IBPBI/1/415-59/10/BK - Możliwość regulowania przez wspólnika spółki cywilnej zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych związanych z prowadzoną w ramach spółki cywilnej pozarolniczą działalnością gospodarczą z rachunku bankowego tej spółki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 styczniu 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 21 stycznia 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości regulowania przez Wnioskodawcę zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych związanych z prowadzoną w ramach spółki cywilnej pozarolniczą działalnością gospodarczą z rachunku bankowego tej spółki - jest prawidłowe.

W dniu 21 stycznia 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości regulowania przez Wnioskodawcę zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych związanych z prowadzoną w ramach spółki cywilnej pozarolniczą działalnością gospodarczą z rachunku bankowego tej spółki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca, jest wspólnikiem Spółki cywilnej. Spółka prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Podatnikowi przysługuje 50% udziału w zyskach i stratach. Podatnik wybrał opodatkowanie uzyskanych dochodów stawką liniową 19%. Co miesiąc zaliczkę na podatek dochodowy do właściwego urzędu skarbowego podatnik uiszczał za pośrednictwem rachunku należącego do wspólników Spółki cywilnej, podając identyfikator NIP i PESEL własny oraz wskazując rodzaj zobowiązania.

Naczelnik urzędu skarbowego zapytał podatnika o wskazanie przeznaczenia dokonanych wpłat, informując, że zapłaty dokonane z konta Spółki cywilnej nie są księgowane na poczet zobowiązań podatkowych wspólnika. Urząd poinformował podatnika, że mamy do czynienia z sytuacją zapłaty zobowiązania przez osobę trzecią, wobec tego ma zastosowanie przepis art. 59 § 1 ust 2 (winno być art. 59 § 1 pkt 2) i art. 60 § 1 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa. Organ uzasadnił właściwość swojego stanowiska w sprawie wyrokiem NSA z dnia 26 maja 2008 r.,

Podatnik nie zgodził się z taką argumentacją, wysłał pismo wyjaśniające, ale organ nadal stoi na swoim stanowisku i żąda od wspólników oświadczenia o wskazaniu przeznaczenia wpłat.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko organu podatkowego, który wpłaty podatku dochodowego wspólnika przesyłane z konta wspólników Spółki cywilnej, oznaczonego jako spółka cywilna, z identyfikatorami wspólnika nie traktuje jako zapłaty podatku ale wpłatę osób trzecich i czy zastosowanie do tych wpłat ma art. 59 § 1 ust 2 (winno być art. 59 § 1 pkt 2) i art. 60 § 1 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa...

Zdaniem Wnioskodawcy, stanowisko organu jest nieprawidłowe, bowiem Spółka cywilna jako osoba nie występuje w obrocie prawnym. Spółką w rozumieniu art. 860 Kodeksu cywilnego - dalej K.c., a więc "spółką cywilną" lub "spółką prawa cywilnego" (w odróżnieniu od spółek handlowych oraz spółek przewidzianych w ustawodawstwie szczególnym), jest umowa pomiędzy co najmniej dwoma osobami, które zobowiązują się współdziałać dla osiągnięcia określonego, wspólnego celu.

Jest więc wyłącznie stosunkiem obligacyjnym opartym na umowie, w której wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Od dnia 1 stycznia 2001 r., tj. od chwili wejścia w życie nieobowiązującej obecnie ustawy z 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) oraz ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186), spółka cywilna utraciła tzw. samodzielną podmiotowość gospodarczą, przyznawaną w poprzednim stanie prawnym przez art. 2 ust. 2 w zw. z art. 3 ust. 4 ustawy z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 z późn. zm.) oraz art. 479 § 7 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej K.p.c.).

Spółka cywilna nie jest zatem przedsiębiorcą (por. także art. 431), w związku z czym nie ma również zdolności sądowej w sprawach gospodarczych. Odmienne zapatrywania wyrażane w piśmiennictwie i orzecznictwie straciły więc aktualność (por. np. A. Jędrzejewska: Podmiotowość prawna spółki cywilnej będącej podmiotem gospodarczym, s. 1; uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów SN z 18 czerwca 1991 r., III CZP 40/91, OSNCP 1992, Nr 2, poz. 17 z glosą J. Mokrego, PS 1992, Nr 9, s. 80; uzasadnienie uchwały SN z 28 stycznia 1993 r., III CZP 168/92, OSNCP 1993, Nr 6, poz. 106; uchwałę SN z 27 maja 1993 r., III CZP 61/93, OSNCP 1994, Nr 1, poz. 7 z glosami K. Górnicza, "Rejent" 1994, Nr 1, s. 65, E. Płonki, OSP 1994, Nr 6, poz. 110 i A. Magnuszewskiego, PS 1995, Nr 2, s. 89; uchwałę SN z 7 lipca 1993 r., III CZP 87/93, OSP 1994, Nr 11, poz. 204 z glosami B. Burian i M. Wróbla oraz z glosą T. Dysia, Pal. 1994, Nr 9- 10, s. 213; postanowienie SN z 21 lutego 1995 r., I CRN 6/95, OSNC 1995, Nr 6, poz. 102 z glosą F. Zedlera, PiP 1995, Nr 12, s. 103; uchwałę składu 7 sędziów SN z 26 stycznia 1996 r., III CZP 111/95, OSNC 1996, Nr 5, poz. 63 oraz glosę A. Jędrzejewskiej do uchwały SN z 4 lutego 1993 r., I CRN 2/93, OSP 1993, Nr 10, poz. 194). W stosunkach pracy spółka cywilna jest traktowana jako pracodawca (art. 3 Kodeksu pracy - dalej K.p. i art. 460 K.p.c.; por. wyroki SN z 10 maja 1996 r., I PRN 63/95, OSNAPiUS 1996, Nr 23, poz. 355, i z 6 maja 1997 r., I PKN 77/96, OSNAPiUS 1997, Nr 18, poz. 340), jednakże w związku z faktem, że nie posiada ona zdolności sądowej pozwanymi i powodami ze stosunków pracy mogą być wyłącznie wspólnicy.

Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej ani zdolności wekslowej (por. uchwały składu 7 sędziów SN: z 31 marca 1993 r., III CZP 176/92, OSNCP 1993, Nr 10, poz. 171 z glosą J. Mojaka, PiP 1994, Nr 3, s. 106, z 26 stycznia 1996 r., III CZP 111/95, OSNC 1996, Nr 5, poz. 63 z glosą W. Kubali, "Glosa" 1997, Nr 2, s. 13 oraz glosą W. Łukowskiego, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu" 1997, Nr 774, s. 81); w doktrynie tylko A. Klein proponował uznanie osobowości prawnej spółki cywilnej (Ewolucja instytucji osobowości prawnej, w: Tendencje rozwoju prawa cywilnego, Ossolineum 1983, s. 108 i n.). Spółka cywilna nie może być także uznana za jednostkę organizacyjną, o jakiej mowa w art. 33 § 1 K.c. Spółka cywilna nie ma zdolności sądowej zarówno w postępowaniu procesowym, jak i nieprocesowym, w tym w ramach postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych; jedynie w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych spółka może występować przed sądem jako pracodawca, występujący przeciwko spółce cywilnej pracownik powinien jednak w pozwie wskazać jako stronę pozwana nie tylko spółkę, ale także wszystkich wspólników (art. 3 K.p. i art. 460 K.p.c.; por, też wyroki SN z 10 maja 1996 r., I PRN 63/95, OSNAPiUS 1996, Nr 23, poz. 355, i z 6 maja 1997 r. I PKN 77/96, OSNAPiUS 1997, Nr 18, poz. 340). Spółka cywilna nie ma także tzw. zdolności upadłościowej, ani zdolności układowej (por. uchwała SN z 6 listopada 2002 r." III CZP 67/2002, OSNC 2003, Nr 7-8, poz. 102), zdolność tę mają wspólnicy (por. art. 5 i 215 ustawy z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.). Nazwa (firma) spółki cywilnej w związku z unormowaniem w Kodeksie cywilnym problematyki oznaczenia przedsiębiorców (art. 43 § 1 - 43 § 10) oraz uchyleniem przepisów dotyczących firmy, zawartych w Kodeksie handlowym (patrz ustawa z 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 49, poz. 408), dotychczasowe - niejednolite i wyrywkowe - wypowiedzi na temat firmy i nazwy spółki cywilnej należy uznać w znacznej mierze za przebrzmiałe.

W tym stanie sprawy powoływanie się przez organ, że zapłata dokonana, z rachunku Spółki, który faktycznie jest rachunkiem wspólnym wszystkich wspólników, jest zapłatą dokonaną przez osobę trzecią z konsekwencjami w postaci nie wygaśnięcia zobowiązania podatkowego nie ma racji bytu. Środki zgromadzone na rachunku spółki są własnością wspólników (współwłasność łączna), a rozporządzanie nimi w postaci m.in. zapłaty podatków (również osobistych wspólników) stanowi czynności zwykłego zarządu majątkiem wspólnym. Zgodnie z treścią art. 196 K.c., współwłasność łączna może powstać tylko z określonych stosunków prawnych na podstawie przepisów regulujących te stosunki.

Z istoty współwłasności łącznej wynika jej bezudziałowy charakter i dlatego współwłaściciel nie może rozporządzać swoim prawem dopóty, dopóki trwa współwłasność łączna. Przykładem aktu prawnego ustanawiającego współwłasność łączną mogą być ustawy z 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej i z tego samego dnia o stosunku Państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 41, poz. 252 i 253 z późn. zm.).

Najczęściej spotykanym i niekwestionowanym przykładem współwłasności łącznej jest ustawowa wspólność małżeńska (art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - dalej K.r.o.), a także wspólność umowna (art. 48 K.r.o.). Współwłasnością łączną jest także udział wspólników spółki cywilnej, jawnej i komandytowej we własności rzeczy wniesionych przez nich do spółki (art. 863 K.c. w zw. z art. 862 K.c. i art. 8 i 103 K.s.h). Prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej niepodlegającej przepisom Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego należą do majątku osobistego każdego z małżonków (art. 33 pkt 3 K.r.o). W odróżnieniu od współwłasności w częściach ułamkowych, współwłasność łączna nie jest samoistnym stosunkiem prawnym, zawsze bowiem jest nierozerwalnie związana ze szczególnym podstawowym stosunkiem prawnym o charakterze osobistym, bez którego nie może, ani powstać, ani istnieć.

Takim stosunkiem osobistym może być małżeństwo, albo stosunek spółki cywilnej, jawnej lub komandytowej, z którego wynikają określone w cytowanych przepisach skutki prawne dotyczące uprawnień wspólników do rzeczy wniesionych lub nabytych przez nich do spółki.

Z chwilą ustania stosunku podstawowego (małżeństwa) lub spółki współwłasność łączna zmienia się we współwłasność w częściach ułamkowych (art. 42 K.r.o., art. 875 § 1 K.c.). Jednakże przepisy Kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 197-221) mają zastosowanie o tyle, o ile przepisy dotyczące stosunku podstawowego nie stanowią inaczej, np. art. 43-46 K.r.o. Istotną cechą współwłasności łącznej jest to, że jej przedmiotem jest określona masa majątkowa, a nie współwłasność jednej rzeczy. Ten typ współwłasności ma określoną funkcję gospodarczą i społeczną, dlatego została ona ukształtowana jako stosunek trwały na czas trwania stosunku osobistego, stanowiąc jego zabezpieczenie i umocnienie.

Skoro stosunek ten jest podstawą i sensem jego istnienia, przeto jego ustanie jest jednocześnie kresem istnienia współwłasności łącznej. Powiązanie współwłasności łącznej z tym podstawowym stosunkiem powoduje, że regulują ją przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika, podczas gdy współwłasność w częściach ułamkowych regulują art. 195-221. Wobec powyższego w okresie trwania umowy spółki cywilnej pomiędzy wspólnikami przysługuje każdemu z nich prawo udziału w majątku spółki na zasadach współwłasności łącznej.

Zgodnie z przytoczonymi argumentami, w świetle obowiązującego prawa do zapłaty przez wspólnika podatku osobistego ze wspólnego majątku należącego do wspólników, zgromadzonego na wspólnym rachunku bankowym prowadzonym dla niego i wspólnika nie może mieć zastosowania przepis art. 59 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa bowiem nie występuje tu osoba trzecia.

Uchwała NSA powołana w piśmie organu została również powzięta wskutek przedstawienia innych okoliczności faktycznych, gdzie zapłata zastała dokonana przez spółkę będącą osobą prawną. Słusznie sąd wskazał, że w takiej sytuacji mamy do czynienia z czynnością dokonana przez osobę trzecią, skutkiem czego jest zastosowanie przepisu art. 59 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej.

Sytuacja w jakiej znajduje się podatnik, który dokonuje zapłaty z rachunku wspólnego z innym podatnikiem w rzeczywistości dokonuje zapłaty ze swojego rachunku, a nie osoby trzeciej. Sytuacja wspólników spółki cywilnej w tej części jest identyczna jak małżonków posiadających wspólny rachunek bankowy pomiędzy którymi istnieje majątkowy ustrój wspólności majątkowej. Postawienie zarzutu któremuś z małżonków, że zapłata podatku PIT z ich rachunku wspólnego jest zapłatą przez osobę trzecią i uznać należałoby za absurdalny. Tak samo sytuacja przedstawia się, odnosząc się wyłącznie do sfery majątkowej z majątkiem wspólnym wspólników spółki cywilnej w trakcie trwania umowy.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, zapłaty dokonywane przez podatnika z konta Spółki cywilnej, o której mowa we wniosku, muszą zostać zarachowane przez organ zgodnie z treścią przelewów na poczet zobowiązania podatkowego wspólnika Spółki cywilnej z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - zaliczki PPL działalności gospodarczej w 2009 r. i spowodować wygaśnięcie tych zobowiązań bez podejmowania dalszych czynności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Zauważyć jednakże należy, iż przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym zapłaty z rachunku bankowego Spółki cywilnej zobowiązań w podatku dochodowym od osób fizycznych wspólnika tej Spółki powstałych w związku z prowadzoną w ramach Spółki pozarolniczą działalnością gospodarczą.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, 43-300 Bielsko-Biała, ul. Traugutta 2a.