychodów z tej działalności i nie mogą być wymienione w katalogu wydatków nie uznawanych za taki koszt. Niespełnienie którejkolwiek z wyżej wskazanych przesłanek wyklucza możliwość zaliczenia wydatku w ciężar kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości. Podkreślić przy tym należy, że ciężar wykazania związku przyczynowo-skutkowego z uzyskaniem przychodu z danego źródła, bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki prawne.

Generalną zasadą prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych jest więc ścisłe oraz nie budzące wątpliwości powiązanie kosztów ponoszonych przez podatnika z celem osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, przy czym cel ten musi być widoczny, a ponoszone koszty winny go bezpośrednio realizować lub co najmniej winny go zakładać jako realny.

Zauważyć należy, że przez sformułowanie "w celu" należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot "celowości", jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo-skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (doprowadzić do uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu).

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, które przesądzałyby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek wymaga indywidualnej oceny, czy pozostaje on nie tylko w ścisłym związku z prowadzoną działalnością gospodarczą ale również, czy nie stanowi wydatku przeznaczonego w głównej mierze na potrzeby osobiste podatnika lub osób trzecich.

Zauważyć należy, że istnieje grupa wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej, gdyż są to wydatki, które ponoszą osoby fizyczne, niezależnie od tego czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też takiej działalności nie prowadzą. Są to typowe wydatki osobiste, konsumpcyjne.

Jak już wskazano, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 27 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów udzielonych pożyczek, w tym straconych pożyczek. Oznacza to, że w przypadku podmiotu (osoby fizycznej) prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu pożyczek z kapitału własnego, kwota udzielonej pożyczki nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów tej działalności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, m.in., że Wnioskodawca oprócz prowizji na rzecz serwisów X. w związku z udzielanymi pożyczkami, ponosi wydatki tytułem opłat za energię elektryczną, kosztów ogrzewania, kosztów opłacenia dostępu do Internetu, kosztów zakupu, eksploatacji i napraw sprzętu komputerowego, zakupu oprogramowania komputerowego, eksploatacji telefonu, kosztów materiałów eksploatacyjnych (głównie materiałów biurowych), kosztów korespondencji z pożyczkobiorcami, Portalami X., firmami windykacyjnymi, wymiarem sprawiedliwości i komornikami, kosztów transportowych związanych z zakupem, naprawami, ubezpieczeniem, ogólnie - eksploatacją samochodu, koszty zaciągniętego kredytu.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że Wnioskodawca, co do zasady, do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej może zaliczyć te ze wskazanych we wniosku wydatków, które cechuje istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy ich poniesieniem, a prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, pod warunkiem należytego ich udokumentowania.

Jednakże zauważyć należy, że to na Wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania związku przyczynowego pomiędzy ponoszonym wydatkiem, a osiąganymi przychodami oraz okoliczności, że jego poniesienie ma lub może mieć wpływ na wysokość osiągniętych przychodów bądź na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Wykazanie takiego związku jest warunkiem koniecznym dla uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu. Wskazać przy tym należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa zróżnicowane zasady zaliczania niektórych z ww. wydatków do kosztów podatkowych. Jeżeli Wnioskodawca będzie zainteresowany wydaniem odrębnych interpretacji indywidualnych dot. sposobu zaliczania do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej poszczególnych, a ww. wydatków to może w tym zakresie wystąpić z odrębnymi wnioskami ORD-IN.

Odnosząc się do sposobu ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych związanych z prowadzoną w zakresie udzielania pożyczek działalnością gospodarczą, zauważyć należy, że w myśl art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczania wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o.

Z wyżej przytoczonego przepisu wynika obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych.

Szczegółowe zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, określają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1037).

Zgodnie z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, o których mowa w art. 24a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej "ustawą o podatku dochodowym", są obowiązane prowadzić księgę, z zastrzeżeniem ust. 2, według wzoru ustalonego w załączniku nr 1 do rozporządzenia, w sposób określony w rozdziale 2.

Zgodnie z § 4 ust. 1 ww. rozporządzenia, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, o których mowa w § 2 ust. 1, obowiązane do prowadzenia księgi, zwane dalej "podatnikami", prowadzą:

Zgodnie z § 6 ust. 1 ww. rozporządzenia, podatnicy wykonujący działalność kantorową - prowadzą również według zasad określonych w przepisach prawa dewizowego ewidencję wszystkich operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej, zwaną dalej "ewidencją kupna i sprzedaży wartości dewizowych".

Stosownie do § 6 pkt 2 ww. rozporządzenia podatnicy wykonujący działalność w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenia lombardów) - są obowiązani prowadzić również ewidencję pożyczek i zastawionych rzeczy; ewidencja ta powinna zawierać co najmniej następujące dane: numer kolejny wpisu, imię i nazwisko pożyczkobiorcy, adres, datę udzielenia pożyczki, kwotę udzielonej pożyczki, wysokość umówionych odsetek w złotych, opis zastawionej rzeczy i jej wartość rynkową, termin zwrotu pożyczki wraz z odsetkami, datę i kwotę zwróconej pożyczki wraz z odsetkami, datę zwrotu zastawionej rzeczy, datę sprzedaży rzeczy i kwotę należną z tytułu tej sprzedaży, kwotę prowizji stanowiącej wartość spłaconych odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionej rzeczy a kwotą udzielonej pożyczki.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że tylko osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie lombardów i kantorów są zobowiązane do prowadzenia dodatkowych ewidencji. Wnioskodawca powinien prowadzić więc podatkową księgę przychodów i rozchodów, w której obowiązany jest ewidencjonować przychody i koszty mające wpływ na ustalenie podstawy opodatkowania i wysokość należnego podatku. Nie podlegają wpisowi do podatkowej księgi przychodów i rozchodów takie przychody i wydatki, które w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowią przychodów i kosztów uzyskania przychodu. W związku z powyższym, nie podlega wykazaniu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów po stronie przychodów wartość spłacanej pożyczki, a jedynie wartość należnej prowizji (ewentualnie innych kwot nabytych w związku z udzielaniem pożyczki) i otrzymanych odsetek, natomiast po stronie wydatków nie podlega ewidencjonowaniu wartość udzielonej pożyczki, a tylko te wydatki, które mogą w ogólności stanowić koszty podatkowe.

Dla celów kontrolnych Wnioskodawca powinien przechowywać wszystkie dowody źródłowe związane z uzyskiwanymi przychodami i ponoszonymi wydatkami. Może prowadzić na własne potrzeby inne ewidencje, które odzwierciedlają uzyskiwane przychody i ponoszone koszty, które mogą być przedstawione w toku ewentualnej kontroli podatkowej, potwierdzając rzetelność zapisów dokonywanych w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Mając powyższe na uwadze stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zasad opodatkowania dochodów uzyskanych w związku z udzielaniem pożyczek, o których mowa we wniosku - jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku dołączono plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem (nie ocenia zatem regulaminu i informacji załączonych przez Wnioskodawcę).

Zauważyć należy, że istota interpretacji indywidualnej polega na ocenie przedstawionego we wniosku stanowiska Wnioskodawcy. Ocena ta nie może przy tym polegać na wyliczeniu wysokości należnego podatku, czy też badania prawidłowości przedstawionych przez podatnika wyliczeń. Ocena ta sprowadza się przy tym do oceny prawidłowości, rozumienia przez podatnika normy prawnej, regulującej jego sytuację prawnopodatkową.

Wskazać także należy, że jeżeli Wnioskodawca jest zainteresowany uzyskaniem interpretacji indywidualnej w zakresie szczegółowych kwestii związanych z prowadzoną w zakresie udzielania pożyczek pozarolniczą działalnością gospodarczą, może w tym zakresie wystąpić z odrębnym wnioskiem (odrębnymi wnioskami) ORD-IN.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.